ΗΠΑ – Τουρκία: Σε τροχιά επαναπροσέγγισης;

Αρκετός χρόνος έχει ήδη περάσει από το καλοκαίρι του 2016 όταν η κυβέρνηση Ερντογάν αντιμετώπιζε με ιδιαίτερη δυσπιστία τις ΗΠΑ και τις άλλες δυτικές κυβερνήσεις θεωρώντας ότι ακόμη και εάν δεν είχαν ανάμειξη ή ενημέρωση για το πραξικόπημα, σίγουρα ως ένα βαθμό το αντιμετώπισαν και θετικά.

Ωστόσο, ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος φάνηκε να βρίσκει τρόπο συνεννόησης με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Τουρκία μετά τη μάχη για τις αμερικανικές εκλογές του 2020, αποχώρησε από τον Λευκό Οίκο και ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν, ο οποίος έχει κάνει σκληρές δηλώσεις για τον Τούρκο πρόεδρο, ασκεί τα προεδρικά του καθήκοντα. 

Τώρα όμως η κατάσταση φαίνεται να αλλάζει και ακόμη και η επιλογή της Τουρκίας να μην επιβάλει κυρώσεις, να μην έρθει σε ρήξη με το Κρεμλίνο και να ακολουθήσει τη δική της τακτική απέναντι στη Ρωσία δεν αντιμετωπίζεται πλέον με την ίδια εχθρότητα από τις ΗΠΑ.

Προφανώς εξακολουθούν να υπάρχουν «αγκάθια» στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις όπως η προμήθεια των ρωσικών πυραυλικών συστοιχιών S-400 και η συνεπακόλουθη ρήξη γύρω από το πρόγραμμα των μαχητικών αεροσκαφών F-35, όμως την ίδια στιγμή φαίνεται πώς η αμερικανική διπλωματία εκτιμά ότι η Τουρκία είναι πολύ σημαντική για να αφεθεί να κινηθεί σε μια κατεύθυνση απομάκρυνσης από τη Δύση. Ας μην ξεχνάμε ότι εντός ΝΑΤΟ έχει τις μεγαλύτερες συμβατικές δυνάμεις μετά τις ίδιες τις ΗΠΑ, ενώ διατηρεί ξεχωριστά στρατηγική θέση.

Ήδη από τα τέλη του 2020, και με την εκλογή του Μπάιντεν προ των πυλών, η τουρκική κυβέρνηση έχει επιλέξει να αναπροσαρμόσει σταδιακά την εξωτερική της πολιτική με τρόπο που να την φέρνει πιο κοντά στις ΗΠΑ και τη Δύση γενικότερα, ξεκινώντας με βήματα συμφιλίωσης με βασικούς συμμάχους των ΗΠΑ στην περιοχή, όπως  είναι το Ισραήλ και η Αίγυπτος.

Σε αυτό το φόντο έχουν ιδιαίτερη σημασία κάποιες τελευταίες εξελίξεις.

Κοινά ναυτικά γυμνάσια

Ιδιαίτερη αξία αποκτούν έτσι τα πρόσφατα κοινά γυμνάσια που έκαναν το τουρκικό και το αμερικανικό ναυτικό. Αρκεί να σκεφτούμε πρόσφατα επισκέφτηκε την Τουρκία σχηματισμός γύρω από αεροπλανοφόρο (aircraft carrier strike group), πιο συγκεκριμένα του USS Gerald R. Ford. Μάλιστα, την περασμένη εβδομάδα ο Αμερικανός πρέσβης στην Τουρκία Τζεφ Φλέικ υποδέχτηκε στο αεροπλανοφόρο τον Σελτζούκ Μπαϊρακτάρ, διευθύνοντα σύμβουλο της τουρκικής εταιρείας μη επανδρωμένων αεροσκαφών Baykar και γαμπρό του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, σε μια επίδειξη που περιλάμβανε και τη ναυαρχίδα του τουρκικού στόλου TCG Anadolu.

Παράλληλα, ένα από τα πλοία του σχηματισμού του Ford, το καταδρομικό κατευθυνόμενων πυραύλων USS Normandy, συμμετείχε σε κοινή άσκηση με πλοία του Πολεμικού Ναυτικού. Στις αρχές Αυγούστου, ο Φλέικ και ο διοικητής του 6ου Στόλου παρέθεσαν δείπνο σε Τούρκους αξιωματούχους.

Δεν είναι η πρώτη κίνηση «ναυτικής διπλωματίας» προς την Τουρκία από τις ΗΠΑ. Όταν έγιναν οι καταστροφικοί σεισμοί στην Τουρκία, το Πεντάγωνο διέταξε το αεροπλανοφόρο USS George H. W. Bush, που ήταν στην Μεσόγειο, να κινηθεί προς την Τουρκία ώστε να είναι σε θέση να παράσχει βοήθεια, εάν η Τουρκία το ζητούσε.

Οι κοινές ασκήσεις που περιλάμβαναν τουρκικά F-16 και αμερικανικά F-18 σηματοδότησαν τις μεγαλύτερες κοινές ασκήσεις από το 2016.

Αμερικανοί βουλευτές για το ζήτημα των F – 16

Η δεύτερη σημαντική πρόσφατη εξέλιξη ήταν η επίσκεψη τριών μελών της Βουλής των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ στην Τουρκία και στις ελεγχόμενες από την Τουρκία περιοχές της Συρίας.

Η διακομματική αποστολή περιλάμβανε τον Ρεπουμπλικάνο βουλευτή Τζο Γουίλσον, από την επιτροπή ενόπλων δυνάμεων της Βουλής, τον Δημοκρατικό Ντην Φίλιπς, από την επιτροπή εξωτερικών υποθέσεων της Βουλής και τη Ρεπουμπλικανή Βικτόρια Σπάρτς. Συναντήθηκε μάλιστα με τον επικεφαλής της επιτροπής εξωτερικών υποθέσεων της Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης, τον Φουάτ Οκτάι, που έχει διατελέσει και αντιπρόεδρος της Τουρκίας. Αντικείμενο της συνάντησης το πώς θα προχωρήσει το σχέδιο της κυβέρνησης Μπάιντεν να πωληθούν στην Τουρκία F-16 και εξοπλισμός αναβάθμισης, συνολικής αξίας 20 δισεκατομμυρίων. Σημειώνουμε ότι επικεφαλής στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων της Γερουσίας των ΗΠΑ είναι ο Δημοκρατικός γερουσιαστής Μπομπ Μενέντεζ, που αντιτίθεται σθεναρά στην πώληση και των F-16 στην Τουρκία.