Είναι γεγονός πως οι πρώτες σαράντα μέρες της κυβέρνησης είχαν πολλά αρνητικά. Δεν είχαμε κάποια έκτακτα και μη προβλέψιμα γεγονότα, ώστε να αναζητηθούν ελαφρυντικά. Μπορεί να μην ευθύνεται ο αρμόδιος υπουργός αν ο διοικητής μιας αεροπορικής βάσης δεν έχει φροντίσει για την πυρασφάλεια του χώρου, όμως οι πολίτες ρίχνουν τις ευθύνες πάντα στην εκάστοτε κυβέρνηση. Είχαμε και τον νεκρό Μιχάλη στη συμπλοκή με Κροάτες χούλιγκαν, κάτι για το οποίο οι ευθύνες διατρέχουν καθέτως ολόκληρο το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη. Αν σε αυτά προσθέσουμε και την αναφορά στην πανεπιστημιακή αστυνομία από την πλευρά του κ. Μηταράκη, η εικόνα που δημιουργείται για το κυβερνητικό σχήμα αρχίζει να θολώνει.
Υπάρχει μια συνταγή για να βγούμε από αυτό το τέλμα στο οποίο δείχνει να έχουμε πέσει εν πολλοίς γρήγορα. Να προχωρήσουμε αμέσως μπροστά. Από σήμερα, 16 Αυγούστου, ο πρωθυπουργός πρέπει να αναδιοργανώσει ολόκληρη την κυβέρνηση, να συντονίσει το έργο της και, πάνω απ’ όλα, να θεραπεύσει όλες τις αβελτηρίες και τις αρρυθμίες των τελευταίων ημερών. Διαφορετικά, ο Πρωθυπουργός κινδυνεύει να παγιδευτεί σε αντιφάσεις στο εσωτερικό της Κυβέρνησης και το μόνο που θα κάνει είναι να επιβεβαιώσει ότι μια δεύτερη συνεχόμενη θητεία θα είναι οδυνηρή για την Κυβέρνηση.
Όπως απέδειξε η κρίση του καλοκαιριού, το επιτελικό κράτος δεν μπορεί να επιτευχθεί πραγματικά αν δεν βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα της μεσαίας βαθμίδας των κρατικών θεσμών. Όσο τέλειο κι αν είναι το σχέδιο στελέχωσης, θα αποτύχει αν οι άνθρωποι σε όλα τα διοικητικά επίπεδα που το εφαρμόζουν δεν έχουν την προληπτική ικανότητα να το πράξουν.
Συνεπώς, οι κυβερνήσεις πρέπει πρωτίστως να εξετάσουν πώς θα βελτιώσουν την αποδοτικότητα και την παραγωγικότητα της δημόσιας διοίκησης. Το μεταρρυθμιστικό της πρόγραμμα θα υπονομευθεί όχι από την έλλειψη πολιτικής βούλησης, αλλά από την αναποτελεσματικότητα εκείνων που καλούνται να το εφαρμόσουν. Στη συνέχεια, αντιμέτωποι με τον καθολικό φόβο της αποτυχίας, αρχίζει ένα μπάλωμα που οδηγεί σε υπαναχωρήσεις, συμβιβασμούς και τελικά σε αποτυχημένες μεταρρυθμίσεις.
Έχει ο πρωθυπουργός τα στελέχη για να δώσει αυτή τη δύσκολη μάχη της αναμόρφωσης της δημόσιας διοίκησης; Εκτιμάται πως, σε γενικές γραμμές, τα έχει. Και εννοώ πως έχει υπουργούς που είναι διατεθειμένοι να συγκρουστούν για να αλλάξουν ριζικά κάποια πράγματα στην κρατική μηχανή. Άλλωστε, υπάρχουν πολιτικές προσωπικότητες, εκτός κυβερνητικού σχήματος, που θα μπορούσαν να προσφέρουν σε αυτή την προσπάθεια.
Αυτή η κυβέρνηση έχει ιδεολογικό μπούσουλα. Και έχει και έναν κόσμο –σχεδόν 41% έλαβε στις εκλογές– που τη στηρίζει, εφόσον βλέπει έργο στο πλαίσιο των κυβερνητικών εξαγγελιών. Γιατί ο πρωθυπουργός και η κυβέρνησή του πρωτίστως δίνουν λόγο σε αυτούς που τους ψήφισαν, σε αυτούς που τους στηρίζουν.
Η δουλειά της αντιπολίτευσης είναι να φωνάζει, κάτι που δε θα πρέπει να απασχολεί την κυβέρνηση. Απεναντίας, όσο πιο πολύ φωνάζει, αυτό σημαίνει πως τόσο πιο ικανοποιητικά προχωρεί το κυβερνητικό έργο.