Τόνι Μπλερ: Επιστρέφει στην ενεργό πολιτική;

Όταν σε ένα ιδιωτικό δείπνο, το 2002, η Μάργκαρετ Θάτσερ είχε ερωτηθεί ποιο ήταν το μεγαλύτερο επίτευγμα της καριέρας της στην πρωθυπουργία της Βρετανίας, είχε απαντήσει: «Ο Τόνι Μπλερ και οι Νέοι Εργατικοί. Εξωθήσαμε τους αντιπάλους μας σε αλλαγή πλεύσης».

Οταν, πάλι, στην προεκλογική του καμπάνια για την ηγεσία των Εργατικών, το 2020, ο σερ Κιρ Στάρμερ αναγκάστηκε να τοποθετηθεί για τους προκατόχους του, δήλωσε: «Εχω τις δικές μου ιδέες, δεν χρειάζεται να αγκαλιάσω τον Τζέρεμι Κόρμπιν, ούτε τον Τόνι Μπλερ ή οποιονδήποτε άλλον για να πάρω μιαν απόφαση».

Απ’ ό,τι φαίνεται, ο δεύτερος μακροβιότερος πρωθυπουργός της Βρετανίας (εκλογικές νίκες το 1997, το 2001 και το 2005) επιστρέφει δριμύτερος στην ενεργό πολιτική δράση, προσώρας στο πλάι –ή στη σκιά– του ηγέτη των Εργατικών, που κάνει παν δυνατόν για να επιστρέψει το κόμμα του στην πρωθυπουργία έπειτα από τέσσερις διαδοχικές ήττες, το 2010, το 2015, το 2017 και το 2019. Οπως λένε οι New York Times, ο πρώην πρωθυπουργός έχει χάρισμα και επικοινωνιακές δεξιότητες που ο Κιρ Στάρμερ στερείται. Κατά τους Financial Times, «ο Στάρμερ στερείται το χάρισμα, τη σαφήνεια, τον ζήλο και τη βεβαιότητα του Μπλερ. Πάνω απ’ όλα, αποτυγχάνει να προκαλέσει τον ενθουσιασμό που δημιούργησε ο Μπλερ πριν έρθει στην εξουσία».

Η πρωθυπουργία του Τόνι Μπλερ διακρίθηκε από τη στροφή του κόμματός του προς το Κέντρο –οι… κακές γλώσσες, που απηχούν την αποστροφή της Θάτσερ, κάνουν λόγο για ξεκάθαρη στροφή στη Δεξιά–, με τον περίφημο «τρίτο δρόμο», όπως εκείνος είχε θεωρητικοποιηθεί από τον Αντονι Γκίντενς, σηματοδοτώντας τη νέα πορεία της ευρωπαϊκής Σοσιαλδημοκρατίας προς το φιλελεύθερο κέντρο με υιοθέτηση συντηρητικότερων πολιτικών – χαρακτηριστικά παραδείγματα, πλην του Τόνι Μπλερ, ήταν οι Μάσιμο Ντ’ Αλέμα, Γκέρχαρντ Σρέντερ, Κώστας Σημίτης, αλλά, για κάποιους, και ο Μπιλ Κλίντον στις ΗΠΑ.

Το πολιτικό όραμα του Τόνι Μπλερ είναι ένα ανανεωμένο κράτος που θα ανταποκρίνεται στις προκλήσεις τεράστιων δυνάμεων αλλαγής. Τα συνταξιοδοτικά ταμεία θα πρέπει να δημιουργηθούν από ιδιωτικά προγράμματα· μεταρρύθμιση για να σταματήσει ο τοπικός πληθυσμός να εμποδίζει τη βασική ενεργειακή ανάπτυξη· τα ατομικά δεδομένα υγείας πρέπει να συγκεντρωθούν για να βελτιωθούν τα αποτελέσματα· όλοι θα πρέπει να έχουν μια ενωμένη εθνική ψηφιακή ταυτότητα· εθνική προσπάθεια για την αντιμετώπιση των ευκαιριών και των προκλήσεων της τεχνητής νοημοσύνης. «Αν όλα αυτά ακούγονται λίγο οικεία, είναι επειδή οι ριζοσπάστες των Τόρις –πρώτος απ’ όλους ο πρώην υπεύθυνος στρατηγικής της Ντάουνινγκ Στριτ, Ντόμινικ Κάμινγκς– έχουν πει παρόμοια πράγματα. Τόσο ο Κάμινγκς όσο και ο Μπλερ δείχνουν ανυπόμονοι για τα όρια της ικανότητας δράσης του κράτους, την αποτυχία του να αξιοποιήσει τη δύναμη των δεδομένων και άλλες τεχνολογικές προόδους.

Η αλήθεια είναι, βέβαια, ότι ο Τόνι Μπλερ, όλα αυτά τα χρόνια της πολιτικής του συνταξιοδότησης δεν έμεινε διόλου ανενεργός. Εχοντας διαπραγματευτεί ειρηνευτική συμφωνία για τη Βόρειο Ιρλανδία, μετά την ιστορική Συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής (Good Friday Agreement) το 1998, που τερμάτισε τα 30 χρόνια των λεγόμενων «ταραχών» (troubles)· έχοντας επενδύσει στην υγεία και την παιδεία· έχοντας, ταυτόχρονα, δεχθεί μαζικά πυρά για την εμπλοκή στον πόλεμο του Ιράκ με τις ΗΠΑ, που του κόστισε την πρωθυπουργία, ο Τόνι Μπλερ είχε πολύ υλικό στις αποσκευές του, χρήσιμο για τις πολιτικές του παρεμβάσεις από το 2007 κι εντεύθεν.

Το ζήτημα πλέον επικεντρώνεται στη συνύπαρξη των δύο ανδρών –του Κιρ Στάρμερ και του Τόνι Μπλερ– στους Εργατικούς. Από τη μια, υπάρχουν οι εμφανείς και σε προσωπικό επίπεδο ενδείξεις, που θέλουν τους δύο σερ να έχουν αναπτύξει ιδιαίτερη σχέση μεταξύ τους.

Παράλληλα, τον περασμένο Ιούλιο, στις 18 του μηνός, Μπλερ και Στάρμερ εμφανίστηκαν μαζί σε εκδήλωση του Ινστιτούτου «Τόνι Μπλερ» για την Παγκόσμια Αλλαγή, που είχε διοργανωθεί με θέμα το μέλλον της Βρετανίας.

Η χημεία ανάμεσα στους δύο άνδρες είναι καλή και όπως έχει γράψει, ο Ρόμπερτ Σρίμσλι στους Financial Times, «ο εκσυγχρονισμός του κράτους δεν είναι απλώς ένα προεκλογικό σύνθημα. Είναι το κλειδί για την επιτυχία τόσο του Στάρμερ όσο και του Ηνωμένου Βασιλείου και ο πρώην πρωθυπουργός έχει ισχυρές απόψεις για το τι είναι απαραίτητο. Ισως είναι καιρός να δώσουμε ακόμα μεγαλύτερη προσοχή στον Τόνι Μπλερ. Εχει αφήσει ανοικτές υποθέσεις με τη Βρετανία».