Economist: Πώς μπορεί το μέλλον του κόσμου να γίνει καλύτερο;

Τίποτα δεν έχει αλλάξει και τίποτα δεν είναι όπως παλιά… Η πτώση του Τείχους του Βερολίνου το 1989 δημιούργησε μεγάλες ελπίδες για έναν καλύτερο κόσμο. Η αυξανόμενη ευημερία θα προωθούσε την ελευθερία και την ανεκτικότητα, αλλά δυστυχώς η συνέχεια διέψευσε τις εξαίσιες ψευδαισθήσεις. Όπως γράφει σχετικό άρθρο του Economist, που βασίζεται στη δημοσκόπηση World Values Survey (WVS), η οποία διενεργείτε κάθε πέντε χρόνια, η ευημερία αυξήθηκε και μέσα σε τρεις δεκαετίες η παγκόσμια  οικονομία πολλαπλασιάστηκε τέσσερις φορές, ενώ περίπου 70% από τα 2 δισ. ανθρώπων σε συνθήκες ακραίας  φτώχειας είδαν τη ζωή τους να αλλάζει προς το καλύτερο.

Όσον αφορά όμως την ελευθερία και την ανεκτικότητα, παραμένει ανησυχητικά μεγάλος ο αριθμός των ανθρώπων, που ακόμη ασπάζεται καταστροφικές ιδέες δικτατόρων. Απόδειξη ότι σε θέματα αξιών οι χώρες που κάποτε ήταν κοσμικές και εθνικιστικές εξακολουθούν να υπολείπονται είναι ότι, σύμφωνα με την τελευταία σχετική έρευνα που πραγματοποιήθηκε το 2022, για παράδειγμα η Ρωσία και η Γεωργία δεν έγιναν περισσότερο ανεκτικές στο πέρασμα των χρόνων, αντίθετα ενδυναμώθηκαν τα παραδοσιακά θρησκευτικά στοιχεία τους.

Με αυτό τον τρόπο ανήκουν και αυτές στην ομάδα των ανελεύθερων κρατών, σαν την Αίγυπτο και το Μαρόκο. Ο κόσμος δεν γίνεται περισσότερο ίδιος όσο αποκτά περισσότερο πλούτο, όπως αποδεικνύει η ασφάλεια που έφερε στην κεντρική και ανατολική Ευρώπη, η ένταξη των χωρών της στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ, όταν στη Μέση Ανατολή και το Αφγανιστάν η ανατροπή των δικτατοριών επέφερε αναταραχή και ανομία.

Με βάση την πεποίθηση του Ρον Ίνγκλχαρτ, καθηγητή στο πανεπιστήμιο του Μίτσιγκαν, που πέθανε το 2021, ότι ο κόσμος επιθυμεί να είναι ασφαλής, που συμμερίζεται και ο Σι Τζινπίνγκ χαρακτηρίζοντας τις παγκόσμιες αξίες δυτικές αερολογίες, δεν πρέπει να εκπλήσσει ότι η επιλογή των λαών από τις τελευταίες χώρες να οχυρώνονται στις φυλές ή τις σέκτες τους, πολλές φορές ευγνωμονώντας μέχρι και για την επιστροφή των διδακτόρων που ξέρουν καλά στα εδάφη τους. Η ενθάρρυνση της ανασφάλειας έχει εξυπηρετήσει πλειστάκις ηγέτες, όπως ο Βλαντιμίρ Πούτιν, που έφερε στην πρώτη γραμμή την εθνικιστική πτυχή τους για να διεξάγει τον πόλεμο στην Ουκρανία, όταν αφού έβγαλε τους Ρώσους από τη φτώχεια της δεκαετίας του 90 και κατάφερε 12πλασιάσει σε δολάρια το κατά κεφαλή ΑΕΠ από το 1999 έως το 2013, οι εποχές των παχιών αγελάδων τελείωσαν οριστικά.

Εξαίρεση σε αυτό το κακό παιχνίδι δεν είναι ούτε οι ΗΠΑ ή η Λατινική Αμερική, όπου άνθρωποι σαν τον Ντόναλντ Τραμπ και τον Ζαϊρ Μπολσονάρου, κατέλαβαν τα ανώτατα αξιώματα στις χώρες καταγωγής τους εκμεταλλευόμενοι τα άγχη των απλών ανθρώπων προκειμένου να τους κινητοποιήσουν στο πλευρό τους. Η απάντηση της Κίνας, σύμφωνα με την προαναφερόμενη παγκόσμια έρευνα, είναι να βασίζει τη τάξη σε μια πιστή πλειονότητα, που μένει εκτός πολιτικής και αποφεύγει να αμφισβητήσει τους ηγέτες της, εις βάρος των δικαιωμάτων της μειοψηφίας και των μονάδων. Και σε αυτό το μοντέλο όμως η ανασφάλεια χτυπάει κόκκινο, γι’ αυτό και η απάντηση είναι το γράμμα του νόμου.

Απαιτείται ωστόσο να ενισχυθεί η αυτοπεποίθηση των κοινωνιών στο άμεσο μέλλον, καθώς τα επόμενα χρόνια προβλέπονται μεγάλες αναταραχές, λόγω φαινομένων με μακροχρόνιες συνέπειες, όπως είναι η υπερθέρμανση του πλανήτη, η διάδοση των νέων τεχνολογιών, σαν την Τεχνητή Νοημοσύνη και οι αυξανόμενες εντάσεις ανάμεσα στην Κίνα και στις ΗΠΑ. Αυτό είναι που μπορούν να καταφέρουν οι παγκόσμιες αξίες, ως ο μηχανισμός που θα οχυρώσει τις κοινωνίες απέναντι στην ανασφάλεια, καταλήγει το βρετανικό περιοδικό, σημειώνοντας ότι αν αποδεικνύει κάτι η παγκόσμια αυτή έρευνα αξιών, που διενεργείται αδιαλείπτως από το 1981 σε δεκάδες χώρες του κόσμου, είναι ότι κερδίζονται δύσκολα.