Πόλεμος στην Ουκρανία: Οι εταιρείες που χρηματοδοτούν τον πόλεμο του Πούτιν

Από το ξεκίνημα του πολέμου στην Ουκρανία πάνω από 1.000 πολυεθνικές εταιρείες πήραν την απόφαση να αποχώρησαν πλήρως από τη Ρωσία, ωστόσο υπάρχουν αρκετές που συνεχίζουν να δραστηριοποιούνται στη χώρα.

Σύμφωνα με το Fortune πρόκειται για 400 μεγάλες πολυεθνικές που συνεχίζουν να δραστηριοποιούνται στη χώρα, με εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια να παράγονται και, σύμφωνα με το δημοσίευμα, να υποστηρίζουν τον πόλεμο του Πούτιν στην Ουκρανία, 18 μήνες μετά την εισβολή.

Το δημοσίευμα του Fortune αποκαλύπτει μερικές από τις πιο κραυγαλέες περιπτώσεις εταιρειών που συνεχίζουν να δραστηριοποιούνται κανονικά στη Ρωσία (με βαθμό F στην κλίμακα βαθμολογίας Α-F). Ομοίως, εταιρείες που κατατάσσουμε με D στην κλίμακα του Fortune συνεχίζουν ουσιαστικά τις επιχειρηματικές δραστηριότητες, ενώ αναστέλλουν ασήμαντες τριτογενείς δραστηριότητες, όπως διαφήμιση και μάρκετινγκ, ή απροσδιόριστες μελλοντικές επενδύσεις.

A T-34 Soviet-era tank and Typhoon all-terrain armoured vehicles drive in Red Square during a rehearsal for a military parade marking the anniversary of the victory over Nazi Germany in World War Two in central Moscow, Russia May 7, 2022. REUTERS/Maxim Shemetov

Ακολουθεί η λίστα με τις εταιρείες που συνεχίζουν να δραστηριοποιούνται στη Ρωσία:

• Alibaba – Αυτός ο κινεζικός κολοσσός του ηλεκτρονικού εμπορίου συνεχίζει να δραστηριοποιείται στη Ρωσία μέσω της κοινοπραξίας AliExpress με άφθονες πωλήσεις στη Ρωσία και έναν ελεύθερα προσβάσιμο ρωσικό ιστότοπο που συνεχίζει να παρουσιάζει καθημερινά νέες φρέσκες εκπτώσεις.
• Auchan – Η γαλλική αλυσίδα λιανικού εμπορίου συνεχίζει να λειτουργεί όχι λιγότερα από 240 καταστήματα στη Ρωσία, απασχολώντας χιλιάδες υπαλλήλους. Επιπλέον, η Auchan φαίνεται να διπλασιάζει τις προσπάθειές της καταλαμβάνοντας τα κενά μερίδια αγοράς των (δυτικών) προμηθευτών της που πλέον αρνούνται να πουλήσουν στη Ρωσία, γεμίζοντας πολλά από τα ρωσικά καταστήματά της σχεδόν αποκλειστικά με προϊόντα της ιδιωτικής ετικέτας της.
• Babolat – Η γαλλική εταιρεία κατασκευής ρακετών τένις ισχυρίζεται ότι έχει σταματήσει κάθε επιχειρηματική δραστηριότητα με τη Ρωσία, αλλά μια πιο προσεκτική εξέταση, σύμφωνα με το Fortune, αποκαλύπτει μια πιο συγκεχυμένη πραγματικότητα. Οι δραστηριότητες της Babolat στη Ρωσία διεξάγονται εδώ και καιρό από έναν ανεξάρτητο τοπικό διανομέα, με τον οποίο η Babolat έχει προφανώς παύσει όλες τις επιχειρηματικές συναλλαγές. Ωστόσο, ο τοπικός διανομέας της Babolat συνεχίζει να πωλεί προϊόντα Babolat και παρουσιάζεται ως διανομέας συνδεδεμένος με την Babolat, με μια φαινομενικά ατελείωτη προμήθεια προϊόντων Babolat που εκτείνεται πολύ πέρα από το κανονικό απόθεμα.
• Benetton – Ο ιταλικός όμιλος υπερασπίστηκε ρητά τη θέση του να συνεχίσει να δραστηριοποιείται κανονικά στη Ρωσία, αναφέροντας την ιερότητα των «μακροχρόνιων σχέσεών του με τους τοπικούς εταίρους και ένα δίκτυο καταστημάτων που απασχολούν πάνω από 600 οικογένειες». Μία δικαιολογία που δύσκολα πείθει, καθώς η Benetton συνεχίζει να κερδίζει εκατομμύρια σε έσοδα στη Ρωσία, τα οποία συμβάλλουν στη στήριξη της οικονομίας του Πούτιν.
• Carl’s Jr. – Η αλυσίδα fast-food όχι μόνο συνεχίζει να δραστηριοποιείται στη Ρωσία, αλλά είναι περήφανη γι’ αυτό, δημοσιεύοντας διαφημίσεις στη ρωσική γλώσσα με εντυπωσιακά ρωσικά μοντέλα που τρώνε τηγανητές πατάτες στη σελίδα της στο Instagram, αναφέρει το Fortune. Πράγματι, η ρωσική σελίδα της στο Instagram αναρτά σχεδόν καθημερινά διαφημίσεις τον τελευταίο χρόνο, που δείχνουν Ρώσους (στη συντριπτική τους πλειοψηφία εντυπωσιακές νεαρές γυναίκες) να γευματίζουν στο αμερικανικό εστιατόριο fast food σαν να μην υπάρχει τίποτα το ασυνήθιστο.
• Cloudflare – Η Cloudflare είναι μία από τις λίγες δυτικές εταιρείες τεχνολογίας που συνεχίζουν να παρέχουν υπηρεσίες πληροφορικής στη Ρωσία, υποστηρίζοντας ότι οι Ρώσοι αξίζουν συνεχή πρόσβαση στο διαδίκτυο που παρέχεται από την Cloudflare. Ωστόσο, η προσέγγιση αυτή αγνοεί το γεγονός ότι όλοι οι ανταγωνιστές της Cloudflare στο cloud έχουν αποχωρήσει από τη Ρωσία, ενώ παράλληλα υπερτιμά τη δική της σημασία – οι Ρώσοι δύσκολα θα έχαναν τη δυνατότητά τους να έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο χωρίς την Cloudflare.
• Emirates και Etihad Airways – Πολλές αεροπορικές εταιρείες της Μέσης Ανατολής και της Νότιας Ασίας εκμεταλλεύτηκαν το γεγονός ότι οι δυτικές αεροπορικές εταιρείες δεν πετούν πλέον πάνω από τον ρωσικό εναέριο χώρο, μπαίνοντας χωρίς ενδοιασμούς σε κενά δρομολόγια δυτικών αερομεταφορέων και προσφέροντας συντομότερα και φθηνότερα δρομολόγια από αυτά που μπορούν πλέον να κάνουν οι δυτικές εταιρείες. Αυτές οι πτήσεις, ειρωνικά γεμάτες με δυτικούς ταξιδιώτες, υπονομεύουν τους αμερικανικούς αερομεταφορείς και πληρώνουν τέλη υπέρπτησης στη Ρωσία. Ωστόσο, ο κίνδυνος των πτήσεων πάνω από τη Ρωσία είναι ότι, όταν οι πτήσεις περιστασιακά εκτρέπονται ή καθηλώνονται στη Ρωσία, οι δυτικοί επιβάτες ουσιαστικά εγκλωβίζονται και διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο.
• Guess – Ενώ άλλες ομοειδείς εταιρείες φεύγουν προς την έξοδο, ο γίγαντας της ένδυσης διπλασιάζει ανεξήγητα τις ρωσικές επενδύσεις του, εξαγοράζοντας εκ νέου μερίδια στη ρωσική επιχείρησή του από τοπικούς εταίρους, ενώ προφανώς αυξάνει σημαντικά τα έσοδά του μετά την εισβολή.
• Huntsman Corp – Η εταιρεία χημικών αρνείται πεισματικά να αποχωρήσει από τη Ρωσία με το πρόσχημα της φροντίδας για τους Ρώσους υπαλλήλους της, αλλά σε αυτό το σημείο, όταν όλοι οι ανταγωνιστές έχουν αποχωρήσει, δεν υπάρχει πειστική δικαιολογία, αναφέρει το Fortune.
• Mitsui – Ο ιαπωνικός όμιλος αναβαθμίζει τις επενδύσεις του και αυξάνει τα ποσοστά ιδιοκτησίας του σε ρωσικές ενεργειακές κοινοπραξίες, βοηθώντας παράλληλα τη Ρωσία να αντικαταστήσει την τεχνογνωσία που χάθηκε με τις αποχωρήσεις των δυτικών εταιρειών.
• Nestle – Ο ελβετικός γίγαντας καταναλωτικών αγαθών υποσχέθηκε ότι θα πουλάει μόνο «απαραίτητα» προϊόντα στη Ρωσία, αναφέροντας ως παράδειγμα τα βρεφικά γάλατα, αλλά η πραγματικότητα είναι ότι συνεχίζει να πουλάει τροφές για κατοικίδια ζώα, πραλίνες, σοκολάτες και άλλα είδη που δεν θεωρούνται απαραίτητα.
• Sbarro Pizza – Η ιστοσελίδα τοποθεσιών της casual αλυσίδας πίτσας συνεχίζει να διαφημίζει την τοποθεσία της στη Μόσχα, εκτός από τις πρόσφατες επεκτάσεις στη Ρωσία με τον τοπικό συνεργάτη-διαχειριστή της.
• Shell – Παρόλο που ο ενεργειακός γίγαντας δεσμεύτηκε να αναστείλει τις νέες αγορές ρωσικών προϊόντων, συνεχίζει να εκπληρώνει τα υφιστάμενα συμβόλαια, λαμβάνοντας τεράστιες ποσότητες ρωσικού φυσικού αερίου που είναι ζωτικής σημασίας για τα έσοδα του Πούτιν.
• Stryker – Η κατασκευάστρια εταιρεία ορθοπεδικών συσκευών συνεχίζει τις πωλήσεις, τις παραδόσεις και τις εισαγωγές στη Ρωσία με το πρόσχημα της παροχής ιατρικά απαραίτητων προϊόντων – παρόλο που η Ρωσία αντιπροσωπεύει λιγότερο από το 0,5% των συνολικών πωλήσεών της.
• TGI Friday’s – Όλα τα εστιατόρια TGI στη Ρωσία ανήκουν σε ανεξάρτητους δικαιοδόχους και η TGI Friday’s υποστηρίζει ότι αυτοί οι τοπικοί δικαιοδόχοι έχουν λάβει την απόφαση να παραμείνουν τα καταστήματα ανοιχτά. Ωστόσο, άλλες εταιρείες με βάση το franchise, όπως η Starbucks, εξαγόρασαν τους δικαιοδόχους τους κατά την έναρξη της εισβολής.
• Unilever – Όπως και άλλοι γίγαντες καταναλωτικών αγαθών, η Unilever συνεχίζει να πωλεί καταναλωτικά αγαθά στη Ρωσία με το πρόσχημα της παροχής «απαραίτητων» προϊόντων. Το παγωτό Cornetto δύσκολα φαίνεται απαραίτητο, σχολιάζει το Fortune με ειρωνική διάθεση.
• Zimmer Biomet – Ο κατασκευαστής ιατρικών συσκευών συνεχίζει να προμηθεύει νοσοκομεία στη Ρωσία με το πρόσχημα της παροχής ιατρικά απαραίτητων προϊόντων για ανθρωπιστικούς σκοπούς. Ωστόσο, υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις που διατίθενται ως υποκατάστατα στη Ρωσία για τα αναγκαία ιατρικά προϊόντα.

Η λίστα έχει συνέχεια

Ομάδες ακτιβιστών όπως η B4Ukraine και ο Οργανισμός Ηθικής Αξιολόγησης (Moral Rating Agency) επαναλαμβάνουν τις εκκλήσεις για την έξοδο αυτών των εταιρειών. Ωστόσο, σύμφωνα με το Fortune, πέρα από τις 400 πολυεθνικές που παραμένουν στη Ρωσία, η Σχολή Οικονομικών Επιστημών του Κιέβου έχει εντοπίσει πάνω από 1.000 ακόμη εταιρείες που συνεχίζουν να δραστηριοποιούνται στη Ρωσία, κυρίως ευρωπαϊκές και μικρότερες (που ορίζονται ως <100 εκατομμύρια δολάρια σε παγκόσμιες πωλήσεις).

Ακόμη χειρότερα, υπήρξαν ορισμένες εταιρείες που υπαναχώρησαν και αθέτησαν τις αρχικές τους υποσχέσεις να εγκαταλείψουν τη Ρωσία. Ορισμένες από τις μεγαλύτερες, πιο γνωστές εταιρείες που δεν τηρούν τις υποσχέσεις τους να εγκαταλείψουν τη Ρωσία είναι οι παρακάτω:

• WeWork – Η διάσημη εταιρεία ακινήτων με χώρους συνεργασίας υποσχέθηκε να εγκαταλείψει τη Ρωσία τον Μάρτιο του 2022. Η WeWork όχι μόνο δεν έφυγε από τη Ρωσία, αλλά ο καθένας μπορεί να συνεχίσει να κάνει κράτηση χώρου εργασίας στη Ρωσία μέσω της εφαρμογής WeWork.
• Heineken – Ο γίγαντας της μπύρας υποσχέθηκε να εγκαταλείψει τη Ρωσία τον Μάρτιο του 2022 – αλλά συνεχίζει να καθυστερεί να αποχωρήσει πραγματικά, με το πρόσχημα ότι περιμένει τις εγκρίσεις των ρωσικών ρυθμιστικών αρχών για να προχωρήσει η πώλησή της – παρόλο που 1.000+ παγκόσμιες εταιρείες έχουν εκποιήσει απρόσκοπτα τις ρωσικές επιχειρήσεις τους, χωρίς να χρειαστούν πάνω από 18 μήνες. Το να βγάζεις δηλώσεις κάθε λίγους μήνες ότι «προσπαθούμε ακόμη να αποχωρήσουμε και σκοπεύουμε να τηρήσουμε τον λόγο μας» δεν είναι το ίδιο με την πραγματική αποχώρηση -ιδίως όταν η Heineken συνεχίζει να πραγματοποιεί συναλλαγές εκατομμυρίων δολαρίων στη Ρωσία, σημειώνει το Fortune.
• Xiaomi – Ο κινεζικός γίγαντας κινητών τηλεφώνων (ουσιαστικά η Apple της Κίνας) προσπάθησε αρχικά να αποσυρθεί από τη Ρωσία μετά την εισβολή, όπως αναφέρθηκε ευρέως, αλλά στη συνέχεια έκανε πίσω και μπήκε στα κενά που άφησαν πίσω τους οι δυτικοί ανταγωνιστές της που πραγματικά αποχώρησαν από τη Ρωσία, παίρνοντας το μερίδιο αγοράς τους και χτίζοντας μια κυρίαρχη θέση στη ρωσική αγορά smartphone.
• Reckitt Benckiser – Ο βρετανικός γίγαντας καταναλωτικών αγαθών υποσχέθηκε να αποχωρήσει από τη Ρωσία τον Απρίλιο του 2022, δεσμευόμενος να εκχωρήσει όλα τα περιουσιακά στοιχεία, αλλά 18 μήνες αργότερα δεν έχει βρει καν αγοραστή – και μόλις και μετά βίας φαίνεται να καταβάλλει προσπάθειες για την πραγματική εκποίηση, ενώ συνεχίζει να κερδίζει εκατομμύρια δολάρια από τις δραστηριότητες στη Ρωσία κάθε μέρα.
• Philip Morris – Ομοίως, ο γίγαντας του καπνού υποσχέθηκε να αποχωρήσει από τη Ρωσία τον Μάρτιο του 2022, υποσχόμενος να μεταβιβάσει την ιδιοκτησία. Η καπνοβιομηχανία έχει ρητά υπαναχωρήσει με τον διευθύνοντα σύμβουλο να ισχυρίζεται ότι δεν μπορεί να βρει αγοραστές και ότι οι κανονιστικοί περιορισμοί είναι εξαιρετικά επαχθείς.
• Mondelez – Η Mondelez έχει υποσχεθεί ξανά και ξανά να εξελίξει τη ρωσική επιχείρησή της σε «αυτόνομη», ό,τι κι αν σημαίνει αυτό. Ωστόσο, δεν δείχνει κανένα απτό σημάδι προόδου προς την κατεύθυνση της εξόδου και συνεχίζει να πραγματοποιεί συναλλαγές στη Ρωσία παρά τα παγκόσμια μποϊκοτάζ.

Οι εταιρείες που παραμένουν στη Ρωσία αντιπροσωπεύουν ένα τεράστιο ποσό εσόδων που χρηματοδοτεί τα ταμεία του Πούτιν. Αν και υπάρχει πολύ μικρή διαφάνεια ως προς το πόσο ακριβώς, η καλύτερη εκτίμησή του Fortune είναι ότι οι 400 «απείθαρχες» πολυεθνικές αντιπροσωπεύουν τουλάχιστον 200 εκατομμύρια δολάρια σε ρωσικά έσοδα. Σύμφωνα με το δημοσίευμα, οι εταιρείες που έφυγαν αντιπροσωπεύουν τελικά ένα πολύ μεγαλύτερο κομμάτι των εσόδων που χάθηκαν για τον Πούτιν.

Παρ’ όλα αυτά, καταλήγει, κάθε δεκάρα που χρηματοδοτεί έναν απελπισμένο Πούτιν, υπονομεύει την οικονομική πίεση της Δύσης στη Ρωσία.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το Fortune επισημαίνει ότι κατά την έναρξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η Shell, η Texaco, η Woolworth’s και η Chase Manhattan εξακολουθούσαν να συνεργάζονται με τη ναζιστική Γερμανία, μέχρι που η δημόσια πίεση ανάγκασε την αποχώρησή τους. Αντίστοιχα, στη Νότια Αφρική του άπαρτχάιντ, ο πρόεδρος Μπόθα  είχε πείσει πολλούς ότι το καθεστώς ήταν θύμα της δυτικής διπλωματικής ίντριγκας και όχι κακοποιός – μέχρι που οι επιχειρηματικές υποχωρήσεις υπονόμευσαν τα μηνύματά του.

Τώρα, οι 400 πολυεθνικές που εξακολουθούν να στηρίζουν τον Πούτιν μπορούν να κάνουν μια παρόμοια διαφορά με την έξοδό τους, καταλήγει το Fortune.