Eπισιτιστική κρίση: Το «Ελ Νίνιο» απειλεί με νέες ανατιμήσεις στις παγκόσμιες τιμές τροφίμων

Νέες αυξητικές πιέσεις στις τιμές των τροφίμων αναμένεται να προκαλέσει τους επόμενους μήνες η εκδήλωση του περιοδικού φαινομένου Ελ Νίνιο στον Ειρηνικό Ωκεανό, το οποίο προβλέπεται ότι θα αυξήσει απότομα τη θερμοκρασία σε παραγωγικές ζώνες της Ασίας και της Κεντρικής Αμερικής το επόμενο διάστημα, αλλά και έντονες βροχοπτώσεις σε περιοχές της Νότιας Αμερικής.

Προηγούμενες εκφάνσεις του Ελ Νίνιο, ειδικά τις διετίες 2009-10 και 2015-16, έχουν προκαλέσει παρατεταμένους καύσωνες, ξηρασίες και περιστασιακές πλημμύρες, με συνέπεια να σημειωθούν σοβαρά προβλήματα στις καλλιέργειες και τις σοδειές, με επακόλουθες ανατιμήσεις στα τρόφιμα.

Ενδεικτικό της επίδρασης του Ελ Νίνιο είναι ότι, σύμφωνα με αναλύσεις παλαιότερων επεισοδίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, αύξηση της θερμοκρασίας κατά έναν βαθμό Κελσίου οδηγεί σε αύξηση των παγκόσμιων τιμών τροφίμων κατά περισσότερο από 6% έναν χρόνο μετά την έναρξη του φαινομένου σύμφωνα με τους Financial Times.

Η «απειλή» του Ελ Νίνιο για τα «πορτοφόλια» των νοικοκυριών ανά τον κόσμο έρχεται να προστεθεί σε ένα πλέγμα κινδύνων που ήδη ασκούν έντονες πληθωριστικές πιέσεις στο κόστος των τροφίμων.

Οι δύο κυριότεροι παράγοντες πίσω από την παγκόσμια επισιτιστική ανασφάλεια, πέραν του Ελ Νίνιο, είναι η κατάρρευση της συμφωνίας για εξαγωγή ουκρανικών σιτηρών δια της Μαύρης Θάλασσας τον Ιούλιο -με τη Ρωσία μάλιστα να βομβαρδίζει στη συνέχεια σιταποθήκες, λιμάνια και πορθμεία στη Μαύρη Θάλασσα και στον Δούναβη- και η σχεδόν ταυτόχρονη απόφαση της Ινδίας να απαγορεύσει ή να περιορίσει δραστικά τις εξαγωγές κάθε ποικιλίας ριζιού, προκειμένου να αποτρέψει τις ανατιμήσεις στην εγχώρια αγορά.

Με δεδομένο ότι η Ρωσία, η Ουκρανία και η Ινδία είναι ιστορικά τρεις από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς σιτηρών, καλαμποκιού, ελαίων και ρυζιού παγκοσμίως, οι εξελίξεις αυτές έχουν προκαλέσει έντονες ανησυχίες σε ολόκληρη την αλυσίδα παραγωγής και μεταφοράς.

Βετεράνοι της αγοράς σημειώνουν μάλιστα ότι υπάρχει και ο κίνδυνος των συγκοινωνούντων δοχείων, που σημαίνει ότι η έλλειψη έστω ενός είδους μαζικής κατανάλωσης, όπως το σιτάρι, μπορεί να προκαλέσει ντόμινο ανατιμήσεων στο ρύζι, με δεδομένο ότι είναι η πιο εύκολη εναλλακτική λύση για πάρα πολλούς καταναλωτές, ειδικά στον αναπτυσσόμενο κόσμο.

Επιπρόσθετη ανησυχία προκαλεί το ενδεχόμενο περιορισμού και των ινδικών εξαγωγών ζάχαρης, ως συνέπεια της λειψυδρίας που παρατηρείται σε παραγωγικές περιοχές τους τελευταίους μήνες. Ο Παγκόσμιος Δείκτης Τροφίμων του ΟΗΕ, ο οποίος υποχωρούσε σχεδόν αδιάλειπτα από το περσινό καλοκαίρι, αυξήθηκε κατά 1,5 μονάδες μεταξύ Ιουνίου και Ιουλίου.