ΕΚΤ: Εναντίον Μελόνι για τον έκτακτο τραπεζικό φόρο

Τη διαφωνία της με την απόφαση της πρωθυπουργού της Ιταλίας, Giorgia Meloni να επιβάλλει εισφορά της τάξης του 40% στα υπερκέρδη των ιταλικών τραπεζών διατυπώνει με επιστολή της η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Christine Lagarde. Όπως αναφέρει η ιταλική εφημερίδα Corriere della Sera, η επιστολή της Lagarde αναμένεται στη Ρώμη εντός των επόμενων ημερών αν όχι -το πολύ -, δύο εβδομάδων.

Πυρά Lagarde

Σύμφωνα με το δημοσίευμα, η Lagarde επικρίνει τη Meloni και την ιταλική κυβέρνηση για την απόφαση τους να επιβάλλουν τον φόρο αυτόν στις ιταλικές τράπεζες χωρίς προηγουμένως να έχει ενημερωθεί η Τράπεζα της Ιταλίας και η ΕΚΤ. Η Lagarde υποστηρίζει ότι με την επιβολή του φόρου αυτού, θα αποδυναμωθούν τόσο οι ιταλικές τράπεζες όσο και η ιταλική οικονομία. Όπως αναφέρει η Corriere della Sera, η ΕΚΤ μπορεί να διατυπώσει τη γνώμη και τη θέση της χωρίς να της ζητηθεί, κάτι που όπως αναφέρεται, έχει πράξει αρκετές φορές κατά το παρελθόν – και μάλιστα με αρνητικό τρόπο -, όταν πρόκειται για έκτακτα φορολογικά σχέδια των τραπεζών από τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις είτε της έχουν κοινοποιηθεί είτε όχι.

Αντιπαράθεση ΕΚΤ – Ρώμης

Υπό αυτό το πρίσμα, το δημοσίευμα εκτιμά ότι πέρα από το σάλο που προκάλεσε η αιφνίδια κίνηση της Meloni στο ιταλικό χρηματιστήριο αλλά και στις διεθνείς αγορές, είναι πολύ πιθανό να προκαλέσει και μια νέα εστία αντιπαράθεσης και τριβής της Ρώμης με την Φρανκφούρτη. Και αυτό γιατί η ιταλική κυβέρνηση εξακολουθεί να κατηγορεί την ΕΚΤ ότι αυτή δημιούργησε το εν λόγω πρόβλημα, εξαιτίας – όπως υποστηρίζει τόσο η Giorgia Meloni όσο και ο Matteo Salvini – των «συνεχών και αδικαιολόγητων αυξήσεων των επιτοκίων» που είχαν ως αποτέλεσμα να διογκωθούν δραματικά τα περιθώρια των τραπεζών, στα οποία και θα επιβληθεί η επιπλέον εισφορά. Κατά το δημοσίευμα, η ΕΚΤ υποστηρίζει ότι είναι λάθος να παρεμβαίνει κανείς στα περιθώρια των επιτοκίων των τραπεζών καθώς δεν λαμβάνεται υπόψη το κόστος ενώ παράλληλα αποδυναμώνεται η ικανότητα τους να αντισταθούν σε πιθανούς κραδασμούς. Εάν όπως αναφέρει, υπήρχε επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης – κάτι που δεν μπορεί να αποκλειστεί λαμβάνοντας υπόψη τους σημερινούς κινδύνους – ίσως να εξασθενούσε και η ικανότητα των οφειλετών να εξοφλήσουν τα δάνεια τους, και άρα θα υπήρχε πρόβλημα τόσο για τις τράπεζες που θα πρέπει να περιορίσουν τις πιστώσεις, αυξάνοντας το κόστος όσο και γενικότερα για την οικονομία και τη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Σύμφωνα με την ΕΚΤ, ένας ad hoc φόρος στις τράπεζες, θα ήταν στην καλύτερη περίπτωση κατανοητός εάν τα έσοδα προορίζονταν για τη χρηματοδότηση εθνικών συστημάτων εγγύησης καταθέσεων ή κεφαλαίων για εξυγίανση τραπεζών (όπως συμβαίνει, για παράδειγμα, στη Γερμανία και σε άλλες χώρες της ΕΕ). Όπως επισημαίνεται, το μεγαλύτερο λάθος, λόγω των πιθανών επιπτώσεων στις τράπεζες και στην οικονομία, θα ήταν η διάθεση των εσόδων από τον φόρο σε στόχους του γενικού προϋπολογισμού.

Δοκιμασία και για την κυβέρνηση

Italian Foreign Affairs Minister Antonio Tajani gestures during a Forza Italia party convention in Milan, Italy, Saturday, May 6, 2023. (AP Photo/Luca Bruno)

Ωστόσο, όπως αναφέρει η Corriere della Sera, το θέμα αυτό προκαλεί τριγμούς και στο εσωτερικό της κυβέρνησης. Το τρίτο κόμμα της κυβερνητικής συμμαχίας, το Forza Italia, αρχίζει να ανεβάζει τους τόνους κατά τους μέτρου, τη σύλληψη του οποίου διεκδικεί αποκλειστικά η Meloni. Άλλωστε και η ίδια υποστήριξε πρόσφατα πως αναλαμβάνει την «πλήρη ευθύνη» για την απόφαση να επιβάλει εφάπαξ φόρο στις τράπεζες. «Θα το έκανα ξανά γιατί πιστεύω ότι πρέπει να γίνουν τα σωστά πράγματα. Αυτή είναι μια απόφαση που έλαβα μόνη μου» ανέφερε χαρακτηριστικά η Meloni.

Αναδίπλωση

Πάντως, σε λιγότερο από 24 ώρες από την ανακοίνωση του μέτρου, η κυβέρνηση αναγκάστηκε να υποχωρήσει εν μέρει, με το υπουργείο Οικονομικών να ανακοινώνει ανώτατο όριο στην εισφορά που μείωσε ουσιαστικά την επίδρασή της στους ισολογισμούς των τραπεζών. Η εφάπαξ εισφορά θα εφαρμοστεί στα καθαρά έσοδα από τόκους των τραπεζών για το 2022 ή το 2023, εάν υπερβεί το 2021 κατά ορισμένα όρια. Ο φόρος θα περιοριστεί στο 0,1% του συνολικού ενεργητικού των δανειστών. Η Meloni είπε ότι μπορεί να υπήρχαν «ζητήματα» με τον τρόπο διαχείρισης της ανακοίνωσης. «Δεν έμπλεξα τον συνασπισμό όσο συνήθως γιατί ήταν ένα θέμα που δεν έπρεπε να κυκλοφορήσει πολύ ευρέως», επισήμανε η Meloni, η οποία παραδέχθηκε ότι ορισμένα μέλη της κυβέρνησης της δυσαρεστήθηκαν από το γεγονός ότι παρέμειναν στο σκοτάδι.

Φοροελαφρύνσεις

Ωστόσο, η ίδια επεσήμανε ότι ήταν απαραίτητο λόγω της ευαισθησίας του θέματος και συμπλήρωσε «θα το έκανα ξανά». «Τρέφω απόλυτο σεβασμό για το τραπεζικό σύστημα και δεν θέλω να χτυπήσω τις τράπεζες, αλλά υπήρξε μια ανισορροπία», επεσήμανε η Meloni. Στόχος της Meloni ήταν με την εισφορά αυτή να χρηματοδοτήσει φοροελαφρύνσεις και υποστήριξη στα στεγαστικά δάνεια πρώτης κατοικίας. Ο φόρος κινδυνεύει να αποδυναμώσει τις τράπεζες της Ιταλίας και την οικονομία της γενικότερα, θα αναφέρει η ΕΚΤ στην επιστολή που θα αποσταλεί το αργότερο εντός “δύο εβδομάδων”, αναφέρει το άρθρο.