Ενέργεια: Φόβοι για ακρίβεια, έρχονται συμφωνίες δισεκατομμυρίων

Αυξάνονται οι ανησυχίες για νέο κύμα ακρίβεια στην αγορά, τη στιγμή που έρχονται συμφωνίες δισεκατομμυρίων, που τροποποιούν σημαντικά τον ενεργειακό χάρτη της χώρας.

Συγκεκριμένα, κονττεύει ένας χρόνος από τότε που η τιμή του ευρωπαϊκού φυσικού αερίου (Dutch TTF) είχε αγγίξει τα 350 Ευρώ/Mwh, τιμή που ήταν τουλάχιστον 15 φορές μεγαλύτερη από τη μέση τιμή του τα προηγούμενα δέκα και πλέον χρόνια. Όπως θυμόμαστε πολύ καλά, το κλίμα που επικρατούσε εκείνη την περίοδο όπως και για αρκετούς μήνες πριν, από την αρχή σχεδόν του 2022, άγγιζε ή και ξεπερνούσε μερικές φορές τα όρια του πανικού.

Πανικός σχετικά με τις συνέπειες της υψηλής τιμής του φυσικού αερίου αλλά και του πετρελαίου και της βενζίνης και κατ’ επέκταση της πολύ υψηλής τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος. Πανικός και σχετικά με τις πιθανές ελλείψεις καυσίμων ή ηλεκτρικής ενέργειας για τον χειμώνα του 2022 – 2023.

Ευτυχώς, αρκετά σύντομα φάνηκε πως οι φόβοι ήταν υπερβολικοί. Και αναφορικά με την τιμή των καυσίμων και της ηλεκτρικής ενέργειας και αναφορικά με την επάρκειά τους. Παρόλα αυτά όμως, είχε ήδη γίνει μία πολύ μεγάλη ζημιά που ακόμα δεν έχει αποκατασταθεί πλήρως. Αναφερόμαστε στις συνέπειες της τεράστιας αύξησης της τιμής των καυσίμων και της ενέργειας στους προϋπολογισμούς των κρατών και των επιχειρήσεων και στις τσέπες των πολιτών. Μπορεί οι τιμές που πληρώνουμε αυτές τις μέρες να είναι αισθητά χαμηλότερες από αυτές πριν έναν χρόνο αλλά εξακολουθούν να είναι αρκετά υψηλότερες από αυτές του 2021. Και βέβαια, έχουν παραμείνει και οι αυξήσεις στις τιμές πολλών αγαθών και υπηρεσιών που ανέβηκαν σημαντικά εξαιτίας ή (σε ορισμένες περιπτώσεις) με την ευκαιρία της αύξησης του κόστους των καυσίμων και της ενέργειας.

Έχοντας υπόψη μας όλα αυτά, δεν μας κάνει καθόλου εντύπωση η ανησυχία που καταλαμβάνει τους πολίτες, τις επιχειρήσεις και τις κυβερνήσεις των διαφόρων χωρών όταν εμφανίζονται σημάδια αφύπνισης στις τιμές των καυσίμων και της ηλεκτρικής ενέργειας. Και είναι αλήθεια πως τώρα τελευταία έχουν εμφανιστεί ορισμένες τέτοιες ενδείξεις σε αρκετούς τομείς.

Ξεκινώντας από το ευρωπαϊκό φυσικό αέριο, το οποίο έχει σταματήσει πλέον την έντονη πτωτική του πορεία, αφού από τα 350 Ευρώ /Mwh του περσινού Αυγούστου «έγραψε» τιμές κοντά στα 25 Ευρώ/Mwh προς το τέλος της άνοιξης και μέσα στον Ιούλιο. Φαίνεται όμως πως η πορεία προς χαμηλότερες τιμές είναι πλέον αρκετά πιο δύσκολη, καθώς είναι πλέον αρκετά συχνό το φαινόμενο των απότομων ανοδικών κινήσεων.

Αυτό που ανησυχεί τις αγορές είναι το ενδεχόμενο της διατάραξης της εργασιακής ειρήνης μεταξύ των εταιρειών που διαχειρίζονται τα κοιτάσματα φυσικού αερίου και των εργαζομένων σε αυτά και στις εγκαταστάσεις υγροποίησής του. Με λίγα λόγια, υπάρχει πιθανότητα να ξεκινήσουν απεργίες οι οποίες θα προκαλέσουν μείωση των φορτίων LNG από την Αυστραλία προς τον υπόλοιπο κόσμο.

Πιο απλή η κατάσταση στην τιμή του αργού πετρελαίου και της βενζίνης

Σχετικά με την άνοδο στην τιμή του αργού πετρελαίου και της βενζίνης, η κατάσταση είναι πιο απλή. Μπορεί η ζήτηση από την Κίνα να υπολείπεται της αναμενόμενης αλλά οι περικοπές στην παραγωγή αργού πετρελαίου που εφαρμόζουν οι χώρες του ΟΠΕΚ και του ΟΠΕΚ + έχουν αρχίσει να φέρνουν αποτέλεσμα, ειδικά από τη στιγμή που η Ρωσία φαίνεται πως έχει αρχίσει τη μείωση της δικής της παραγωγής. Η μείωση της προσφοράς έχει αρχίσει να λειτουργεί υποστηρικτικά προς την τιμή του αργού πετρελαίου στις διεθνείς αγορές, επηρεάζοντας ανάλογα και τις τιμές των προϊόντων διύλισης όπως η βενζίνη, το ντίζελ και τα αεροπορικά καύσιμα.

Ένας άλλος παράγων που προκαλεί ανησυχία είναι η κατάσταση στην οποία βρίσκεται η ευρωπαϊκή πυρηνική βιομηχανία, στις επιδόσεις της οποίας στηρίζεται η Ευρωπαϊκή Ένωση σε περιόδους ενεργειακών κρίσεων. Οι συνέπειες της παραμέλησης του τομέα τις τελευταίες δεκαετίες φάνηκαν καθαρά πέρυσι, όταν πολλά από τα πυρηνικά εργοστάσια της Γαλλίας τέθηκαν εκτός λειτουργίας για πολύ σημαντικό χρονικό διάστημα καθώς η συντήρησή τους πήρε πολύ περισσότερο χρόνο από ότι συνήθως, κυρίως εξαιτίας της έλλειψης εξειδικευμένου προσωπικού.

Δεν προτρέπουμε κανέναν να πανικοβληθεί, αλλά καλό θα είναι να θυμηθούμε πως πέρυσι τέτοια εποχή συζητούσαμε όλοι τους τρόπους με τους οποίους θα έπρεπε να εξοικονομήσουμε ενέργεια. Υποπτευόμαστε πως αυτό δεν απασχολεί πλέον τόσο έντονα τους πολίτες, τις επιχειρήσεις και τις αρχές. Ελπίζουμε να μην ξαναβρεθούμε ξαφνικά σε συνθήκες παρόμοιες με τις περσινές αλλά η επαναφορά της λέξης «εξοικονόμηση» στο λεξιλόγιό μας είναι σίγουρα μία φρόνιμη κίνηση.

Πλησιάζουν συμφωνίες δισεκατομμυρίων

Ανεβαίνει το θερμόμετρο στον ενεργειακό χάρτη της χώρας που αλλάζει με ταχείς ρυθμούς με τα μεγάλα ενεργειακά «τζάκια» να δίνουν τον παλμό και να καθορίζουν τις εξελίξεις, την ώρα που η δυναμική για επενδύσεις στη χώρα μας παραμένει ισχυρή προσελκύοντας διεθνείς κολοσσούς που διεκδικούν μεγάλο κομμάτι των ΑΠΕ.

Είναι ενδεικτικό ότι τους τελευταίους μήνες ανακοινώθηκαν εξαγορές και χρηματοδοτικές συμφωνίες ύψους άνω των 3,6 δισεκατομμυρίων ευρώ σε ΑΠΕ και λιανική ρεύματος.

Παράλληλα η επικείμενη ανάπτυξη offshore αιολικών πάρκων 2,7 GW στην Ελλάδα, για την οποία έχει δεσμευτεί η πολιτική ηγεσία πυροδοτεί ισχυρό ενδιαφέρον πληθώρας ξένων εταιρειών, που κρατούν στάση αναμονής ενόψει του Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης υπεράκτιων έργων ΑΠΕ, καθώς και την οριοθέτηση των θαλάσσιων οικοπέδων.

Σε αυτό το πλαίσιο, διεθνείς ενεργειακοί κολοσσοί έχουν σπεύσει να λάβουν θέση στη νέα σκακιέρα που στήνεται στην Ελλάδα την τελευταία διετία, προχωρώντας σε συμφωνίες με τις περισσότερες ελληνικές εταιρείες και περιμένουν το πράσινο φως από τη κυβέρνηση.

Τέτοια παραδείγματα είναι η Ocean Winds που αποτελεί κοινοπραξία των EDP Renewables και Engie με την ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή, η δανέζικη Copenhagen Offshore Partners με τη Mytilineos, η αραβική Masdar με τη MORE τον πράσινο βραχίονα της Motor Oil, και η γερμανική RWE με τα ΕΛΠΕ, ενώ σε ισχύ είναι και συμφωνία της βελγικής Parkwind με την Intrakat.

Επιχειρώντας μια καταγραφή των μεγαλύτερων συμφωνιών που έλαβαν χώρα το τελευταίο διάστημα, σημαντική θεωρείται  η εξαγορά της ENEL Ρουμανίας από τη ΔΕΗ, που σύμφωνα με τον πρόεδρο και CEO της επιχείρησης, Γιώργο Στάσση, αναμένεται να ολοκληρωθεί στο τρίτο τρίμηνο του έτους και αφορά συμφωνία ύψους 1,26 δισ. ευρώ που περιλαμβάνει εταιρίες προμήθειας, δίκτυα διανομής και Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. 

Τον περασμένο μήνα η ΔΕΗ ανακοίνωσε επίσης την εξαγορά αιολικού πάρκου ισχύος 84 ΜW επίσης στη Ρουμανία από τον Όμιλο Lukoil, ενώ έχει συμφωνήσει με τη Mytilineos στην αγορά υπό κατασκευή χαρτοφυλακίου φωτοβολταϊκών ισχύος 210 μεγαβάτ στη Ρουμανία. ΔΕΗ και RWE προχωρούν εξάλλου μέσω κοινής εταιρείας στην κατασκευή φωτοβολταϊκών ισχύος 490 μεγαβάτ στο Αμύνταιο στο πλαίσιο συμφωνίας για την από κοινού ανάπτυξη έργων έως 2000 μεγαβάτ στην Ελλάδα.

Η Mytilineos από την πλευρά της έχει ανακοινώσει τέσσερις εξαγορές τον τελευταίο χρόνο, συμπεριλαμβανομένης της εξαγοράς του 100% των μετοχών της EfaEnergy στο στρατηγικό σχεδιασμό της Mytilineos προσηλωμένη στον στρατηγικό της σχεδιασμό για τη διεύρυνση της πελατειακής της βάσης και περαιτέρω καθετοποίησής της στη λιανική αγορά προμήθειας ενέργειας.

Είχαν προηγηθεί οι εξαγορές των Watt+Volt, Unison, και τέλος της Volterra, έναντι τιμήματος για την τελευταία που μπορεί να φθάσει έως 24 εκατ. ευρώ. 

Η HELLENiQ Renewables, 100% θυγατρική της HELLENiQ ENERGY, υπέγραψε τον Ιούλιο συμφωνία – πλαίσιο, ύψους έως 766 εκατ. ευρώ, με την Εθνική Τράπεζα και την Eurobank για την υλοποίηση επιμέρους χρηματοδοτήσεων για υφιστάμενα και νέα έργα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές (φωτοβολταϊκά και αιολικά πάρκα). 

Η HELLENiQ Renewables προχώρησε επιπλέον σε συμφωνίες ανάπτυξης και εξαγοράς φωτοβολταϊκών ισχύος 811 μεγαβάτ στη Ρουμανία (τα 211 από την Mytilineos) και 15 μεγαβάτ στην Κύπρο.

O Όμιλος Μotor Oil ολοκλήρωσε το Μάιο την απόκτηση πλειοψηφικού πακέτου σε χαρτοφυλάκιο έργων ΑΠΕ συνολικής ισχύος 1,9 GW στην Ελλάδα με την απόκτηση του 75% της UNAGI η οποία κατείχε μερίδιο 51% σε χαρτοφυλάκιο φωτοβολταϊκών έργων σε διάφορα στάδια.