Η οικονομική κρίση χτυπά την πόρτα της Ευρώπης;

Μπορεί η Ευρώπη να γλίτωσε τη μεγάλη ύφεση που προέβλεπαν οι αναλυτές για τον περσινό χειμώνα, όμως τα τελευταία τρία τρίμηνα η οικονομία βρίσκεται σχεδόν σε πλήρη στασιμότητα, ενώ στις εκθέσεις των επενδυτικών οίκων υπάρχουν σενάρια που προβλέπουν ότι η μεγάλη κρίση της ακρίβειας θα διαρκέσει τουλάχιστον τρία χρόνια. Την ίδια ώρα, η αγορά εργασίας εμφανίζει εντυπωσιακή ανθεκτικότητα.

Στην Ελλάδα η ανεργία μειώνεται συνεχώς ενώ συνολικά στην Ευρωζώνη παραμένει σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα. Μάλιστα, οι ειδικοί προβλέπουν ότι η οικονομική στασιμότητα δεν μπορεί να ανατρέψει τα δεδομένα στην αγορά εργασίας και θα προκαλέσει μικρή, σχεδόν αμελητέα άνοδο της ανεργίας.

Τι σημαίνουν όλα αυτά; Ενώ ο γενικός δείκτης πληθωρισμού θα παραμείνει πιθανώς αδύναμος, ο δομικός πληθωρισμός θα μειωθεί αργά και επώδυνα. Ένα παράδειγμα αυτού είναι τα στοιχεία του Ιουλίου, τα οποία έδειξαν ότι ο πληθωρισμός της ζώνης του ευρώ μειώθηκε στο 5,3%, ενώ ο δομικός πληθωρισμός παρέμεινε αμετάβλητος στο 5,5%.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο δομικός πληθωρισμός, δηλαδή ο δείκτης τιμών που εξαιρεί κυρίως τις πιο ευμετάβλητες τιμές της ενέργειας και των τροφίμων, βρίσκεται πάνω από το 5% από τον Οκτώβριο του 2022, φθάνοντας στο υψηλότερο επίπεδο του 5,7% τον Μάρτιο. Αντίθετα, ο γενικός δείκτης πληθωρισμού έφθασε στο υψηλότερο επίπεδο του 10,6% τον Οκτώβριο (πάντα σε επίπεδο ζώνης του ευρώ) και μειώνεται ελαφρώς κάθε μήνα για να φθάσει σήμερα στο 5,3%.

Διότι όσο τα στοιχεία που φτάνουν στις Βρυξέλλες και στη Φρανκφούρτη, σε Κομισιόν και ΕΚΤ, αντίστοιχα, δείχνουν ότι οι μισθοί συνεχίζουν να αυξάνονται, τόσο εκφράζονται φόβοι ότι ο πληθωρισμός θα μπορούσε να επανέλθει και σε κάθε περίπτωση η ακρίβεια δεν θα νικηθεί εύκολα τουλάχιστον στα επόμενα τρία χρόνια.

Ακόμα λοιπόν και αν δεν υπάρξει σοβαρή ύφεση, θα υπάρξει νέα κρίση; Αν και η Ευρώπη δεν έχει τη συρρίκνωση του ΑΕΠ ή τα σχεδόν παγωμένα στοιχεία ύφεσης που βίωσε κατά τη διάρκεια της πανδημίας, υπάρχει ο κίνδυνος να εισέλθει σε μια περίοδο που οι πολίτες θα την αισθάνονται ως κρίση ή δεν θα μπορούν να απολαύσουν πλήρως τα οφέλη της ανάπτυξης.

Σε αυτό το σημείο έρχεται η Ελλάδα, η οποία είχε τον υψηλότερο ρυθμό ανάπτυξης στην Ευρώπη τα τελευταία τρία χρόνια. Ακόμη και αν η ευρωζώνη βιώσει τρία έως τέσσερα χρόνια πολύ χαμηλής ανάπτυξης και υψηλού πληθωρισμού (2022-2024), η ελληνική οικονομία θα αποτελέσει εξαίρεση. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η ελληνική οικονομία έχει σήμερα αναπτυξιακή δυναμική, η οποία, σε συνδυασμό με τη χρηματοδότηση του ταμείου ανασυγκρότησης, λειτουργεί ως άμυνα απέναντι στο πληθωριστικό ρεύμα.

Ήδη όμως, από φέτος το ελληνικό ΑΕΠ δεν προβλέπεται να τρέξει με τρελούς ρυθμούς 5% ή 6% αλλά κοντά στο 2,5%. Ταυτόχρονα βέβαια, εκτιμάται όταν η Ευρωζώνη θα αναπτυχθεί με ρυθμό χαμηλότερο του 0,5% (αν δεν επιβεβαιωθεί το σενάριο της ύφεσης), επομένως το 2,5% της Ελλάδας είναι εξαιρετική επίδοση.

Και πάλι, όμως, υπάρχει ο εξής κίνδυνος για την Ελλάδα: να ατυχήσει αντιμετωπίζοντας ξανά μία διεθνή κρίση, την ώρα που έχει καταφέρει να αποκτήσει μία αναπτυξιακή δυναμική που δύσκολα κάποιος θα φανταζόταν πριν από λίγα χρόνια. Επίσης, η «παύση» της ευρωπαϊκής οικονομίας έρχεται σε μία εποχή που επιστρέφουν οι δημοσιονομικοί κανόνες, οι οποίοι εκ των πραγμάτων δεν λειτουργούν ευνοϊκά για την ανάπτυξη. Σκεφτείτε να ζήσουμε μία τριετία με τη σημερινή ακρίβεια και χωρίς να μπορούν να δίνονται επιδόματα λόγω του αυστηρού δημοσιονομικού πλαισίου.