Η δεύτερη καριέρα του Τόνι Μπλερ

Σε αντίθεση με το φάντασμα του Άμλετ, ο Τόνι Μπλερ δεν τιμωρήθηκε με «σκότος και φωτιά», αλλά το φάντασμα του πρώην πρωθυπουργού της Βρετανίας, εξακολουθεί να πλανάται πάνω από την έδρα του Εργατικού Κόμματος στην Blackfriars Road του Λονδίνου, όπως αναφέρει ο Ματέο Περσιβάλε της Corriere della Sera σε ανταπόκρισή του από την πρωτεύουσα της Βρετανίας.

Υπενθυμίζει ότι ο πρωθυπουργός των Εργατικών, ο οποίος κέρδισε τρεις διαδοχικές εκλογές (1997, 2001, 2005) και ανέτρεψε 18 χρόνια θατσερισμού, είδε τις τέσσερις διαδοχικές ήττες του κόμματος (2010, 2015, 2017, 2019) και την απροσδόκητη κατεδάφιση του απόρθητου “κόκκινου τείχους” (δηλαδή του ιστορικού προπυργίου των Εργατικών) στην κεντρική και βόρεια Αγγλία από την «ξεχαρβαλωμένη μπουλντόζα» του Μπόρις Τζόνσον.

Ο Τόνι Μπλερ κατέληξε να θεωρείται «τοξικός» στους κόλπους του κόμματός του, λόγω της αμέριστης στήριξης που προσέφερε στον Τζορτζ Μπους τον νεότερο στο πλαίσιο του καταστροφικού πολέμου στο Ιράκ. Αφού, όμως, αποσύρθηκε από την πολιτική (μετά την παραίτησή του και από την ηγεσία των Εργατικών και από την πρωθυπουργία τον Ιούνιο του 2007), όντας εργασιομανής, συνέχισε να δουλεύει παρά τη «χρυσή» σύνταξή του, γράφοντας βιβλία, δίνοντας ομιλίες, προσφέροντας συμβουλευτικές υπηρεσίες και ιδρύοντας ΜΚΟ. Και το 2017, ο δεύτερος μακροβιότερος πρωθυπουργός της Βρετανίας (μετά τη Θάτσερ) συγχώνευσε όλες τις δραστηριότητές του στο Tony Blair Institute for Global Change (TBI), ένα ίδρυμα που σύντομα κατέστη κανονική εταιρεία, «Tony Blair Incorporated» (Τόνι Μπλερ Α.Ε.) όπως την αποκαλεί σαρκαστικά ο Τομ Μακτέιγκ του Unherd. Remaining Time-0:00 Fullscreen Mute «Αυτή είναι η ζωή του Μπλερ σε “σύνταξη”. Σε ηλικία 70 ετών, εργάζεται με το ζήλο ενός ανθρώπου που έχει κάτι ακόμα να αποδείξει, κάτι να οικοδομήσει, κάτι, ίσως, για το οποίο να εξιλεωθεί. Ταξιδεύοντας συνεχώς, ο Μπλερ ξοδεύει έως και το 70% του χρόνου του στο εξωτερικό: συγκεντρώνει κεφάλαια, παρακολουθεί συνέδρια, δίνει ομιλίες και δικτυώνεται με παγκόσμιους ηγέτες, πλουτοκράτες, στελέχη επιχειρήσεων και “πρωτοπόρους της σκέψης”. Πετά με ιδιωτικά τζετ και μετακινείται με τεθωρακισμένα αυτοκίνητα με την ασφάλεια πάντα κοντά. Αυτός είναι ο Μπλερ σήμερα: όχι πλέον πρωθυπουργός της Βρετανίας, αλλά πρωθυπουργός της Tony Blair Inc.», συνοψίζει ο βρετανός δημοσιογράφος.

Επισήμως, ο Τόνι Μπλερ είναι ο “εκτελεστικός πρόεδρος” του Tony Blair Global Change Institute, το οποίο απασχολεί σήμερα πάνω από 800 άτομα παγκοσμίως. Διαθέτει γραφεία στο Λονδίνο, τη Νέα Υόρκη, το Σαν Φρανσίσκο, το Άμπου Ντάμπι, τη Σιγκαπούρη και την Άκρα. Υπάρχει μια ομάδα που διαχειρίζεται το “δίκτυο” των μέσων ενημέρωσης, μια ομάδα πολιτικής που διαμορφώνει το διάλογο στο Ηνωμένο Βασίλειο και μια ομάδα σχεδιασμού που διαχειρίζεται τις προτεραιότητες του Ιδρύματος σε όλο τον κόσμο.

Ειδικά όσον αφορά την ομάδα πολιτικής του Tony Blair Institute, ο Τομ Μακτέιγκ αναφέρει πως είναι η μόνη δεξαμενή σκέψης στη Βρετανία με αμερικανικού επιπέδου χρηματοδότηση και ανοιχτή γραμμή τόσο με την κυβέρνηση όσο και στην αντιπολίτευση, όπως επίσης και με τους Επιτρόπους των Βρυξελλών αλλά και τους κολοσσούς της τεχνολογίας στο Σαν Φρανσίσκο.

Η ομάδα παράγει επίσης εκθέσεις για τα πάντα, από το Brexit και την τεχνητή νοημοσύνη μέχρι τον κοροναϊό και τις πανδημίες του. Η επιρροή της είναι τόσο μεγάλη που υπουργοί, ακόμη και πρωθυπουργοί (π.χ. ο Μπόρις Τζόνσον και η Λιζ Τρας στο παρελθόν) έχουν επιδιώξει επαφή με την ομάδα. Υπάρχουν επίσης ήδη εκκλήσεις για επιστροφή του μπλερισμού στο Ουέστμινστερ, καθώς οι βασικές πολιτικές του προγράμματος του σημερινού ηγέτη των Εργατικών, Κιρ Στάρμερ, μοιάζουν πολύ με αυτές που προτείνει το Ίδρυμα Τόνι Μπλερ (είτε πρόκειται για την ανάγκη στενότερων σχέσεων με την Ευρώπη είτε για ένα νέο καθεστώς σχεδιασμού)  Πράγματι, το Ινστιτούτο έχει προσφερθεί ανοιχτά να υποστηρίξει τον Στάρμερ σε περίπτωση που καταλάβει τη θέση του πρωθυπουργού.

Όσον αφορά τα αξιοσημείωτα έσοδα του Ιδρύματος – 81 εκατομμύρια δολάρια το 2021 – προέρχονται σχεδόν αποκλειστικά από την παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών σε ξένες κυβερνήσεις (όχι αφρικανικές, καθώς σε αυτές το Ινστιτούτο προσφέρει δωρεάν τις υπηρεσίες του) ενώ ένα μικρό μέρος τους αντιστοιχεί σε δωρεές.

Επιστρέφοντας στο παρελθόν, ο Ματέο Περσιβάλε σημειώνει πως οι πρώην πρωθυπουργοί της Βρετανίας παραδοσιακά επιλέγουν να ιδιωτεύουν διακριτικά. Η Μάργκαρετ Θάτσερ εμφανιζόταν στη Βουλή των Λόρδων, δεν έδινε συνεντεύξεις, συνομιλούσε με τον επίσημο βιογράφο της Τσαρλς Μουρ και πριν από κάθε εκλογική αναμέτρηση έγραφε ένα κύριο άρθρο για την αγαπημένη της Daily Telegraph, προσφέροντας την πολύτιμη υποστήριξή της στον εκάστοτε υποψήφιο των Τόρις. Ο διάδοχός της, ο Τζον Μέιτζορ, ανέλαβε τη προεδρία μιας ομάδας κρίκετ ενώ ο Γκόρντον Μπράουν ανέλαβε χρέη ειδικού απεσταλμένου του ΟΗΕ. Ο Ντέιβιντ Κάμερον επιδόθηκε σε «αδιάφορες δραστηριότητες, όπως αδιάφορη υπήρξε η δουλειά του στη Ντάουνινγκ Στριτ», αναφέρει χαρακτηριστικά ο δημοσιογράφος της Corriere, μην παραλείποντας, ωστόσο, να θυμίσει πως ο Κάμερον ήταν αυτός που διοργάνωσε το δημοψήφισμα για το Brexit. Η Τερέζα Μέι και η Λιζ Τρας εξακολουθούν να είναι μέλη του κοινοβουλίου ενώ ο Μπόρις Τζόνσον γράφει άρθρα σε εφημερίδες και διαφωνεί με τις τοπικές αρχές της περιοχής όπου βρίσκεται το εξοχικό του για την κατασκευή μιας πισίνας.

Όμως ο Μπλερ, με την πολιτική οξύνοια που τον διέκρινε πάντα απέναντι στο κύμα λαϊκισμού που σαρώνει τη Δύση, αποφάσισε να συγχωνεύσει όλες τις δραστηριότητές του στο Ινστιτούτο Tony Blair, το οποίο “κατάφερε να γίνει ένας οργανισμός με επιρροή, απαλλαγμένος από κατηγορίες για κερδοσκοπία”, σημειώνει ο Ματέο Περσιβάλε. Ο ίδιος σημειώνει: «Εκείνη την εποχή, ο “κόκκινος” Τζέρεμι Κόρμπιν ήταν ακόμη η πρώτη δύναμη στο Εργατικό Κόμμα, αλλά μετά από δύο διαδοχικές ήττες στις εκλογές του 2019 αναγκάστηκε να παραιτηθεί και ο Κιρ Στάρμερ τον διαδέχθηκε στην ηγεσία των Εργατικών».

Τον προηγούμενο μήνα ο Τόνι Μπλερ προσκάλεσε τον Στάρμερ σε ένα συνέδριο στο Park Plaza Westminster Bridge Hotel. Τον αγκάλιασε, και, γνωρίζοντας πως στις δημοσκοπήσεις οι Εργατικοί συγκεντρώνουν ποσοστό 45% ενώ οι Συντηρητικοί μόλις 26% – του είπε χωρίς περιστροφές πως «θα κληρονομήσεις μια πολύ άσχημη κατάσταση». Ο Στάρμερ χαμογέλασε και του απάντησε ότι «χρειαζόμαστε τρία πράγματα: ανάπτυξη, ανάπτυξη, ανάπτυξη», παραφράζοντας τον συνομιλητή του, ο οποίος, το 1996, στο πλαίσιο της προεκλογικής του εκστρατείας είχε προβεί σε μια παρόμοια δήλωση, υποστηρίζοντας πως η Βρετανία χρειάζεται «εκπαίδευση, εκπαίδευση, εκπαίδευση».