Τι απειλεί με κατάρρευση την οικονομία της Κίνας;

Κάποτε γνωστή ως μια από τις πιο φτωχές επαρχίες της Κίνας, η ορεινή περιοχή Guizhou έγινε διάσημη την τελευταία δεκαετία για έναν διαφορετικό λόγο: φιλοξενεί μερικές από τις ψηλότερες γέφυρες του κόσμου. Η επένδυση της Guizhou σε υποδομές βοήθησε να βγει η επαρχία από τη φτώχεια, κερδίζοντας ιδιαίτερoυς επαίνους από τον Πρόεδρο Σι ΤΖινπίνγκ.

Αλλά το τίμημα ήταν ακριβό. Το χρέος της Guizhou ανήλθε συνολικά σε 1,2 τρισεκατομμύρια γιουάν (165,7 δισεκατομμύρια δολάρια) στο τέλος του 2022, σύμφωνα με τους Financial Times. Με την αναλογία χρέους προς ακαθάριστο εγχώριο προϊόν στο 62%, είναι μια από τις πιο χρεωμένες επαρχίες της χώρας. Συμπεριλαμβανομένου του χρέους εκτός ισολογισμού, το ποσοστό θα μπορούσε να φτάσει το 137%, σύμφωνα με μια εκτίμηση.

Το τεράστιο ποσό δανεισμού που συσσωρεύτηκε από τις επαρχίες της Κίνας, κατά μεγάλο μέρος μέσω αδιαφανών χρηματοδοτικών μέσων τοπικής αυτοδιοίκησης – επενδυτικές εταιρείες που αντλούν χρέη και κατασκευάζουν υποδομές για λογαριασμό των τοπικών κυβερνήσεων – έχει γίνει τεράστιο πρόβλημα για τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο. Η αυξημένη ένταση μεταξύ τοπικών κυβερνήσεων και Πεκίνου σχετικά με το χρέος έρχεται καθώς το Πεκίνο αναζητά νέα μοντέλα περιφερειακής οικονομικής ανάπτυξης.

Τα μοντέλα χρηματοδότησης που χρησιμοποίησε η τοπική κυβέρνηση είναι πλέον ξεπερασμένα.

Οι τοπικές κυβερνήσεις, που συνήθως συντηρούνται από χρηματοδότηση από το Πεκίνο και τα κέρδη από τις πωλήσεις γης, ενθαρρύνονται εδώ και καιρό να δανείζονται χρήματα για να χρηματοδοτήσουν την περιφερειακή ανάπτυξη.

Αναπτυξιακά οχήματα τοπικής κυβέρνησης – LGFV

Το πρώτο αναπτυξιακό όχημα τοπικής κυβέρνησης – LGFV  δημιουργήθηκε γύρω στο 1998 για να χρηματοδοτήσει την κατασκευή ενός αυτοκινητόδρομου. Η πρακτική κέρδισε δυναμική μετά από ένα πακέτο τόνωσης 4 τρις. γιουάν το 2009 που ενθάρρυνε τις επαρχίες να επενδύσουν και να τονώσουν την ανάπτυξη. Οι τράπεζες είδαν τα LGFV ως ασφαλείς πελάτες και μέχρι το τέλος του 2022, το επίσημο χρέος τοπικής κυβέρνησης της Κίνας ανερχόταν σε 94 τρισεκατομμύρια γιουάν, σύμφωνα με εκτίμηση της Goldman Sachs.

Ωστόσο, τα οικονομικά της τοπικής αυτοδιοίκησης κατέρρευσαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας του κορωναϊού, εν μέρει λόγω της αύξησης των δημόσιων δαπανών και της πτώσης των πωλήσεων γης. Με ένα τεράστιο σωρό αποπληρωμής χρέους που λήγουν το 2023 και το 2024, το άγχος στις τοπικές κυβερνήσεις, που ήδη παλεύουν κατά τη διάρκεια μιας οικονομικής επιβράδυνσης, έχει ενταθεί.

Μια σχεδόν χρεοκοπία από τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη Zunyi της Guizhou τον Δεκέμβριο πυροδότησε ανησυχίες για συστημική οικονομική κρίση και ελπίδες για προγράμματα διάσωσης της κεντρικής κυβέρνησης. Η Zunyi αναδιάρθωσε το δάνειό της αξίας 15,6 δισ. Γιουάν με τις τράπεζες τον Ιανουάριο, σοκάροντας τους πιστωτές. Η Ρυθμιστική Επιτροπή Κινητών Αξιών την περασμένη εβδομάδα δεσμεύτηκε να αποτρέψει τις χρεοκοπίες των ομολόγων LGFV.

Το Πεκίνο αποφάσισε να στείλει ομάδες αξιωματούχων από την κεντρική τράπεζα, το υπουργείο Οικονομικών και την εποπτική αρχή κινητών αξιών σε περισσότερες από 10 από τις πιο αδύναμες οικονομικά επαρχίες για να εξετάσουν τα βιβλία τους και να βρουν τρόπους να περικόψουν τα χρέη τους. Μελετητές, ειδικοί και άλλοι έχουν ενημερώσει αξιωματούχους, συμπεριλαμβανομένου του πρωθυπουργού της Κίνας Λι Τσιανγκ, σύμφωνα με τους Financial Times.

Μια πρόταση είναι η ανταλλαγή μερικών από τα εκτιμώμενα 59 τρισεκατομμύρια γιουάν σε «κρυφό χρέος» — δανεισμός που είναι εκτός λογαριασμών και συχνά αντλείται μέσω ιδιωτικών καναλιών σε επίσημα ομόλογα τοπικής κυβέρνησης. Το κινεζικό χρηματοοικονομικό μέσο Caixin ανέφερε την Κυριακή ότι θα μπορούσε να ανταλλαχθούν έως και 1,5 τρις. γιουάν. Όμως, όπως έχει υποστηρίξει επανειλημμένα σε δημόσιες ομιλίες ο πρώην υπουργός Οικονομικών Λου Τζιγουέι, πάρα πολλές από αυτές τις ανταλλαγές απλώς θα καθυστερούσαν την επίλυση του προβλήματος, αυξάνοντας τελικά τη μόχλευση.

Οι ειδικοί αναμένεται επίσης να προτείνουν την αύξηση της διάρκειας των δανείων προς τα LGFV στα 25-30 χρόνια και τη μείωση των επιτοκίων, δίνοντας στα LGFV κάποια ανάσα για να βρουν νέες πηγές εσόδων. Οι τράπεζες θα απορροφούσαν έμμεσα το κόστος. Ο κίνδυνος μιας τέτοιας αναδιάρθρωσης ώθησε ορισμένες τράπεζες επενδύσεων να επανεξετάσουν τις αξιολογήσεις των κρατικών τραπεζών με υψηλή έκθεση σε LGFV. Τα κέρδη των εμπορικών τραπεζών θα ήταν 6% χαμηλότερα εάν αναδιαρθρωθεί το 10% των δανείων LGFV τους, σύμφωνα με μια ιστορική προσομοίωση στρες που διεξήγαγε ο Ουάνγκ Τζιάν, αναλυτής της Guosen Securities.

Απροθυμία πώλησης περιουσιακών στοιχείων

Ο πιο απλός τρόπος μείωσης του χρέους είναι η πώληση περιουσιακών στοιχείων. Στην περίπτωση της Guizhou, εμπειρογνώμονες εδώ και χρόνια προτείνουν την πώληση ή τη δέσμευση μέρους των μεριδίων της στην Kweichow Moutai, την πολυτιμότερη ποτοποιία στον κόσμο, είπε ένα άτομο που γνωρίζει τις συνομιλίες. Όμως, παρά την πίεση της κεντρικής κυβέρνησης για πωλήσεις, οι τοπικές κυβερνήσεις έχουν αποδειχθεί απρόθυμες.

Αυτή η απροθυμία αναδεικνύει την ένταση μεταξύ τοπικών και κεντρικών κυβερνήσεων σχετικά με το πρόβλημα του χρέους. Ένας ανώτερος κρατικός τραπεζίτης είπε στους FT, ότι τα δημόσια έργα έγιναν για ανάπτυξη και ανακούφιση της φτώχειας και οι τοπικές κοινωνίες δεν βλέπουν γιατί θα πρέπει να επωμιστούν το κόστος για λογαριασμό της κεντρικής κυβέρνησης.

Αλλά, το Υπουργείο Οικονομικών τον Φεβρουάριο διευκρίνισε ότι η κεντρική κυβέρνηση δεν πρόκειται να διασώσει την τοπική αυτοδίοικηση.

Τον Μάιο, το οικονομικό γραφείο της Γκουιγιάνγκ, της πρωτεύουσας της επαρχίας, ανακοίνωσε ότι «έκανε ό,τι ήταν δυνατόν» για να αντιμετωπίσει το χρέος της. Η δήλωση αφαιρέθηκε αργότερα από τον ιστότοπο.