Γιατί η Δύση ανησυχεί για τον κινεζικό αποπληθωρισμό

Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Κίνα είναι οι δύο ισχυρότερες οικονομικές δυνάμεις του κόσμου. Αλλά τα μεγαλύτερα οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι δύο χώρες είναι απόλυτα αντίθετα.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες ζορίζονται από την αύξηση των τιμών καταναλωτή τους τελευταίους 18 μήνες, με τον πληθωρισμό να είναι ακόμη  υψηλότερος από τον στόχο του 2% της Federal Reserve παρά τις προσπάθειες επιβράδυνσης των δαπανών. Αντιθέτως το κύριο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η Κίνα είναι ο αποπληθωρισμός.

Σύμφωνα με επίσημα στατιστικά στοιχεία που δόθηκαν στη δημοσιότητα αυτές τις ημέρες, οι τιμές καταναλωτή μειώθηκαν κατά 0,3% τον τελευταίο χρόνο, έχοντας παραμείνει στάσιμες επί μήνες.

Και ενώ η Αμερική έχει μια εκπληκτικά σφιχτή αγορά εργασίας, με τις κενές θέσεις να είναι περισσότερες από τους ανέργους, η Κίνα αντιμετωπίζει τεράστια προβλήματα με την ανεργία, με το αντίστοιχο ποσοστό μεταξύ των νέων ηλικίας από 16 έως 24 ετών να φτάνει τον Ιούνιο στο 21% το οποίο αποτελεί ιστορικό υψηλό ενώ ορισμένοι ειδικοί πιστεύουν ότι στην πραγματικότητα είναι ακόμη υψηλότερο. Oμως μεταξύ των δύο οικονομιών υφίσταται και μία ομοιότητα, όπως αναφέρει σε ανάλυσή του ο Ανταμ Τέιλορ της Washington Post, η οποία είναι ιδιαίτερα ανησυχητική για το Πεκίνο.

Η Κίνα έχει θέσει ως επίσημο στόχο την οικονομική ανάπτυξη κατά 5% φέτος, αλλά το έτος αναφοράς είναι το 2022. Αυτό ήταν ένα έτος κατά το οποίο η οικονομική δραστηριότητα περιορίστηκε σημαντικά λόγω των σκληρών μέτρων που εξακολουθούν να ισχύουν στο πλαίσιο της πολιτικής “μηδενικής ανοχής” έναντι των κομπιούχων. Οι οικονομολόγοι του Bloomberg News υποστήριξαν ότι η ανάπτυξη θα ήταν κανονικά κοντά στο 3%, όχι πολύ υψηλότερη από την τρέχουσα πρόβλεψη της JP Morgan για ανάπτυξη 2,5% στις ΗΠΑ. ‘Για τις ΗΠΑ, οι οποίες ήταν ο κινητήριος μοχλός της παγκόσμιας οικονομικής ανάπτυξης πριν από την πανδημία, μια τόσο χαμηλή ανάπτυξη θα αποτελούσε σημαντική απόκλιση από την πορεία της. ‘Υπάρχουν και άλλα ανησυχητικά σημάδια για την Κίνα, όπως η μείωση του διεθνούς εμπορίου, η εκτίναξη του δημόσιου χρέους και οι εγχώριες επενδύσεις σε ακίνητα’, συνόψισε δημοσιογράφος της Washington Post.

Σε παγκόσμιο επίπεδο, η Κίνα αποτελεί την εξαίρεση και όχι οι ΗΠΑ. Τα προβλήματα με τον πληθωρισμό και τις αγορές εργασίας που καταγράφονται στις ΗΠΑ εντοπίζονται σχεδόν σε όλες τις μεγάλες χώρες. Οι οικονομολόγοι το αποδίδουν αυτό στα κυβερνητικά πακέτα τόνωσης κατά τη διάρκεια της πανδημίας, στη διαρθρωτική ανεργία και στις αυξημένες δαπάνες μετά το τέλος της πανδημίας. Στις ΗΠΑ και αλλού, αυτό προκαλεί άμεσα πολιτικά προβλήματα.

Ο πρόεδρος Μπάιντεν ισχυρίζεται ότι επιφέρει μια “ήπια προσγείωση” ελέγχοντας τον πληθωρισμό χωρίς να προκαλέσει αύξηση της ανεργίας, αλλά οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ακόμη και πριν από τις εκλογές, πολλοί Αμερικανοί αισθάνονται το κεντρί της αύξησης των τιμών και φοβούνται μια ύφεση”, εξηγεί ο Άνταμ Τέιλορ. ‘Η κινεζική οικονομία υποφέρει επίσης από την πανδημία. Τα προβλήματα στην κινεζική οικονομία μπορεί να οφείλονται επίσης στην πανδημία, αλλά είναι ιδιαίτερα και ίσως πιο σοβαρά. Η σκληρή απάντηση της Κίνας στον κοροναϊό – μια πολιτική “μηδενικής ανοχής” που προβλέπει μαζικό κλείσιμο, διαγνωστικούς ελέγχους, καραντίνα και συνοριακούς ελέγχους – μπορεί να έχει σώσει πολύ περισσότερες ζωές από τις λιγότερο οργανωμένες προσπάθειες στις ΗΠΑ και σε άλλες χώρες. Αλλά έληξε απότομα και άτακτα, καταστρέφοντας πολλές από τις επιτυχίες της”, γράφει δημοσιογράφος της Washington Post.

Προς επίρρωση της άποψής του επικαλείται πρόσφατο άρθρο του αμερικανού οικονομολόγου Ανταμ Πόουζεν, προέδρου του Peterson Institute for International Economics. Γράφοντας στο Foreign Affairs, υποστήριξε ότι αυτό που βλέπουμε τώρα είναι το «τέλος του οικονομικού θαύματος της Κίνας», συνδέοντας τους αυστηρούς πανδημικούς κανόνες με ένα αυξανόμενο οικονομικό άγχος που ωθεί τους Κινέζους να αποταμιεύουν τα χρήματά τους, παρά τα χαμηλά επιτόκια, οδηγώντας οικονομία σε αποπληθωρισμό.

Οι οικονομολόγοι κατέγραψαν επίσης μια τεράστια μείωση των άμεσων ξένων επενδύσεων στην Κίνα, η οποία πιθανώς να οφείλεται στους πανδημικούς περιορισμούς και στην οικονομική κατήφεια αλλά και στον εμπορικό πόλεμο που κήρυξε η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ στο Πεκίνο.

Διερωτώμενος «πόσο θα μπορούσε να επιδεινωθεί η κατάσταση» ο Ανταμ Τέιλορ επικαλείται την περίπτωση της Ιαπωνίας, μιας άλλης πάλαι ποτέ ανερχόμενης ασιατικής οικονομικής δύναμης που κάποτε προκάλεσε μεγάλη ανησυχία και στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη. Τα οικονομικά της χώρας άνθισαν τις δεκαετίες του 1970 και του 1980 αλλά την επόμενη δεκαετία έσκασε η φούσκα και η χώρα εισήλθε σε μια μακρά περίοδο (διάρκειας δεκαετιών) οικονομικής στασιμότητας και αποπληθωρισμού που ουσιαστικά κατέστησε τους πολίτες της φτωχότερους και το εθνικό της χρέος πιο επαχθές. «Αλλά η Κίνα του 2023 δεν είναι η Ιαπωνία της δεκαετίας του 1990», γράφει ο Ανταμ Τέιλορ, θυμίζοντας πως ο πληθυσμός της Κίνα είναι 1,4 δισεκατομμύρια, δηλαδή παραπάνω από δεκαπλάσιος από τον πληθυσμό της Ιαπωνίας ακόμη και σήμερα. Και προσαρμοσμένη σε όρους αγοραστικής δύναμης, η οικονομία της είναι μεγαλύτερη από την οικονομία των ΗΠΑ από το 2015.

Επιπλέον, όπως δεν παραλείπει να αναφέρει ο Τέιλορ στην ανάλυσή του, η Ιαπωνία είναι «μια λειτουργική, αν και ατελής, δημοκρατία» ενώ η Κίνα είναι «ένα  αυταρχικό καθεστώς που κατέστη ακόμη πιο κλειστό τα τελευταία χρόνια». Ακόμη και η λήψη στοιχείων όσον αφορά τα οικονομικά της χώρας καθίσταται ολοένα πιο δύσκολη, «καθώς η λέξη “αποπληθωρισμός” είναι ταμπού στην επίσημη γλώσσα και ένας νόμος κατά της κατασκοπείας καθιστά τους αξιωματούχους επιφυλακτικούς να μιλούν με εξωτερικούς ειδικούς, ακόμη και ιδιωτικά». «Εχουμε μια οικονομική επιβράδυνση που θα ανησυχούσε οποιαδήποτε χώρα, σε συνδυασμό με μια Κίνα που πάντα της αρέσει να δείχνει δυνατή και μια ηγεσία που έχει ιδιαίτερη ευαισθησία με την εικόνα», εξήγησε ο Αντριου Κόλιερ, διευθύνων σύμβουλος της Orient Capital Research που εδρεύει στο Χονγκ Κονγκ, μιλώντας στους Financial Times. «Συνδυάστε αυτούς τους τρεις παράγοντες και έχετε τη συνταγή για μια πολύ αδιαφανή οικονομία», πρόσθεσε. Την ίδια ώρα εξακολουθεί να επικρατεί έντονη ανησυχία, εάν όχι φόβος, όσον αφορά την εξωτερική πολιτική της Κίνας και τις προθέσεις της σε σχέση με την Ταιβάν, με τον ενδεχόμενο ξεσπάσματος ενός Τρίτου Παγκοσμίου Πολέμου να μην μπορεί σε καμία περίπτωση να αποκλειστεί.

Ολοκληρώνοντας την ανάλυσή του ο Ανταμ Τέιλορ αναφέρει πως η οικονομική πτώση της Ιαπωνίας υπήρξε ομαλή. Τον προηγούμενο μήνα ο Πολ Κρούγκμαν των ΝΥΤ έγραψε πως η χώρα διαχειρίστηκε το κύριο οικονομικό της πρόβλημα – τη γήρανση του πληθυσμού της – σχετικά καλά. Η Κίνα γερνάει επίσης αλλά σύμφωνα με τον νομπελίστα αμερικανό οικονομολόγο ενδέχεται να αντιμετωπίσει την κατάσταση πολύ χειρότερα. «Οπότε, όχι, η Κίνα δεν είναι πιθανό να είναι η επόμενη Ιαπωνία, από οικονομική άποψη», έγραψε ο Κρούγκμαν. Για τον υπόλοιπο κόσμο αυτό σημαίνει πως πρέπει να παρακολουθεί με ιδιαίτερη προσοχή την οικονομία της Κίνας. «Οποιαδήποτε αναταραχή στη χώρα θα μπορούσε να προκαλέσει απροσδόκητες συνέπειες αλλού στον κόσμο, τόσο οικονομικά όσο και πολιτικά», επισημαίνει ο Ανταμ Τέιλορ. Σύμφωνα, όμως, με τον Ανταμ Πόουζεν, ειδικά για τις ΗΠΑ θα μπορούσε κάλλιστα να είναι μια ευκαιρία να βάλουν την οικονομική αντιπαλότητα με την Κίνα στο συρτάρι, καθώς το όνειρό της να επισκιάσει οικονομικά την Αμερική πολύ δύσκολα θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί.