«Κλιματική αλλαγή, δασικές πυρκαγιές και ερημοποίηση συνδέονται άμεσα»

Στα μεγάλα ζητήματα που συνθέτουν τη ζοφερή φυσική πραγματικότητά μας αναφέρεται ο καθηγητής Δασολογίας στο ΑΠΘ Αλέξανδρος Π. Δημητρακόπουλος, στο περιοδικό LiFO και τον Γιάννη Πανταζόπουλο.

Ερωτηθείς για την ερημοποίηση της Ελλάδας, που σύμφωνα με διεθνή έντυπα φθάνει στο 30%, ο κ. Δημητρακόπουλος υπογραμμίζει πως το νερό, τα υπόγεια ύδατα, οι λίμνες, τα ποτάμια και το όμβριο, που χρησιμοποιεί ο άνθρωπος για τις ανάγκες του στην οικιακή χρήση, στη γεωργία και στη βιομηχανία, αποτελεί μόνο το 2% του συνόλου των υδατικών πόρων του πλανήτη, ενώ το υπόλοιπο 98% αποτελούν τα θαλάσσια ύδατα. Οπότε, η διαρκώς αυξανόμενη χρήση τους, κυρίως από τις ανεπτυγμένες χώρες, καθώς και η σχεδόν λογαριθμική αύξηση του πληθυσμού του πλανήτη, έχουν δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα λειψυδρίας σε πολλές περιοχές του κόσμου. Χωρίς υπερβολή, πολλοί εικάζουν ότι ο τρίτος παγκόσμιος πόλεμος θα γίνει για την κατανομή των υδατικών πόρων. Επομένως, κλιματική αλλαγή, δασικές πυρκαγιές και ερημοποίηση συνδέονται άμεσα.

Για τον κύριο Δημητρακόπουλο, είναι σαφές ότι η  κλιματική αλλαγή καθιστά την ατμόσφαιρα θερμότερη και ξηρότερη, με αποτέλεσμα να ευνοούνται η ξηρασία και η έναρξη δασικών πυρκαγιών. Οι δασικές πυρκαγιές απογυμνώνουν το έδαφος από τη φυτοκάλυψη και το εκθέτουν στις βροχές, που με τις σειρά τους προκαλούν διάβρωση και απώλεια των εδαφών με πλημμυρικά φαινόμενα. Διαβρωμένα και ξηρά εδάφη καθίστανται άγονα και δεν μπορούν να υποστηρίξουν την επανέναρξη της βλάστησης ή των αγροτικών καλλιεργειών. Έτσι, μένουν γυμνά και έρημα, ακατάλληλα για οποιαδήποτε δραστηριότητα.

Οι πυρκαγιές αποτελούν τη μεγαλύτερη απειλή

Αναφορικά με τις πυρκαγιές καθαυτές, ο διακεκριμένος δασολόγος τονίζει ότι η μεγαλύτερη απειλή των χερσαίων φυσικών οικοσυστημάτων στις περιοχές με μεσογειακού τύπου κλίμα είναι μακράν οι πυρκαγιές. Καταστρέφουν σε ελάχιστο χρόνο τεράστιες δασικές εκτάσεις και απειλούν ζωές και περιουσίες. Δυσμενείς επιπτώσεις των καμένων δασών αποτελούν οι πλημμύρες λόγω τεράστιας επιφανειακής απορροής και η τελική διάβρωση και ερημοποίηση των εδαφικών πόρων. Για παράδειγμα, οι καταστροφικές πλημμύρες στη Μάνδρα Αττικής οφείλονται κατά κύριο λόγο στην απογύμνωση του δάσους εξαιτίας πυρκαγιών στο όρος Πατέρα. Επίσης, λόγω μείωσης του αγροτικού πληθυσμού, οι αποψιλώσεις και εκχερσώσεις δασών δεν αποτελούν πλέον σημαντικά προβλήματα.

Περισσότερα δάση ίσον λιγότερη κλιματική αλλαγή

Στο ερώτημα σχετικά με το εάν υπάρχει κάτι που να μπορεί να φρενάρει την κλιματική αλλαγή ως προς τη γη, τα δάση και τα δέντρα, ο κ. Δημητρακόπουλος απαντά: «Τα δάση είναι οι μεγαλύτεροι χερσαίοι δεσμευτές του διοξειδίου του άνθρακα της ατμόσφαιρας μέσω της φωτοσύνθεσης. Δεσμεύουν διοξείδιο του άνθρακα και με καταλύτη το φως το μετατρέπουν σε βιομάζα. Επίσης, με τη διαπνοή τα δέντρα απελευθερώνουν στην ατμόσφαιρα τεράστιες ποσότητες υδρατμών. Έτσι, μετριάζονται η αύξηση της θερμοκρασίας του αέρα και η ξηρασία που προκαλούνται από την κλιματική αλλαγή. Η εξίσωση είναι απλή: περισσότερα δάση ίσον λιγότερη κλιματική αλλαγή».

Σχετικά με το ποια μέτρα πρέπει να ληφθούν για να μη συμβαίνουν τραγωδίες σε μεικτές ζώνες, όπου συνυπάρχουν άναρχα δάσος και αστικός ιστός, ο δασολόγος λέει: «Η σωστή ερώτηση είναι τι έπρεπε να είχε γίνει για να μη συμβαίνουν τραγωδίες όπως αυτή στο Μάτι. Διότι, εκ των υστέρων, λίγα μπορούν να αλλάξουν. Οπωσδήποτε πρέπει να υπάρχουν έγκυρα σχέδια εκκένωσης και αποτελεσματικά συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης του πληθυσμού των αστικών ιστών».

Μπορούμε να προστατευτούμε από την καταπάτηση των δασικών εκτάσεων;

            Το ερώτημα είναι κρίσιμο και απασχολεί πολίτες και ειδικούς. Για τον κύριο Δημητρακόπουλο, μπορούμε να προστατευτούμε εφαρμόζοντας την υπάρχουσα δασική νομοθεσία, χωρίς παρεμβάσεις για μικροπολιτικές σκοπιμότητες.

«Από το 2000 και μετά έχουν ψηφιστεί τρεις νόμοι νομιμοποίησης αυθαίρετων κτισμάτων. Όταν η ίδια η πολιτεία νομιμοποιεί τους καταπατητές δημοσίων εκτάσεων είναι σαν να τους επιβραβεύει και ταυτόχρονα να αποδοκιμάζει αυτούς που παραμένουν νομοταγείς».