Κλίμα αισιοδοξίας στις ελληνοτουρκικές σχέσεις

Ατμόσφαιρα αισιοδοξίας αναπτύσσεται στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, καθώς η Τουρκία φαίνεται να έχει εγκαταλείψει την ακραία αναθεωρητική ρητορική και τις προκλήσεις στο πεδίο, με πολλούς να μιλούν για ένα νέο πλαίσιο σχέσεων που φαίνεται να έχει εξομαλυνθεί μετά τη συνάντηση Μητσοτάκη-Ερντογάν στο Βίλνιους (με τις παραινέσεις της ΕΕ και των ΗΠΑ), αν και δεν είναι βέβαιο ότι δεν θα πυροδοτήσει αρνητικές εξελίξεις για την ελληνική κυριαρχία.

Η Άγκυρα μπορεί να έχει σταματήσει τις προκλήσεις της, αλλά δεν φαίνεται διατεθειμένη να υποχωρήσει από τις διεκδικήσεις της, όπως αναφέρουν υψηλόβαθμοι Τούρκοι αξιωματούχοι σε κάθε ευκαιρία.

Από την άποψη αυτή, οι δηλώσεις του Ακίφ Τσαγατάι Κιλίτς, διπλωματικού συμβούλου του Ερντογάν, είναι δηλωτικές της στάσης αυτής.

Ιδιαίτερα, ο Κιλίτς, σε συνέντευξή , επανέλαβε τη θέση της Άγκυρας, ότι η συζήτηση στα ελληνοτουρκικά θα πρέπει να γίνει σε διμερές επίπεδο, χωρίς την εμπλοκή της Ευρωπαϊκής Ένωσης, λέγοντας: «Αν η Αθήνα προσεγγίζει τα πάντα στο πλαίσιο της αλληλεγγύης εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δεν θα μπορέσουμε να βρούμε λύση», ενώ υποστήριξε πως «αν τα εξετάσουμε σε διμερές πλαίσιο, τότε ίσως να είναι δυνατόν να σημειωθεί πρόοδος σε ορισμένα σημεία. Εμείς αυτό προσπαθούμε να προωθήσουμε».

Ο Κιλίτς δεν περιορίστηκε, ως όφειλες, στο δικαιικό πλαίσιο που διαμορφώνει τις σχέσεις μεταξύ λαών και κρατικών οντοτήτων, αλλά, δυστυχώς, έκανε ένα βήμα παραπέρα, επικαλούμενος θέσεις και επιχειρήματα που απορρέουν από την παρωχημένη άποψη περί του “μεγέθους της Τουρκίας”.

Πιο συγκεκριμένα, ο διπλωματικός σύμβουλος του Τούρκου προέδρου δήλωσε: “«Δεν θα εγκαταλείψουμε ποτέ τα δικαιώματά μας που απορρέουν από το διεθνές δίκαιο ή τα δικαιώματά μας σε σχέση με το μέγεθος της Τουρκίας, τα δικαιώματα και τα συμφέροντά μας στην Ανατολική Μεσόγειο, την κατάσταση που επικρατεί στο νησί της Κύπρου. Με λίγα λόγια, δεν είμαστε σε θέση να υποχωρήσουμε από τα δικαιώματα των πολιτών που ζουν στην “Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου”, ούτε αυτοί (οι Τουρκοκύπριοι), ούτε εμείς. Ούτως ή άλλως είμαστε εγγυήτρια χώρα».

Την ίδια στιγμή, ο Κιλίτς σημείωσε ότι «το γεγονός ότι συζητάμε, διαβουλευόμαστε και ανταλλάσσουμε ιδέες μεταξύ μας δεν σημαίνει ότι συμφωνούμε σε κάθε σημείο, ωστόσο η Ελλάδα είναι γείτονάς μας. Έχουμε σοβαρές διαφορές απόψεων στο Αιγαίο, στα νησιά, στην Ανατολική Μεσόγειο, αναφορικά με την κατάσταση που επικρατεί στο νησί της Κύπρου. Ωστόσο υπάρχει μια ιστορία που μοιραζόμαστε, ζούμε μαζί στην ίδια γεωγραφία, ζούμε μαζί στην ίδια περιοχή».

«Υπάρχουν κυβερνήσεις που εξελέγησαν για 5 χρόνια. Η βούλησή τους είναι σαφής. Υπό αυτή την έννοια, είμαστε σε θέση να σημειώσουμε πρόοδο». «Κάποιοι στην Ελλάδα παρουσιάζουν την Τουρκία ως εχθρό για εσωτερικούς πολιτικούς λόγους. Υπάρχουν φυσικά κάποια θέματα στα οποία έχουμε διαφωνίες, στα οποία δεν συμφωνούμε, ως προς τα οποία δεν θα παραιτηθούμε από τα διεθνή μας δικαιώματα. Αλλά πέρα από αυτά, θα καθίσουμε και θα μιλήσουμε», συμπλήρωσε.

“Αγκάθια”

Οι σχέσεις ανάμεσα στις δύο χώρες επισκιάζονται από το Κυπριακό ζήτημα και από τον τρόπο που αυτό τίθεται ιδιαίτερα από την τουρκοκυπριακή πλευρά. Το Κυπριακό συνεχίζει να συνιστά ένα εξαιρετικά δύσκολο πεδίο που θα μπορούσε να προκαλέσει τριβές ανάμεσα στις δύο χώρες, στο βαθμό βέβαια που και η Ελλάδα θα είχε τη βούληση να εμπλακεί σε αυτή τη διελκυστίνδα.  Σημαντικό ζήτημα και το μεταναστευτικό, το οποίο διέρχεται μέσα από ποικίλες διακυμάνσεις.

Αυτοί που δεν εργάζονται για τον συμβιβασμό που όλοι υποστηρίζουν ότι θέλουν, για την εξεύρεση λύσης στα θέματα υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ μέσω της Χάγης, είναι ένα θέμα που η Ελλάδα δεν μπορεί να παρακάμψει ή να αποδεχτεί, αν η Τουρκία επιμένει στη θεωρία της “Γαλάζια Πατρίδας” και στο τουρκολιβυκό μνημόνιο συνεργασίας. Παράλληλα, η Τουρκία έχει τις δικές της αντιρρήσεις, ορισμένες από τις οποίες εμπίπτουν και στις “κόκκινες γραμμές” που έχει θέσει η Αθήνα.

Η συνάντηση των δύο ΥΠΕΞ

Στο πλαίσιο αυτό, ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης θα επισκεφθεί την Άγκυρα στις 5 Σεπτεμβρίου για να συναντηθεί με τον Τούρκο ομόλογό του Χακάν Φιντάν. Η συνάντηση γίνεται στο πλαίσιο της προετοιμασίας της κ.κ. Μητσοτάκη και Ερντογάν στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη τον Σεπτέμβριο και του  Ελληνοτουρκικού Συμβουλίου Συνεργασίας που θα πραγματοποιηθεί στη Θεσσαλονίκη το φθινόπωρο.

Οι δύο υπουργοί Εξωτερικών θα αξιολογήσουν επίσης την πρόοδο που έχει σημειωθεί μέχρι στιγμής στις ελληνοτουρκικές σχέσεις στην περίοδο μετά το Βίλνιους, ενώ δεν αποκλείεται το ενδεχόμενο να συζητήσουν και θέματα μετανάστευσης. Στόχος της Αθήνας είναι η οικοδόμηση κλίματος εμπιστοσύνης και η συζήτηση για προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης είναι ακόμη μακρινή.