Βαθαίνει το χάσμα μεταξύ Ελλάδας – Αλβανίας

Το ρήγμα στις σχέσεις της Αθήνας με τα Τίρανα, όπως προέκυψε με την υπόθεση του Φρέντι Μπελέρη, βαθαίνει το τελευταίο τρίμηνο σε έναν κύκλο τριβών, ο οποίος παραμένει ανοιχτός, πυροδοτώντας τη διπλωματική κινητικότητα και περιλαμβάνοντας διαδοχικούς γύρους με υπονοούμενα, αιχμές, ελιγμούς και διαφορετικά σενάρια.

Αν σε ανώτατο πολιτικό επίπεδο ο πρώτος γύρος – ευκαιρία για την αποστολή μηνυμάτων έμμεσα ή και ευθέως μεταξύ των δύο χωρών – ήταν η βαλκανική σύναξη που διοργάνωσε στην Αθήνα ο Κυριάκος Μητσοτάκης, τότε ο δεύτερος γύρος αναμένεται σε λιγότερο από 50 ημέρες, με την πρωτοβουλία κινήσεων να βρίσκεται αυτή τη φορά κυρίως στην πλευρά του Έντι Ράμα.

Η δυσαρέσκεια της Αθήνας από τους χειρισμούς της Αλβανίας στην υπόθεση του εκλεγμένου δημάρχου Χειμάρρας, ο οποίος δεν έχει καν ορκιστεί, παραμένοντας προφυλακισμένος στο δεύτερο μεγαλύτερο λιμάνι της Αλβανίας, στον Αυλώνα (εκτός ορίων Χειμάρρας δηλαδή), αποτυπώθηκε σε μια βραδινή, «οικογενειακή» φωτογραφία στα σκαλοπάτια του Μεγάρου Μαξίμου. Αυτήν των ηγετών των Δυτικών Βαλκανίων και χωρών ανατολικά της ΕΕ (Ουκρανία, Μολδαβία) και της ευρωπαϊκής ηγεσίας που δείπνησαν στην Ηρώδου Αττικού και για ένα 48ωρο είχαν την ευκαιρία για διμερείς διαβουλεύσεις στην ελληνική πρωτεύουσα.

Ιταλία – Γερμανία

Ο Ράμα δεν κέρδισε τη δική του θέση στο κοινό κάδρο βαλκάνιων και ευρωπαίων ηγετών (της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και του Σαρλ Μισέλ), καθώς ο πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης οργάνωσε την ομήγυρη χωρίς πρόσκληση προς τον ομόλογό του Ράμα, ενώ η Αλβανία τελικά δεν εκπροσωπήθηκε ούτε από τον πρόεδρό της Μπαϊράμ Μπεγκάι, ο οποίος απάντησε αρνητικά την επομένη της ελληνικής πρόσκλησης. Ήταν η επιβεβαίωση για τις ξαφνικές «αποστάσεις» Αθήνας – Τιράνων. Με ορθάνοιχτο στο μεταξύ τον δρόμο να χάσει ο Μπελέρης το αξίωμα, οι εξελίξεις θα καταγραφούν σε κάθε περίπτωση σε αλβανικό έδαφος και θα καθορίσουν τη στάση της Ελλάδας. Τα Τίρανα θα ηγηθούν της Συνόδου Κορυφής της Διαδικασίας του Βερολίνου, με τον Ράμα να ποντάρει λογικά σε αποστολή των δικών του μηνυμάτων τόσο στις πλάτες του Όλαφ Σολτς (η Διαδικασία του Βερολίνου είναι η γνωστή πρωτοβουλία της γερμανικής καγκελαρίας, η οποία ξεκίνησε πρακτικά το 2014) όσο και με τις ευχές της Ιταλίδας πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι, η οποία, παρεμπιπτόντως, εμφανιζόμενη από την αλβανική πλευρά ως «φιλοξενούμενη» του Ράμα, είχε περάσει εκεί τις διακοπές της γύρω στον Δεκαπενταύγουστο.

Προς το παρόν στο πρωθυπουργικό καλεντάρι «εξωτερικού» είναι κανονικά σημειωμένα, σύμφωνα με πληροφορίες, η 16η Οκτωβρίου και τα Τίρανα. Τότε που θα διεξαχθεί η σύνοδος, αλλά είναι προφανές ότι τόσο η μετάβαση του Πρωθυπουργού όσο και οι διατυπώσεις που θα επιλέξει θα επηρεαστούν από τα γεγονότα των επόμενων εβδομάδων. Στην Αθήνα κρατούν προς το παρόν την ενόχληση Ράμα από τη μη συμμετοχή του στο δείπνο των Βαλκάνιων (ο ίδιος ως… μπηχτή ανέφερε ότι δεν θα μπορούσε να φανταστεί να καλέσει την Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου), ενώ ο Κ. Μητσοτάκης έσπευσε σε προσωπικό «ευχαριστώ» και στον Αλβανό ομόλογό του με μια ανάρτησή του για την αποστολή βοήθειας από άλλες χώρες (Γερμανία, Σουηδία, Ρουμανία κ.λπ.) στην κατάσβεση των πυρκαγιών.

Η διακήρυξη των Αθηνών

«Το εννοούμε», επιμένουν πάντως κυβερνητικοί παράγοντες, «όταν διαμηνύουμε ότι ο ευρωπαϊκός δρόμος της Αλβανίας περνά μέσα από τον στοιχειώδη σεβασμό των ευρωπαϊκών κανόνων». Στην Αθήνα θεωρούν ότι η πρόσφατη σύνοδος και η «Διακήρυξη των Αθηνών» (ένα κείμενο που συνυπογράφηκε από όλους τους συμμετέχοντες) αποτέλεσαν ουσιαστικά ένα εμφατικό αποτύπωμα για το γεωπολιτικό βάρος της Ελλάδας. «Με την Αθήνα στο κέντρο», όπως λέει διπλωματική πηγή, των κεντρικών πολιτικών και για τα Βαλκάνια και για την ανατολική γειτονία. Στη Διακήρυξη αναφέρεται μεταξύ άλλων ότι 20 χρόνια με τη σύνοδο της Θεσσαλονίκης «η δήλωση παραμένει πιο επίκαιρη από ποτέ» και ότι «ο κλιμακούμενος επιθετικός πόλεμος κατά της Ουκρανίας αποκάλυψε την επείγουσα ανάγκη για μια ισχυρή, ανθεκτική και χωρίς αποκλεισμούς ΕΕ ως ακρογωνιαίο λίθο της ειρήνης και της ευημερίας μεταξύ των λαών μας σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς».

Και ενώ η Αλβανία στην υπόθεση Μπελέρη δείχνει να επιμένει σε σκληρή γραμμή (προ ημερών παρατάθηκε η κράτησή του), εκτιμάται ότι οι όποιες εξελίξεις θα διαφανούν ως το τέλος του Σεπτεμβρίου, με την Αθήνα να επιμένει σε πρωτοβουλίες και επαφές που θα κρατούν ζωντανό το μήνυμα ότι ο δρόμος της ένταξης των γειτόνων της στην ΕΕ θα εξακολουθεί να περνάει από την Ελλάδα. Ενδεικτική η on camera αναφορά του Κ. Μητσοτάκη – ως έμμεσο καρφί και προς την Αλβανία – ότι η στήριξη στην ενσωμάτωση των Δυτικών Βαλκανίων στην ευρωπαϊκή οικογένεια είναι «ανεπιφύλακτη» υπό την απαρέγκλιτη προϋπόθεση του σεβασμού «του διεθνούς δικαίου, των δημοκρατικών δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου».