Τα κρίσιμα λάθη με τις Megafires

Τα πολυδιαφημισμένα Συστήματα Έγκαιρης Προειδοποίησης (Early Warning Systems) που θα “προλάβαιναν” τις φωτιές,  δεν ήρθαν… έγκαιρα, ή δεν χρησιμοποιήθηκαν. Τα αεροσκάφη καθηλώθηκαν λόγω καπνού και υψηλών θερμοκρασιών και ο αριθμός- ρεκόρ εναέριων μέσων, έμεινε στα χαρτιά. Το γερασμένο προσωπικό του Πυροσβεστικού σώματος, με τις σοβαρές ελλείψεις, βρέθηκε να μάχεται διαρκώς σε κατάσταση διασποράς, σε πολλαπλά μεγάλα μέτωπα. Η κλιματική κρίση “έφερε” πρωτοφανή φαινόμενα εξάπλωσης της φωτιάς. Οι Ευρωπαϊκές ενισχύσεις, έφταναν πάντα μετά την καταστροφή. Οι Megafires νίκησαν τον Εθνικό Μηχανισμό Πυρόσβεσης.

Ένα ακόμα εφιαλτικό καλοκαίρι, χωρίς τρόπους αντιμετώπισης ταυτόχρονων μεγάλων πυρκαγιών, καταδεικνύει τις αστοχίες και την αδυναμία προσαρμογής στις παγιωμένες πλέον συνθήκες που έχουν επέλθει λόγω της Κλιματικής Αλλαγής. Ο μηχανισμός, παίρνει κάτω από τη βάση στο τρίπτυχο πρόληψη – προετοιμασία/ετοιμότητα – ανθεκτικότητα, που εδώ και δύο καλοκαίρια, παρουσιάζεται ως πυλώνας του σχεδιασμού από το Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας. Την καταστροφή, διαδέχονται κάθε Φθινόπωρο απολογιστικές συνεντεύξεις τύπου, για την ανάγκη αντιμετώπισης των μέγα-πυρκαγιών.

Την ίδια ώρα, οι “κομάντο” ερευνητές της Διεύθυνσης Αντιμετώπισης Εγκλημάτων Εμπρησμού του Πυροσβεστικού Σώματος με τη συνδρομή της ΕΛ.ΑΣ. και της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών, ερευνούν το ενδεχόμενο εμπρησμού, σε σειρά από πύρινα μέτωπα που είχαν ξεσπάσει την περασμένη εβδομάδα, τόσο στον Έβρο, όσο και στην Εύβοια, τη Βοιωτία, αλλά και την Αττική.

Πρόγνωση μετά τις… φωτιές

Ορίζοντα… πενταετίας, είχαν οι παρεμβάσεις που είχε προαναγγείλει η ηγεσία του Υπουργείου το περασμένο καλοκαίρι, για την τμηματική εγκατάσταση των Early Warning Systems (Συστήματα Έγκαιρης Προειδοποίησης). Πρόκειται για “εργαλεία” που θα έδιναν τη δυνατότητα στην Πολιτική Προστασία, να αποκτήσει ένα “παράθυρο” έγκαιρης αντίδρασης σε περίπτωση πυρκαγιάς. Ανάμεσα στα νέα σύγχρονα μέσα που “διαφήμιζε” το Υπουργείο, υπήρχαν θερμικές κάμερες, αισθητήρες-ανιχνευτές καπνού, με… αλγόριθμο που θα εντόπιζαν έγκαιρα τις φωτιές που ξεσπούν σε μικτές ζώνες “συνύπαρξης” δάσους και αστικού ιστού, και θα “συλλάμβαναν” ύποπτους και επίδοξους εμπρηστές. Μέχρι στιγμής όμως το μόνο πρόσθετο υποβοήθημα στην προσπάθεια έγκαιρης επέμβασης σε πυρκαγιές, είναι τα συστήματα “έξυπνης” πυρανίχνευσης που έχουν τοποθετηθεί πιλοτικά, σε πυλώνες του ΑΔΜΗΕ, στην Πάρνηθα, μια τεχνολογία που όμως δεν απέτρεψε την καταστροφή των προηγούμενων ημερών. Την ώρα που οι Megafires συνεχίζουν για ακόμα ένα καλοκαίρι, να “σαρώνουν” τη χώρα, οι διαδικασίες εκσυγχρονισμού των συστημάτων πρόγνωσης, βρίσκονται ακόμα σε επίπεδο συζήτησης και εξαγγελιών.

Το IRIS μπήκε στο συρτάρι

Επιστήμονες καταγγέλλουν ότι η Πολιτική Προστασία, συνεχίζει να αγνοεί κρίσιμα προγνωστικά “εργαλεία” που ενδεχομένως να είχαν αποτρέψει το μεγάλο μέγεθος της καταστροφής. Ένα από αυτά είναι η εφαρμογή IRIS την οποία έχει αναπτύξει από το 2018 στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών. Λαμβάνοντας υπόψιν τις μετεωρολογικές συνθήκες, την καύσιμη ύλη, την τοπογραφία και την αλληλεπίδραση της φωτιάς με το καιρό, η εφαρμογή έχει τη δυνατότητα σε περίπου 20-30 λεπτά να στέλνει με email στο πυροσβεστικό σώμα μια εξάωρη πρόβλεψη για την εξάπλωση και τη συμπεριφορά της πυρκαγιάς, ενώ 60 με 70 λεπτά αργότερα ενημερώνει τους αξιωματικούς με 24ωρη πρόγνωση. Κι όμως παρά το γεγονός ότι είχε υπογράφει μνημόνιο συνεργασίας με την Πυροσβεστική, η εφαρμογή IRIS χρησιμοποιήθηκε το 2019 και το 2020 και έκτοτε μπήκε στο συρτάρι.

Καθηλωμένα αεροσκάφη

Σχεδόν 20 πτητικά μέσα πυρόσβεσης, επιχειρούσαν τις κρίσιμες ώρες εξάπλωσης της πυρκαγιάς από τη Χασιά, προς τις παρυφές της Πάρνηθας πάνω από το Μενίδι, σύμφωνα με την επίσημη ενημέρωση της Πυροσβεστικής. Εντούτοις, κανείς δεν είδε κάποιο από τα 9 αεροσκάφη να επιχειρούν πάνω από τη φωτιά. Έξι Air tractor έκαναν περιφερειακές ρίψεις επιβραδυντικού υγρού, ενώ όλο το βάρος της κατάσβεσης είχε πέσει στα 9 ελικόπτερα που ήταν διαθέσιμα. Παρά το γεγονός ότι τη φετινή αντιπυρική περίοδο τα εναέρια μέσα αυξήθηκαν κατά έξι, σε 89, δεν κατάφεραν ποτέ να ανταποκριθούν λόγω πολλαπλών μετώπων και δύσκολων συνθηκών. “Ένα καναντέρ δεν μπορεί να πετάξει με πάνω από 38 βαθμούς, ούτε να κάνει ρίψη όταν έχει πάρα πολύ καπνό. Πάντα υπάρχει πρόβλημα με τέτοιες θερμοκρασίες και με τέτοιο άνεμο. Τα εναέρια μέσα έχουν συγκεκριμένες προδιαγραφές πτήσης”, προειδοποιούσε στον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής λίγες μέρες πριν, ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Πυροσβεστών Δημήτρης Σταθόπουλος. Λόγω διαφόρων προβλημάτων και εξαιτίας των “μανιταριών” καπνού και υψηλών θερμοκρασιών, τα Καναντέρ δεν κατάφεραν να επιχειρήσουν ούτε στην Πάρνηθα, ούτε στον Έβρο, αλλά ούτε και στο Δίστομο.

ΕΥΠ στο “κυνήγι” εμπρηστών

Έβρος, Εύβοια, Βοιωτία, Αττική. Ενδείξεις εμπρησμού σε διαφορετικές περιοχές της χώρας, θα εξετάσουν τις επόμενες ημέρες οι αρχές, που συγκεντρώνουν υλικό και μαρτυρίες από όλα τα πύρινα μέτωπα. Στις όλες τις έρευνες θα συμμετέχει πλέον και η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών, η συνδρομή της οποίας είχε ζητηθεί αρχικά, όσον αφορά τις πυρκαγιές στον Έβρο. Με εξειδικευμένο τεχνολογικό εξοπλισμό, τα αρμόδια κλιμάκια θα επιχειρήσουν να χαρτογραφήσουν τα πολλαπλά μέτωπα που έχουν καταγραφεί στις ίδιες περιοχές, σε μια προσπάθεια να διαπιστωθεί εάν πίσω από τις μεγάλες πυρκαγιές, κρύβεται “ανθρώπινη δραστηριότητα”. Οι ερευνητές της Διεύθυνσης Αντιμετώπισης Εγκλημάτων Εμπρησμού του Πυροσβεστικού Σώματος με τη συνδρομή της ΕΛ.ΑΣ. έχουν διαπιστώσει ύποπτα μεγάλο αριθμό πυρκαγιών σε κοντινές τοποθεσίες που εκδηλώθηκαν στη περιοχή του Έβρου μεταξύ Δαδιάς και Αλεξανδρούπολης. Αντίστοιχα ύποπτη δραστηριότητα οδήγησε στη σύλληψη εμπρηστή στον Αυλώνα. “Θα καταφέρουμε να αποδείξουμε ότι υπάρχει παρέμβαση σε αυτά τα μέτωπα. Στη Θήβα, είχαμε 4 και 5 πυρκαγιές εν εξελίξει. Η Βοιωτία είχε περικυκλωθεί κάποια στιγμή από παντού”, ανέφερε χαρακτηριστικά ο Εκπρόσωπος Τύπου του Πυροσβεστικού Σώματος, Γιάννης Αρτοποιός. Σχεδόν 150 άτομα, έχουν συλληφθεί από την αρχή της αντιπυρικής περιόδου, με κατηγορίες για εμπρησμούς από αμέλεια ή από πρόθεση. Τα περισσότερα περιστατικά αφορούν θερμές ή αγροτικές εργασίες, κάτι που χαρακτηρίζεται ως… “ύποπτο” από τις αρχές, καθώς διαρκώς πολίτες αγνοούν τις προειδοποιήσεις.

Οι Megafires εξελίσσονται

“Είναι πρωτόγνωρη εικόνα. Δεν έχουμε ξαναδεί τέτοια δυναμική σε φωτιά”, περιγράφει Αξιωματικός του Πυροσβεστικού Σώματος στο Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής. Ένας άλλος Πυροσβέστης που επιχείρησε στα μεγάλα μέτωπα της Αττικής περιέγραφε νωρίτερα το καλοκαίρι: “Ρίχνουμε τόνους νερού από αέρος και από το έδαφος και η φωτιά δεν ανταποκρίνεται στην κατάσβεση”. Ενδεικτικό της ταχύτητας εξάπλωσης της φωτιάς, είναι το γεγονός ότι οι φλόγες, μετακινούνται μόνο με την ακτινοβολία και από την θερμική ένταση, χωρίς καν να έρθουν σε επαφή με ξερά χόρτα, κλαδιά ή άλλη καύσιμη ύλη. Βίντεο- timelapse αποτύπωσε την τρομακτική εικόνα της ραγδαίας εξέλιξη της πυρκαγιάς στην Πάρνηθα, όπου η πυρκαγιά έκανε κηλίδωση και σχεδόν “τηλεμεταφερόμενα” βρέθηκε στον απέναντι λόφο, περνώντας της χαράδρα χωρίς να κάψει τίποτε στο ενδιάμεσο. Πρόκειται για φαινόμενο που είχαν αντικρύσει οι πυροσβέστες και σε άλλα μέτωπα το φετινό καλοκαίρι, για πρώτη φορά. “Είναι τέτοιο το θερμικό φορτίο που η φωτιά αφήνει κενά άκαυτης βλάστησης”, περιγράφει χαρακτηριστικά ένας πυροσβέστης.