Η σημασία του ψηφιακού δολαρίου

Σχεδόν κανείς δεν μιλά πια για ψηφιακά δολάρια. Μόλις πριν από μερικά χρόνια, καθώς τα κρυπτονομίσματα βρίσκονταν στο απόγειό τους και η Κίνα πειραματιζόταν με μια εικονική έκδοση του γιουάν, η Ουάσινγκτον ήταν γεμάτη με την ιδέα ότι η Federal Reserve θα μπορούσε να δημιουργήσει το δικό της ψηφιακό νόμισμα της Αμερικής.

Ο ενθουσιασμός έσβηνε καθώς οι άνθρωποι άρχισαν να παρατηρούν τις λεπτομέρειες. Αν και θεωρητικά τα ψηφιακά δολάρια θα μπορούσαν να παρέχουν ευρύτερη πρόσβαση στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, στην πράξη η χρήση τους θα απαιτούσε ένα smartphone και μια κάποια τραπεζική σχέση, πράγματα που στερούνται ορισμένα πρόσωπα με χαμηλό εισόδημα. Οι τράπεζες παραπονέθηκαν ότι η παροχή στους καταναλωτές ενός ασφαλούς τρόπου αποθήκευσης ηλεκτρονικών μετρητών θα μπορούσε να οδηγήσει σε αποστράγγιση των καταθέσεων, υπονομεύοντας ενδεχομένως τη σταθερότητά τους κατά τη διάρκεια ενός οικονομικού πανικού. Οι πολιτικοί εξέφρασαν φόβους γύρω από την κρατική επιτήρηση των λιανικών συναλλαγών. Και, φυσικά, μεσολάβησε το κραχ των crypto – το ψηφιακό χρήμα έχασε την αίγλη του.

Ωστόσο, η ιδέα δεν έχει πεθάνει. Ενώ μπορεί να μην ξοδέψετε ποτέ ένα ψηφιακό δολάριο μόνοι σας, μπορεί να έρχεται ένα τεχνολογικό άλμα για τα χρήματα που διακινούνται μεταξύ των κεντρικών τραπεζών και των μεγάλων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων. Σκεφτείτε το ως ένα ψηφιακό δολάριο χονδρικής. Μια ομάδα ερευνητών από τη Fed της Νέας Υόρκης και μερικές κορυφαίες τράπεζες πειραματίζονται με προσομοιωμένες ψηφιακές πληρωμές. Έδειξαν ότι είναι δυνατή η χρήση τεχνολογίας που μοιάζει με blockchain για τη μεταφορά χρημάτων σχεδόν αμέσως σε όλο τον κόσμο 24 ώρες την ημέρα, 365 ημέρες τον χρόνο.

Κατά μία έννοια αυτά τα δολάρια είναι ήδη ψηφιακά. Τα πολλά χρήματα δεν διατηρούνται με τη μορφή χαρτονομισμάτων. Είναι απλώς μια καταχώριση λογαριασμού σε μια τράπεζα και η μετακίνησή τους είναι θέμα αλλαγής των καταχωρίσεων σε έναν υπολογιστή. Ωστόσο οι διασυνοριακές μεταφορές μπορεί μερικές φορές να είναι οδυνηρά αργές. Κάθε μία περιλαμβάνει την καταγραφή παράλληλων αλλαγών σε τουλάχιστον τρεις, και συχνά περισσότερες, πλήρως διαχωρισμένες βάσεις δεδομένων – εκείνες που ανήκουν σε δύο τράπεζες και στη Fed. Αυτό απαιτεί μια σειρά μηνυμάτων που ζητούν και επιβεβαιώνουν κάθε βήμα καθώς τα περιουσιακά στοιχεία παραδίδονται από μέρος σε συμβαλλόμενο μέρος.

Πειράματα

Αν και πολλές διεθνείς μεταφορές διευθετούνται μέσα σε λίγα λεπτά, σταματούν τα Σαββατοκύριακα και όταν υπάρχουν αργίες σε οποιαδήποτε εμπλεκόμενη χώρα. Οι μεταφορές από και προς τις μικρές χώρες συνήθως διαρκούν περισσότερο, επειδή οι τοπικές τράπεζες συχνά πρέπει να εργάζονται μέσω μεγαλύτερων τραπεζών, συχνά σε ξένες χώρες, που διατηρούν λογαριασμούς στη Fed. Όσο περισσότεροι μεσάζοντες και χώρες εμπλέκονται, τόσο πιο πιθανό είναι να καθυστερήσει η συναλλαγή, μερικές φορές για μέρες – και τόσο περισσότερες πιθανότητες για λάθος.

Αυτό αντιπροσωπεύει ένα άνοιγμα για τις χώρες που επιθυμούν να χαλαρώσουν την κυριαρχία του δολαρίου στις διεθνείς πληρωμές. Περίπου το ήμισυ του παγκόσμιου εμπορίου τιμολογείται σε δολάρια – και η θέση του δολαρίου στην κορυφή καθιστά φθηνότερο τον δανεισμό των ΗΠΑ και βοηθά στη διατήρηση του νομίσματος σταθερού. Βοηθά επίσης την επιβολή οικονομικών κυρώσεων, καθώς οι συναλλαγές σε δολάρια ρέουν τελικά μέσω τραπεζών που ελέγχονται από τις ΗΠΑ.

Οι προσπάθειες για την επιτάχυνση των παγκόσμιων πληρωμών περιλαμβάνουν το Project mBridge, ένα πείραμα που περιλαμβάνει την κεντρική Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας και τις κεντρικές τράπεζες του Χονγκ Κονγκ, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και της Ταϊλάνδης, σε πολλαπλά ψηφιοποιημένα νομίσματα.

Ένας τρόπος για να ομαλοποιηθούν οι συναλλαγές χονδρικής θα ήταν να “ψηφιοποιηθούν” τα δολάρια που οι εμπορικές τράπεζες διατηρούν σε κατάθεση στην κεντρική τράπεζα, μετατρέποντάς τα σε ψηφιακά πακέτα τύπου Bitcoin, αλλά χωρίς την ανωνυμία που κάνει τα κρυπτονομίσματα τόσο δημοφιλή για παράνομο εμπόριο. Οι ερευνητές της Fed της Νέας Υόρκης έχουν ήδη χρησιμοποιήσει αποθεματικά σε μια προσομοίωση συναλλαγών συναλλάγματος με την κεντρική τράπεζα της Σιγκαπούρης.

Η ψηφιοποίηση των αποθεματικών της κεντρικής τράπεζας είναι σημαντική επειδή εκεί διακανονίζονται οι μεταφορές δολαρίων μεταξύ των τραπεζών, όταν μια κεντρική τράπεζα χρεώνει τον λογαριασμό μιας τράπεζας και πιστώνει μια άλλη. Ξεχωριστά, οι εμπειρογνώμονες της Fed εργάζονται με ειδικούς από μεγάλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα για τη δημιουργία ενός κοινόχρηστου ψηφιακού “καθολικού” που να συνδέει τη Fed και τις τράπεζες. Η ιδέα είναι να δημιουργηθεί ένα δίκτυο όπου όλα τα βήματα μιας συναλλαγής θα μπορούσαν να καταγράφονται ταυτόχρονα.

Η δυνατότητα μετακίνησης δολαρίων μέσα σε δευτερόλεπτα, μειώνοντας παράλληλα τον κίνδυνο σφαλμάτων διακανονισμού, είναι ελκυστική για επιχειρήσεις που μεταφέρουν μεγάλα χρηματικά ποσά διεθνώς.

Σκεπτικισμός 

Λίγοι πιστεύουν ότι το δολάριο θα ανατραπεί από τα ψηφιοποιημένα χρήματα κάποιας άλλης χώρας σύντομα. Ακόμα κι αν η Κίνα είχε τόσο λιανική όσο και χονδρική έκδοση ενός ψηφιακού γιουάν, σε συνδυασμό με μια πλατφόρμα διεθνών πληρωμών, δεν θα μπορούσε να παραβγεί στα βασικά θέλγητρα του δολαρίου: τις ανοικτές και γεμάτες ρευστότητα αγορές κεφαλαίων της Αμερικής, την ισχυρή οικονομία της, την αξιοπιστία της κεντρικής της τράπεζας και τους σχετικά σταθερούς νόμους της.

Μέχρι στιγμής οι ΗΠΑ κινούνται προσεκτικά. Αξιωματούχος του υπουργείου Οικονομικών ανέφερε ότι το υπουργείο παρακολουθεί στενά τις ερευνητικές προσπάθειες. Στον Λευκό Οίκο, έτερος αξιωματούχος σημειώνει ότι η διευθύντρια του Εθνικού Οικονομικού Συμβουλίου Lael Brainard δεν δίνει σοβαρή προσοχή στο θέμα και δεν λαμβάνει θέση γύρω από ένα πιθανό ψηφιακό νόμισμα, παρά την εστίασή της στο θέμα όταν ήταν μέλος του Δ.Σ. στη Fed.

Αυτό αντιμετωπίζεται με κάποιο σκεπτικισμό εκτός κυβέρνησης. Ενώ βρισκόταν στη Fed, η Brainard είχε καταστήσει σαφές ότι η Ουάσινγκτον επιθυμεί μια θέση στο τραπέζι όταν οι χώρες επεξεργάζονται πώς θα εκσυγχρονίσουν τα δίκτυα πληρωμών.

Πηγή: Bloomberg,Απόδοση-Επιμέλεια: Γιώργος Δ. Παυλόπουλος