Ο δύσβατος δρόμος της Β. Μακεδονίας προς την Ε.Ε.

Η Βόρεια Μακεδονία έχει έρθει αντιμέτωπη με πολλές δυσκολίες στην Ευρώπη. Από τότε που κατατέθηκε το αίτημά της για έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων, αντιμετώπισε πολλά εμπόδια. Αρχικά από την Ελλάδα. Μετά από περίπου δυόμισι δεκαετίες διαμάχης, τα Σκόπια συμφώνησαν με την Αθήνα στο ζήτημα της ονομασίας της χώρας. Αυτό άνοιξε και τον δρόμο για την ένταξη στο ΝΑΤΟ, η οποία επισφραγίστηκε το 2020.  

Αλλά εδώ και αρκετό καιρό, η Βουλγαρία είναι εκείνη που αντιτίθεται πλέον στην ένταξη της χώρας στην ΕΕ. Μήλον της Έριδος με την γείτονα χώρα είναι τώρα ζητήματα Ιστορίας: Η Βουλγαρία ισχυρίζεται ότι η μακεδονική γλώσσα δεν είναι μια γλώσσα αυτόνομη, αλλά μία διάλεκτος της δυτικής Βουλγαρίας. Επιπλέον, θέτει το ζήτημα της αναγνώρισης της βουλγαρικής μειονότητας, η οποία αριθμεί 3.000 ανθρώπους, στο σύνταγμα της Βόρειας Μακεδονίας. Προβλήματα έχει και η Σερβία, καθώς στο μεταξύ η Βόρεια Μακεδονία έχει αναγνωρίσει το Κοσσυφοπέδιο ως ανεξάρτητο κράτος.

Παρά τις ενθαρρυντικές ομιλίες και τα χειροκροτήματα των πολιτικών στη Δύση, η Βόρεια Μακεδονία συνεχίζει να αποτελεί ένα απλό πιόνι στη διεθνή πολιτική σκηνή – όντας ταυτόχρονα η υποψήφια προς ένταξη στην Ε.Ε. χώρα περιμένει περισσότερο από κάθε άλλη για την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων.

Ένα πολύπλοκο ζήτημα ιστορίας και ταυτότητας

Τον Αύγουστο συζητήθηκε στο κοινοβούλιο των Σκοπίων το αίτημα της Βουλγαρίας να αναφερθεί ονομαστικά η μικρή βουλγαρική μειονότητα στο σύνταγμα της Βόρειας Μακεδονίας. Καθώς η αντιπολίτευση αντιτίθεται στο εν λόγω αίτημα, μέχρι στιγμής δεν έχει εξασφαλιστεί η απαραίτητη πλειοψηφία των δύο τρίτων για την αποδοχή του. Η αντιπολίτευση ισχυρίζεται ότι δεν πρόκειται για ένα αίτημα που αφορά μόνο το Σύνταγμα αυτό καθ’ εαυτό, αλλά και τη συγγραφή καινούργιων βιβλίων Ιστορίας, καθώς και την αμφισβήτηση της ίδιας της γλώσσας, του έθνους και της ταυτότητας. Σύμφωνα με την αντιπολίτευση, η Βουλγαρία επιδιώκει να κυριαρχήσει στη Βόρεια Μακεδονία με κάθε τρόπο. Και για τον λόγο αυτό, η απόφαση για μία ενδεχόμενη τροποποίηση του συντάγματος έχει για την ώρα αναβληθεί.

Το κώλυμα όμως με αφετηρία την εσωτερική πολιτική έχει προεκτάσεις σε σημαντικά θέματα μεταρρυθμίσεων, προκαλώντας απογοήτευση σε μεγάλα τμήματα της κοινωνίας. Πρόκειται για ένα αίσθημα πλήρους στασιμότητας και αδυναμίας, το οποίο φαίνεται να εξαπλώνεται στην κοινωνία της Βόρειας Μακεδονίας.

Ακόμη και αν επιλυθούν οι εσωτερικές πολιτικές διαμάχες σχετικά με τη συνταγματική τροποποίηση, είναι αβέβαιο το κατά πόσο η Βουλγαρία, όντας απρόβλεπτη, θα αλλάξει στάση. Ένα τέτοιο σενάριο δεν θα βύθιζε μόνο τη Βόρεια Μακεδονία σε μια ακόμη μεγαλύτερη εσωτερική κρίση, αλλά θα στερούσε και από την ΕΕ την ελάχιστη αξιοπιστία που της έχει απομείνει στην περιοχή. Το αποτέλεσμα θα μπορούσε ενδεχομένως να οδηγήσει σε νέες επικίνδυνες εντάσεις στα Δυτικά Βαλκάνια.