Στο Κάιρο ο Κ. Μητσοτάκης – Στόχος ο κομβικός ρόλος της Αθήνας στην ενεργειακή σκακιέρα

Με την ενέργεια πρώτο θέμα στην ατζέντα του φτάνει την Πέμπτη ο Κυριάκος Μητσοτάκης στο Κάιρο, προκειμένου να έχει την πρώτη του συνάντηση μετά της εκλογές με τον αιγύπτιο πρόεδρο, Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι.

Μαζί με τον πρωθυπουργό στην Αίγυπτο θα βρεθούν επίσης ο υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης και ο υπουργός Εθνικής Άμυνας, Νίκος Δένδιας, οι οποίοι επίσης θα έχουν συναντήσεις με τους ομολόγους τους.

Ο κ. Μητσοτάκης επιχειρεί να ξαναπιάσει το νήμα μιας δυναμικής προσέγγισης που είχε επιλέγει τα τελευταία χρόνια, με την αναθέρμανση περιφερειακών συμμαχικών μετώπων.

Αν ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου δεν είχε υποχρεωθεί σε επέμβαση τοποθέτησης βηματοδότη, ήδη θα είχε λάβει χώρα η τριμερής συνεδρίαση σε επίπεδο κορυφής μεταξύ Ελλάδας-Κύπρου και Ισραήλ, με τον Κυριάκο Μητσοτάκη να έχει την ευκαιρία να τα πει αναλυτικά με τον Κύπριο πρόεδρο Νίκο Χριστοδουλίδης την Τρίτη στη Λευκωσία. Επόμενος σταθμός του Κυριάκου Μητσοτάκη σήμερα θα είναι η Αίγυπτος και συγκεκριμένα το Ελ Αλαμέιν, όπου ο Αιγύπτιο πρόεδρος Αμπντέλ Φατάχ Αλ Σίσι «μετακομίζει» τους καλοκαιρινούς μήνες. Μαζί με τον κ. Μητσοτάκη θα βρεθούν και οι υπουργοί Εξωτερικών και Άμυνας Γιώργος Γεραπετρίτης και Νίκος Δένδιας.

Όπως μεταδίδουν κυβερνητικές πηγές, κύριος στόχος είναι η επισκόπηση των διμερών σχέσεων, τη στιγμή που Αθήνα και Κάιρο αποτελούν πυλώνες σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο και κομβικούς παίκτες στον ενεργειακό χάρτη της περιοχής. Ο κ. Μητσοτάκης έχει να βρεθεί στην Αίγυπτο από τον Ιούνιο του 2021, όταν είχε συναντηθεί με τον κ. Αλ Σίσι στο Κάιρο.

Ως προς τα ενεργειακά που θα είναι και η «ταμπακιέρα» της συζήτησης, οι δύο άνδρες θέλουν να συζητήσουν για την πρόοδο του έργου ηλεκτρικής διασύνδεσης μεταξύ των δύο χωρών που βρίσκεται παράλληλα και στο μικροσκόπιο της Ε.Ε., η οποία μπορεί να το εντάξει στα έργα αμοιβαίου ενδιαφέροντος, με δεδομένο ότι αναζητεί ενεργειακές εναλλακτικές μετά την πρόσφατη ενεργειακή κρίση και τον ρωσικό εκβιασμό με τη στρόφιγγα του φυσικού αερίου.

Η τουρκική «σφήνα»

Η ελληνοαιγυπτιακή συμπόρευση σε ενεργειακά projects που έχουν και τη «σφραγίδα» των ΗΠΑ έρχεται σε μια περίοδο που η Τουρκία επιχειρεί να μπει σφήνα στην περιοχή και να επαναπροσεγγίσει την Αίγυπτο. Το ενδιαφέρον είναι ότι ο κ. Αλ Σίσι ακύρωσε προ ημερών τη μετάβαση του στην Τουρκία, όπου θα συναντούσε τον κ. Ερντογάν, με δεδομένη τη συμμετοχή του στη Σύνοδο της Ρωσίας με τις χώρες της Αφρικής. Παρά τις προσπάθειες που έχουν γίνει στον τουρκοαιγυπτιακό άξονα, όμως, η δυσπιστία μεταξύ των δύο χωρών παραμένει. Αυτό το χρονικό «παράθυρο» δίνει την ευκαιρία στον κ. Μητσοτάκη να συζητήσει πρώτος με τον κ. Αλ Σίσι για τις ευρύτερες ισορροπίες στην περιοχή, με δεδομένη τη σπουδή της Τουρκίας να «κλείσει μέτωπα» που είχε ανοίξει τα προηγούμενα χρόνια. Η Ελλάδα, όμως, όπως είναι φυσικό, δεν θέλει η αποκατάσταση των σχέσεων της Τουρκίας με χώρες της ευρύτερης περιοχής να γίνει εις βάρος των ελληνικών συμφερόντων. Εξ ου και το επόμενο διάστημα θα υπάρξει επαφή του κ. Μητσοτάκη και με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό κ. Νετανιάχου, με τον οποίο επίσης η Άγκυρα επιχειρεί να ανοίξει εκ νέου δίαυλο.

Ο κ. Μητσοτάκης με τον κ. Αλ Σίσι, παράλληλα, θα συζητήσουν και τις ευρύτερες περιφερειακές προκλήσεις που είναι σε μεγάλο βαθμό κοινές για τις δύο χώρες, όπως για παράδειγμα τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή, αλλά και τις μεταναστευτικές πιέσεις που απορρέουν από κρίσεις στην υποσαχάρια Αφρική και την αστάθεια στη Λιβύη. Σημειωτέον, η αύξηση στις μεταναστευτικές ροές κυρίως μέσω του διαδρόμου του Αιγαίου τέθηκε επί τάπητος στη χθεσινή συνεδρίαση του ΚΥΣΕΑ, όπου επισημάνθηκε η ανάγκη της αυξημένης επιχειρισιακής επιτήρησης από μέρους των ελληνικών αρχών.

Συντονισμός και μηνύματα Και όπως σημειώνουν αρμόδιες πηγές η απόφαση να συντονιστούν οι τρεις επισκέψεις που είχε αποφασιστεί να γίνουν σε διαφορετικές ημερομηνίες αρχικά ήταν για να υπογραμμιστεί η στρατηγική συνεργασία Ελλάδας – Αιγύπτου, αλλά και να υπάρξει μία εφ’ όλης της ύλης συζήτηση των ζητημάτων που απασχολούν τις δύο χώρες.

Ενέργεια Το καλώδιο ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Αιγύπτου, η επιτάχυνση των επ’ αυτού διαδικασιών, αλλά και οι δυνατότητες επέκτασης της ενεργειακής συνεργασίας με επίκεντρο την πράσινη ενέργεια.

Λιβύη Στο τραπέζι των συνομιλιών θα μπει σαφώς και το ζήτημα της Λιβύης, στο οποίο η Αίγυπτος έχει το δικό της ρόλο και η Αθήνα εξακολουθεί να τον αναζητά. Υπενθυμίζεται ότι ο Σίσι έχει ήδη προχωρήσει σε μονομερή ανακήρυξη δυτικών θαλασσίων συνόρων της Αιγύπτου, προκαλώντας την οργή της κυβέρνησης της Τρίπολης.

Με την ανακήρυξη αυτή να αποτελεί σοβαρό πλήγμα και στο τουρκολιβυκό μνημόνιο για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών. Ελλάδα και Αίγυπτος έχουν επίσης υπογράψει μερική οριοθέτηση, εν μέσω του καλοκαιριού της ακραίας ελληνοτουρκικής έντασης δίνοντας ένα ισχυρό χαρτί στην Αθήνα.

Να σημειωθεί ότι το Ανώτατο Υπηρεσιακό Συμβούλιο του ΥΠΕΞ αποφάσισε την περασμένη εβδομάδα και το διορισμό έλληνα πρεσβευτή στην Τρίπολη που μέχρι τώρα δεν υπήρχε, δείχνοντας μία διάθεση της Αθήνας να αρχίσει να συνομιλεί με τη Λιβύη.

Τουρκία Επί τάπητος θα τεθεί και το κεφάλαιο Τουρκία, με την Άγκυρα να είναι σε διαδικασία εξομάλυνσης των σχέσεων της με το Κάιρο και τον Ερντογάν να περιμένει την απόφαση Σίσι να επισκεφθεί την Τουρκία. Αφού η 27η Ιουλίου που εμφανιζόταν ως ημερομηνία επίσκεψης Σίσι στην Τουρκία δεν επιβεβαιώθηκε.

Κινητικότητα Σε μία περίοδο δε που η Ανατολική Μεσόγειος μπαίνει στο επίκεντρο των ενεργειακών σχεδιασμών ο τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θέλει να δείξει ότι συζητά και λύνει τα ζητήματα του με τους γείτονες του και στην περιοχή. Ελλάδα, Αίγυπτο αλλά και Ισραήλ, δημιουργώντας μία κινητικότητα.

Και με φόντο και τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Η Ελλάδα ήδη εξελίσσεται σε ενεργειακό κόμβο, με συμφωνίες που προχωρούν ταχύτατα, εμπλέκουν και το Ισραήλ και την Αίγυπτο, ενώ δεν αφήνουν εκτός σχεδιασμών και την Κυπριακή Δημοκρατία, έχοντας τις ευλογίες των ΗΠΑ. Φιλοδοξία της Αθήνας, η οποία σταδιακά προωθείται είναι να αποτελέσει τη γέφυρα Μέσης Ανατολής και Ευρώπης και να αξιοποιηθεί ως σταυροδρόμι στην χάραξη των νέων ενεργειακών δρόμων.

Επανασχεδιασμός Σε αυτό τον επανασχεδιασμό των ενεργειακών δρόμων θέλει να εμπλακεί άμεσα και η Τουρκία και να εξασφαλίσει το δικό της μερίδιο. Ενώ την ίδια στιγμή διαβάζει και τις εξελίξεις στην Μέση Ανατολή προδιαγράφοντας και το ρόλο που θέλει εξασφαλίσει.

Αξίζει να σημειωθεί ότι για ΗΠΑ και ΝΑΤΟ η Τουρκία είναι σημαντικός παίκτης στην περιοχή, που πρέπει να μείνει υπό τη σκέπη της Δύσης και να δοθούν ενδεχομένως κίνητρα στον Ερντογάν να διατηρήσει την δυτικόστροφη πορεία που έχει επιλέξει από τους σεισμούς και μετά..

Αναβολές Η ασθένεια του ισραηλινού πρωθυπουργού, Μπέντζαμιν Νετανιάχου είχε σαν αποτέλεσμα να αναβληθεί την περασμένη εβδομάδα τόσο η προγραμματισμένη τριμερής Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ όσο και η επίσκεψη του στην Τουρκία. Η πρώτη επίσκεψη ισραηλινού πρωθυπουργού εδώ και 15 χρόνια, στην οποία ο Ερντογάν είχε επενδύσει τόσο για λόγους συμβολισμού όσο και ουσίας.

Ενόψει Γενεύης Αυτό ωστόσο δύσκολα θα αλλάξει τη ροή των εξελίξεων. Με την επερχόμενη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στη Γενεύη το Σεπτέμβριο να δημιουργεί πρόσφορο πεδίο για οργασμό διπλωματικών εξελίξεων.