Η Σκύρος και ο τουρκικός εθνικισμός

Στο μικροσκόπιο των τουρκικών ΜΜΕ βρέθηκε ξανά η ελληνοαμερικανική αμυντική συνεργασία (MDCA), με εθνικιστικές και φιλοκυβερνητικές εφημερίδες να αντιδρούν ειδικά στο ενδεχόμενο της κατασκευής στρατιωτικής βάσης στη Σκύρο.

Υπενθυμίζεται ότι το σενάριο της βάσης στο νησί επανήλθε με σχετική αναφορά σε τροπολογία που υπερψηφίστηκε από τη Βουλή των Αντιπροσώπων στις ΗΠΑ, με στόχο να ενταχθεί στο τελικό νομοσχέδιο του αμερικανικού αμυντικού προϋπολογισμού (NDAA) του 2024.

Ωστόσο, δεν είναι η πρώτη φορά που συζητείται το θέμα: τουλάχιστον δύο φορές στο διάλογο μεταξύ Αθήνας και Ουάσινγκτον στο πλαίσιο της MDCA, έχει τεθεί το θέμα, καθώς η Σκύρος διαθέτει ένα εξαιρετικό στρατιωτικό αεροδρόμιο και ένα καλό λιμάνι στην καρδιά του Αιγαίου, καθώς και μια άρτια υποδομή του ΝΑΤΟ.

Εντούτοις, η πρόταση αυτή δεν εγκρίθηκε από την Ουάσιγκτον, καθώς οι ΗΠΑ είχαν θέσει ως προτεραιότητα την ανάδειξη της Αλεξανδρούπολης σε «δεύτερη Σούδα».

Εξάλλου, την περίοδο που είχαν γίνει εκείνες οι συζητήσεις, το κλίμα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις ήταν ιδιαίτερα τεταμένο, γεγονός που οπωσδήποτε έλαβαν υπόψη τους και οι δύο μεριές. Επιπλέον, πρέπει να σημειωθεί πως, σε επίπεδο διευκολύνσεων από την Ελλάδα, στις προτεραιότητες των ΗΠΑ ήταν και παραμένει – σύμφωνα με πηγές που έχουν γνώση των σχετικών συζητήσεων – να γίνεται αυτόματη ανανέωση της MDCA, κάτι που ζητούν εξαρχής από το 2019.

Ακραίες εθνικιστικές εξάρσεις

Η επαναφορά, ωστόσο, από τα μέλη του αμερικανικού κοινοβουλίου, έστω κι ως πιθανότητας, μιας επέκτασης της αμερικανικής παρουσίας σε ένα ελληνικό νησί φαίνεται πως προκαλεί έντονες αντιδράσεις στη γείτονα, με μπαράζ αρνητικών δημοσιευμάτων, μεταξύ άλλων στις εφημερίδες «Αϊντινλίκ», «Τουρκιγέ» και «Γενί Σαφάκ».

Δημοσιεύθηκε άρθρο με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Επικίνδυνα παιχνίδια στο Αιγαίο», στο οποίο αναφέρεται η δήθεν επίμονη προσπάθεια της Ελλάδας να παραβιάσει τη Συνθήκη της Λωζάννης με την ένταξη μη στρατιωτικοποιημένων νησιών του Αιγαίου σε ασκήσεις του ΝΑΤΟ, με ιδιαίτερη αναφορά στον ελληνοαμερικανικό παράγοντα: «Ένα νέο παιχνίδι σχεδιάζεται στο Αιγαίο λόγω της επιρροής του ελληνικού λόμπι στις ΗΠΑ».

Ύστερα από πρόταση της Δημοκρατικής Γκρέις Μενγκ, μέλους της Βουλής των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ, προστέθηκε άρθρο στον αμυντικό προϋπολογισμό του 2024 για την προετοιμασία έκθεσης έρευνας για την εγκατάσταση νέων αμερικανικών βάσεων στην Ελλάδα, ιδιαίτερα στα νησιά του Αιγαίου.

Σύμφωνα με την εξέλιξη αυτή, η οποία αναφέρθηκε με μεγάλη χαρά από τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης, θα εξεταστεί το ενδεχόμενο να προστεθούν νέες βάσεις στις υπάρχουσες αμερικανικές στρατιωτικές βάσεις στην Ελλάδα.

Εάν η αμερικανική κυβέρνηση δεν αντιταχθεί σθεναρά σε αυτό εγκαίρως, η ισορροπία της Λωζάννης στο Αιγαίο μπορεί να διαταραχθεί σημαντικά εις βάρος της Τουρκίας και μπορεί να συμβεί στο Αιγαίο πολύ περισσότερο από ό,τι η αντιτουρκική συμπεριφορά των ΗΠΑ μπορεί να προκαλέσει στη Συρία».

Στο στόχαστρο και ο Ερντογάν

Τέλος, έχει και τη σημασία του ότι κάποια από τα δημοσιεύματα που ανακινούν το θέμα προέρχονται από ΜΜΕ που πρόσκεινται στη σκληρή τουρκική εθνικιστική αντιπολίτευση και τους ακραίους κύκλους, που δεν χάνουν αφορμή για να ασκούν πίεση στον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κατηγορώντας τον για υποχωρήσεις στις γραμμές του για τα εθνικά ζητήματα.

Ωστόσο, εκτιμάται ότι και μόνο η ψήφιση στη Βουλή των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ θα μπορούσε να επιτύχει ορισμένα αποτελέσματα. Πρώτον, διότι θα αναδείκνυε τη σημασία της ελληνοαμερικανικής αμυντικής συνεργασίας για τον στρατηγικό σχεδιασμό των ΗΠΑ.

Κι είναι σαφές ότι αυτή η στρατηγική αξία της Ελλάδας για τη διατήρηση της ηρεμίας στην ευρύτερη περιοχή αποτελεί ένα ισχυρό διαπραγματευτικό χαρτί της Αθήνας ενόψει και του επικείμενου ελληνοτουρκικού διαλόγου.

Επιπλέον, ακόμη και αν η τροπολογία αυτή δεν συμπεριληφθεί στο τελικό σχέδιο των ΗΠΑ, θα διεξαχθούν τώρα συζητήσεις σχετικά με το τι θα μπορούσε να συμπεριληφθεί στην επόμενη επικαιροποίηση της MDCA το 2026.