Ηλιος, θάλασσα και κυρώσεις – πού παραθερίζουν οι Ρώσοι εν καιρώ πολέμου;

Ακόμη και καθώς μαίνεται με αμείωτη ένταση ο πόλεμος στην Ουκρανία, χιλιάδες Ρώσοι κοιτάζουν δημοφιλείς προορισμούς για καλοκαιρινές διακοπές ενώ ορισμένοι αναζητούν ένα ασφαλές καταφύγιο, όπου θα μπορούσαν να ζήσουν το δυνατόν πιο ευχάριστα, έως ότου να τερματιστεί η σύρραξη. Αν και το ασθενέστερο ρούβλι και οι ολοένα αυξανόμενες οικονομικές δυσκολίες αναγκάζουν τις περισσότερες ρωσικές οικογένειες να περάσουν το θέρος στις ντάτσες τους ή να κάνουν ένα μικρό διάλειμμα εντός της Ρωσίας, όσοι έχουν αρκετά μετρητά στην άκρη, επιλέγουν να ξεφεύγουν από την όποια γύρω τους πραγματικότητα, ταξιδεύοντας σε ηλιόλουστους τόπους στην Ασία αλλά και στην Ευρώπη.

«Αυτό σημαίνει ότι οι χώρες που εξακολουθούν να είναι πρόθυμες να πάρουν τα χρήματά τους, εισέρχονται σε μια κερδοφόρα αγορά. Αλλά αυτό μπορεί να έχει κόστος, και η πολιτική υποδοχής δεκάδων χιλιάδων τουριστών από ένα κράτος-παρία δημιουργεί ήδη προβλήματα σε ορισμένους δημοφιλείς προορισμούς», γράφει ο Γκάμπριελ Γκάβιν του Politico, παρουσιάζοντας τις έξι χώρες που επιλέγουν οι περισσότεροι Ρώσοι για τις καλοκαιρινές τους διακοπές.

Τουρκία

Το ότι η Τουρκία βρίσκεται στο σταυροδρόμι ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση είναι γνωστό, ωστόσο, όπως επισημαίνει ο δημοσιογράφος του Politico, αυτό το παλιό κλισέ απέκτησε νέο νόημα μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, με το κράτος-μέλος του ΝΑΤΟ να προσφέρει την υποστήριξη του στην Ουκρανία, αποφεύγοντας, ωστόσο, την ίδια ώρα να επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία. Μία από τις συνέπειες αυτής της πολιτικής ήταν να αρχίσει να εισρέει στη χώρα συνάλλαγμα, καθώς ρώσοι πολίτες επιδιώκουν να μεταφέρουν τα περιουσιακά τους στοιχεία στο εξωτερικό. Η Τουρκία είναι επίσης ένας από τους μοναδικούς ευρωπαϊκούς προορισμούς όπου δεν έχουν απαγορευτεί οι πτήσεις από τη Ρωσία: ενώ οι ουρανοί της ΕΕ είναι κλειστοί, τουρκικοί ταξιδιωτικοί πράκτορες προσφέρουν πτήσεις από τη Μόσχα σε ηλιόλουστους προορισμούς όπως η Αττάλεια και η Αλικαρνασσός (Μποντρούμ) για μόλις 130 ευρώ. Το πρώτο εξάμηνο του έτους, τα έσοδα από τον τουρισμό της Τουρκίας αυξήθηκαν κατά περισσότερο από ένα τέταρτο, ξεπερνώντας τα 21 δισεκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία που δημοσιεύθηκαν αυτήν την εβδομάδα, ενώ φέτος τη χώρα αναμένεται να την επισκεφτούν εφτά εκατομμύρια πολίτες της Ρωσίας. Πολλοί επέλεξαν επίσης να παραμείνουν στην Τουρκία, με έως και 145.000 Ρώσους έως σήμερα να έχουν λάβει άδεια παραμονής στη χώρα. Ενώ, όμως, έχουν ξεφύγει από την πολιτική αστάθεια και γλυτώσει από τον κίνδυνο στρατολόγησης (οι άνδρες) καλούνται να μοιραστούν τη νέα τους «πατρίδα» με δεκάδες χιλιάδες Ουκρανούς που έχουν επίσης εγκαταλείψει την πατρίδα τους για να ξεφύγουν από τον πόλεμο του Πούτιν, γεγονός που έχει δημιουργήσει εντάσεις, στην Αττάλεια, για παράδειγμα, η οποία είναι ιδιαίτερα δημοφιλής μεταξύ και των Ρωσών και των Ουκρανών.

Και δεδομένου του εντεινόμενου αντιμεταναστευτικού κλίματος που επικρατεί στην Τουρκία μετά τις προεδρικές εκλογές του περασμένου του Μαΐου, και οι δύο ομάδες θα μπορούσαν να κινδυνεύσουν να σταλούν πίσω στις πατρίδες τους, όπως αναφέρει ο Γάμπριελ Γκάβιν στο κείμενό του.

Γεωργία 

Η χώρα του Νοτίου Καυκάσου κατέχει περίοπτη θέση στο μυαλό των Ρώσων, μεταξύ των οποίων φημίζεται για τη φύση της, το φαγητό της και τη φιλοξενία της. Αποτελεί ιδανικό προορισμό για τουρίστες της μεσαίας τάξης που συρρέουν στις παραλίες της στη Μαύρη Θάλασσα και στα χιονισμένα βουνά της αλλά και στην Τιφλίδα, την πρωτεύουσά της. Μόνον το 2022, περισσότεροι από 1,1 εκατομμύρια Ρώσοι επισκέφτηκαν τη Γεωργία, από μόλις 200.000 το προηγούμενο έτος. Και ο αριθμός αυτός άρχισε να αυξάνεται τον περασμένο Μάιο, όταν η Μόσχα χαλάρωσε τους κανόνες που απαγορεύουν τις απευθείας πτήσεις. Υπό το κυβερνών κόμμα Γεωργιανό Ονειρο, η Τιφλίδα επιδίωξε στενότερες σχέσεις με το Κρεμλίνο από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία και στόχευε να επωφεληθεί από τη λαχτάρα των Ρώσων για ταξίδια. Αλλά πολλοί ντόπιοι παραμένουν επιφυλακτικοί. Στο δημοσίευμα του Politico αναφέρεται ενδεικτικά πως σε μια δημοσκόπηση που διεξήχθη τον Μάρτιο, μόνο το 4% από τα 1.500 άτομα που συμμετείχαν, δήλωσε ότι οι Ρώσοι είναι ευπρόσδεκτοι στη Γεωργία, ενώ το ένα τέταρτο είπε ότι οι τουρίστες από τη Ρωσία είναι ανεκτοί λόγω των μετρητών που ξοδεύουν όταν επισκέπτονται τη χώρα.

Περισσότεροι από ένας στους τρεις υποστήριξαν πως οι επισκέπτες από τη Ρωσία θα έπρεπε να κηρυχθούν ανεπιθύμητοι, έως ότου η Μόσχα παραιτηθεί από τον έλεγχο των κατεχόμενων περιοχών της Αμπχαζίας και της Νότιας Οσετίας — που αντιστοιχούν περίπου στο ένα πέμπτο του εδάφους της Γεωργίας. Και καθώς συνεχίζεται ο πόλεμος στην Ουκρανία, οξύνονται τα πάθη, με ντόπιους γεωργιανούς και ουκρανούς ακτιβιστές να πραγματοποιούν διαδηλώσεις κατά των ρωσικών κρουαζιερόπλοιων που καταπλέουν στο λιμάνι του Μπατούμι τα Σαββατοκύριακα. Βίντεο που κοινοποιήθηκαν από τοπικά μέσα ενημέρωσης δείχνουν Ρώσους παραθεριστές να υπερασπίζονται τον πόλεμο της Ρωσίας εναντίον της Γεωργίας το 2008 και να χλευάζουν τους διαδηλωτές από τα μπαλκόνια των καμπινών τους.

Ταϊλάνδη  

Δεν ελκύονται μόνον από τα πολυτελή θέρετρα της Ταϊλάνδης και τα πάρτι στις εκπληκτικές της παραλίες, κίνητρο αποτελεί επίσης, εάν όχι κυρίως, και η δυνατότητα παραμονής στη χώρα επί ένα μήνα δίχως βίζα, που τους προσφέρεται από τις τοπικές αρχές. Σύμφωνα με έκθεση του Bloomberg ο αριθμός των ρώσων επισκεπτών στη χώρα αυξήθηκε κατά περισσότερο από 1.000% κατά τη διάρκεια του προηγούμενου έτους ενώ σύμφωνα με επίσημα στατιστικά στοιχεία κατά τους πρώτους έξι μήνες του τρέχοντος έτους στη χώρα ταξίδεψαν περισσότεροι από 791.000 πολίτες της Ρωσίας. Και στο Πουκέτ σχεδόν οι μισές από τις βίλες που πωλήθηκαν από τον Ιανουάριο έως σήμερα, αγοράστηκαν από Ρώσους, είτε ως παραθεριστικές κατοικίες είτε ως προσωρινά εξωτικά καταφύγια για όσο διαρκεί ο πόλεμος. Αυτή η ολοένα πιο έντονη ρωσική παρουσία στην Ταϊλάνδη καταγράφεται την ώρα που η Μόσχα επιδιώκει να συσφίξει τους δεσμούς του με το βασίλειο της νοτιοανατολικής Ασίας, με τον ρώσο υπουργό Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ να μεταβαίνει στην Μπανγκόκ τον προηγούμενο μήνα για να υπογραμμίσει «τη σημασία της ενίσχυσης της συνεργασίας [μεταξύ των δύο χωρών] στο εμπόριο και τις επενδύσεις».

Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα

 «Το Ντουμπάι δεν αρέσει σε όλους», γράφει ο Γκάμπριελ Γκάβιν. «Αλλά η παιδική χαρά των δισεκατομμυριούχων και οι παρθένες παραλίες της έχουν καταστεί κορυφαίος προορισμός για πολλούς πλούσιους Ρώσους που αναζητούν μια φιλική υποδοχή – και ένα μέρος για να ξοδέψουν τεράστια ποσά σε πολυτελή εμπορικά κέντρα», προσθέτει, αναφέροντας πως ο αριθμός των Ρώσων που ταξίδεψαν στη χώρα του Περσικού Κόλπου αυξήθηκε κατά 63% πέρυσι, καθιστώντας τη Ρωσία τη δεύτερη μεγαλύτερη τουριστική αγορά. Στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα έχει καταγραφεί επίσης μια αύξηση των ρώσων ομογενών, οι οποίοι δηλώνουν πως αισθάνονται πιο άνετα στην πόλη της ερήμου παρά στις δυτικές μητροπόλεις, επειδή στην πρωτεύουσα των ΗΑΕ δεν πραγματοποιούνται δημόσιες εκδηλώσεις υποστήριξης της (κατεστραμμένης από τον πόλεμο του Πούτιν) Ουκρανία. Η αύξηση του αριθμού των ρώσων πολιτών που επιλέγουν να περάσουν τις διακοπές τους στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα καταγράφεται επίσης καθώς οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών ενισχύονται σημαντικά, με ρωσικές εταιρείες να μεταφέρουν την έδρα τους εκεί και το Κρεμλίνο να πουλάει τεράστιες ποσότητες πετρελαίου με έκπτωση στη χώρα. Αλλά αρκετοί αναλυτές προειδοποιούν ότι η πίεση από τις ΗΠΑ, τη Βρετανία και την ΕΕ καθιστά ολοένα και πιο δύσκολο για τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα να επωφελούνται από την αποφυγή των κυρώσεων, το οποίο σημαίνει οι τουρίστες από τη Ρωσία σύντομα θα μπορούσαν να μην είναι ευπρόσδεκτοι στα ζάπλουτα Εμιράτα.

Κύπρος

Το ότι ήταν γνωστή ως «Μόσχα της Μεσογείου» εδώ και καιρό αναφέρει καταρχάς ο Γκάμπριελ Γκάβιν, γράφοντας για την Κύπρο. Πλέον, όμως, οι διακοπές εκεί αποτελούν άπιαστο όνειρο για τους απλούς Ρώσους, αφού η Κύπρος ακολούθησε υπόλοιπα κράτη-μέλη της ΕΕ στην απαγόρευση εμπορικών πτήσεων από τη Ρωσία και πέρυσι επέβαλε τέλος 80 ευρώ για την έκδοση βίζας. Η απόφαση κόστισε στη χώρα, όπως δηλώνουν τοπικοί αξιωματούχοι, περί τα 600 εκατομμυρία ευρώ. Ομως για όσους μπορούν να αντέξουν το κόστος, οι πτήσεις από τη Ρωσία με μια σύντομη στάση στην Κωνσταντινούπολη ή στο Γερεβάν κοστίζουν περίπου 250 ευρώ. Ο δημοσιογράφος του Politico δεν παραλείπει να αναφέρει πως η Κύπρος υπήρξε επίσης ένας από τους πιο παραγωγικούς εκδότες των λεγόμενων «χρυσών διαβατηρίων», τα οποία προσφέρουν την ιθαγένεια της ΕΕ με αντάλλαγμα επενδύσεις ύψους μόλις 2,5 εκατομμυρίων ευρώ. Αν και δεν υπάρχουν στοιχεία για τον αριθμό των Ρώσων που εκμεταλλεύτηκαν την εν λόγω προσφορά των κυπριακών αρχών, η χώρα δέχεται πιέσεις να ακυρώσει ταξιδιωτικά έγγραφα ολιγαρχών στους οποίους έχουν επιβληθεί κυρώσεις. Μέχρι σήμερα έχουν ακυρωθεί περισσότερα από 220 διαβατήρια, περιλαμβανομένων και αρκετών που ανήκουν σε ρώσους δισεκατομμυριούχους.

Ουκρανία

 Για τους Ρώσους με κανονικές δουλειές και περιορισμένα μετρητά για ξόδεμα στο εξωτερικό, οι εξοχικές κατοικίες και τα πάρκα διακοπών εξακολουθούν να είναι η πιο δημοφιλής επιλογή. Και έως πρόσφατα πολλοί από αυτούς θα πήγαιναν στην κατεχόμενη χερσόνησο της Κριμαίας, έναν εμβληματικό τουριστικό/παραθεριστικό προορισμό από την εποχή της Σοβιετικής Ενωσης, όπου πολλοί Ρώσοι έχουν αγοράσει δεύτερες κατοικίες ή έχουν προπληρώσει πακέτα διακοπών στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας από τότε που προσαρτήθηκε παράνομα από τη Μόσχα το 2014. Πλέον, όμως, ένα κύμα εκρήξεων σε στρατιωτικές εγκαταστάσεις και η επιμονή του Κιέβου ότι η Κριμαία θα επανέλθει υπό τον έλεγχό της όταν κερδίσει τον πόλεμο έχει τρομάξει πολλούς Ρώσους. Με εκτροπή της εναέριας κυκλοφορίας κοντά στα σύνορα, μία από τις μοναδικές εναπομείνασες διαδρομές προς τη χερσόνησο είναι μέσω της γέφυρας της Κριμαίας που εγκαινίασε ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν το 2018 και έχει επανειλημμένα πληγεί από από τους Ουκρανούς. Ως εκ τούτου, όπως λένε τοπικοί αξιωματούχοι, η πληρότητα στα ξενοδοχεία κυμαίνεται κατά μέσο όρο κάτω του 50% — παρά τις μεγάλες προσφορές και τις εκπτώσεις. Οι ντόπιοι ιδιοκτήτες λένε ότι η κατάσταση είναι ακόμη πιο δεινή από όσο η κυβέρνηση είναι έτοιμη να παραδεχτεί.