Πώς βρέθηκε η Κίνα σε «οικονομικό long Covid»: Το μοτίβο των αυταρχικών καθεστώτων

Η οικονομία της Κίνας μπορεί να συγκριθεί με τον long Covid, ο οποίος άφηνε συμπτώματα για πολύ καιρό στα κρούσματα, όπως έγραψε πρόσφατα στο περιοδικό Foreign Affairs, ο Adam Posen, πρόεδρος του Ινστιτούτου Διεθνών Οικονομικών Peterson.

«Ας πούμε ότι πρόκειται για περίπτωση “οικονομικού long Covid”, έγραψε, προσθέτοντας ότι η Κίνα «δεν ανέκτησε την “ενέργειά” της και παραμένει αργή, ακόμα και τώρα που η σοβαρή φάση -τρία χρόνια υπερβολικά αυστηρών και κοστοβόρων υγειονομικών μέτρων zero-Covid- έχει τελειώσει».

Μετά τη χαλάρωση των μέτρων στα τέλη του 2022, οι αγορές προεξοφλούσαν δυναμική ανάκαμψη. Πράγματι, υπήρξαν ενθαρρυντικά σημάδια το α’ τρίμηνο του έτους, όμως η ανάπτυξη της μεταποίησης, της κατανάλωσης, των εξαγωγών και των επενδύσεων υποχώρησαν κατακόρυφα έκτοτε. Στο μεταξύ, το υψηλό χρέος αποτελεί βαρίδι στις διοικητικές περιφέρειες και τον τεράστιο τομέα real estate της χώρας.

Πάντως, οι οικονομικές προβλέψεις για τη χώρα παραμένουν σχετικά αισιόδοξες παρά την διολίσθηση από τα υψηλά επίπεδα προ πανδημίας. Για παράδειγμα, η Bank of America και η Goldman Sachs αναθεώρησαν τις προβλέψεις τους κατά λιγότερο από μία μονάδα για το 2023. Το ΔΝΤ αναμένει ανάπτυξη 4,5% το 2024, ενώ ο ΟΟΣΑ 5,1%.

Ο Posen, όμως, θεωρεί πως η κατάσταση της δεύτερης μεγαλύτερης οικονομίας διεθνώς είναι πολύ σοβαρότερη και αναμένει επιδείνωση μακροπρόθεσμα. Δεν το αποδίδει στην πανδημία, αλλά στην επέκταση του κρατικού ελέγχου στην οικονομία.

«Η οικονομική ανάπτυξη σε αυταρχικά καθεστώτα τείνει να ακολουθεί ένα προβλέψιμο μοτίβο: μία περίοδος ανάπτυξης, όσο το καθεστώς επιτρέπει στις επιχειρήσεις που συμμορφώνονται πολιτικά να ανθίσουν, με στήριξη από την κρατική γενναιοδωρία», δήλωσε, φέρνοντας ως παραδείγματα τη Ρωσία, τη Βενεζουέλα και την Τουρκία.

«Όταν όμως το καθεστώς διασφαλίσει τη στήριξη, αρχίζει να παρεμβαίνει στην οικονομία με όλο και πιο αυθαίρετους τρόπους. Τελικά, ενόψει της αβεβαιότητας και του φόβου, τα νοικοκυριά και οι μικρές επιχειρήσεις αρχίζουν να στρέφονται στις αποταμιεύσεις σε μετρητά έναντι των μη ρευστοποιήσιμων επενδύσεων. Ως αποτέλεσμα, η ανάπτυξη συρρικνώνεται σταθερά», εξήγησε.

Στην περίπτωση της Κίνας, η ακραία αντίδραση του προέδρου Xi Jinping στον Covid έκανε τον κόσμο απαθή στις μεγάλες παρεμβάσεις, δημιουργώντας μία λιγότερο δυναμική οικονομία, υποστήριξε ο Posen.

Το κινεζικό κράτος απέκτησε τεράστιο έλεγχο στον ιδιωτικό τομέα κατά τη διάρκεια των υγειονομικών μέτρων και η αιφνίδια απόσυρση της πολιτικής αυτής δεν θα αναβιώσει την ανάπτυξη, καθώς απεδείχθη ότι η οικονομία παραμένει «στο έλεος του κόμματος και των καπρίτσιων του», τόνισε ο Posen.

Ο κόσμος για να προφυλαχθεί μαζεύει μετρητά και ξοδεύει λιγότερα χρήματα σε περιουσιακά στοιχεία, τα οποία ρευστοποιούνται δύσκολα, όπως αυτοκίνητα, εξοπλισμό και ακίνητα.

«Η κατάσταση είναι συστημική και η μόνη βιώσιμη λύση -να διαβεβαιώσει κανείς πειστικά τον κινεζικό λαό και τις επιχειρήσεις ότι υπάρχουν όρια στην παρέμβαση της κυβέρνησης στην οικονομική ζωή- δεν μπορεί να δοθεί», δήλωσε ο Posen.

«Χαμηλή διάθεση για μη ρευστοποιήσιμες επενδύσεις και χαμηλή ανταπόκριση στις μακροοικονομικές πολιτικές στήριξης. Αυτό εν συντομία είναι οικονομικός long Covid», σχολίασε.

Πράματι, έχουν αρχίσει να φαίνονται σημάδια της κατάστασης που σκιαγραφεί ο Posen: Παρότι η κεντρική τράπεζα της Κίνας μείωσε τα επιτόκια δανεισμού και η κυβέρνηση δεσμεύτηκε πρόσφατα για μέτρα στήριξης, υπάρχει μικρή βελτίωση στην οικονομική δραστηριότητα.

Ωστόσο, παρότι οι εντάσεις με τη Δύση κλιμακώνονται, οι οικονομικές δυσκολίες της Κίνας δεν είναι απαραίτητα θετική εξέλιξη για τους ανταγωνιστές της. «Όταν χτυπήσει μία ακόμα ύφεση, η ανάπτυξη της Κίνας δεν θα βοηθήσει στην ανάκαμψη της ζήτησης στο εξωτερικό, όπως έγινε την τελευταία φορά. Οι αξιωματούχοι της Δύσης θα πρέπει να αναθεωρήσουν τις προσδοκίες τους επί τα χείρω, αλλά δεν θα πρέπει να χαρούν πολύ γι’ αυτό», σημείωσε.