Οι καταστροφικές πυρκαγιές που έπληξαν την πατρίδα μας – και ολόκληρη την Ευρώπη, αλλά και ολόκληρο τον πλανήτη από τον Καναδά ως τα Ουράλια και από την Ελβετία, την Τενερίφη και τη Σικελία ως την Αφρική και την Ασία – απαιτούν χωρίς αμφιβολία επανασχεδιασμό από την πλευρά των κρατών. Αλλά όχι μόνο.
Δεδομένου ότι ο επανασχεδιασμός με βάση την κλιματική αλλαγή έχει και άμεσο, αλλά και μακροπρόθεσμο χαρακτήρα, ένα είναι βέβαιο: Οι φωτιές αυτές είναι τόσο μεγάλες, απρόβλεπτες και ευμετάβλητες, με ακραίες συμπεριφορές, που δίνουν την εντύπωση ότι έσβησαν, αλλά αναζωπυρώνονται στο τέλος ή στα πλάγια της πορείας τους, οι προτάσεις που ακούμε από την αντιπολίτευση περί προσλήψεων, οργανογραμμάτων και τα λοιπά, είναι πρόχειρες, ατελέσφορες και μικροί κόκκοι στην άμμο.
Το μεγάλο στοίχημα, που όμως είναι μακροπρόθεσμο και απαιτεί εκπαίδευση, κίνητρα και φιλοσοφία, είναι να αλλάξουμε τον τρόπο ζωής.
Όταν σε μια χώρα των δέκα εκατομμυρίων, τα πέντε ζουν στοιβαγμένα στις πόλεις και κυρίως στην Αττική, εκ των πραγμάτων έχει εγκαταλειφθεί η καλλιέργεια της γης.
Μα όταν η γη δεν καλλιεργείται και τα χωράφια μένουν εγκαταλελειμμένα, η καύσιμη ύλη πολλαπλασιάζεται. Αντίθετα, η γη που καλλιεργείται και γίνεται αντικείμενο φροντίδας και αγάπης, δεν κινδυνεύει από τις φωτιές.
Επιπλέον, ρόλο παίζει και η μείωση της κτηνοτροφίας. Και το γεγονός ότι έχει σταματήσει η ελεγχόμενη βόσκηση μέσα στα δάση. Μένουν έτσι απροστάτευτα και έτοιμα να παραδοθούν στην πυρά που μπορεί να προκληθεί από τα φυτά τα οποία φύονται ανάμεσα στα δένδρα και θα γίνονταν αντικείμενο της βόσκησης.
Επιπλέον, από τις πυρκαγιές δεν κινδυνεύουν μόνο τα δάση μας. Κινδυνεύει και η μοναδική βιοποικιλότητά μας (σχεδόν 6.500 είδη). Και κινδυνεύει διότι στις χώρες της Μεσογείου αυτά τα είδη, αυτή η μεσογειακού τύπου βλάστηση, αναπτύσσονται στα χαμηλά, εκεί όπου βρίσκονται χωριά και οικισμοί.
Με δεδομένο ότι σχεδόν το σύνολο των πυρκαγιών προκαλούνται από αυτό που ονομάζουμε «ανθρώπινη δραστηριότητα» – είτε αμέλεια, είτε δόλος, αν και πια δεν ξέρω τι θα πει αμέλεια όταν κάποιος κάνει θερμικές εργασίες με ανέμους και μελτέμια – δεν κινδυνεύουν μόνο τα δάση.
Τι να κάνουμε; Το βέβαιο είναι ότι πρέπει να αλλάξουμε τρόπο ζωής. Να υπάρξει επιστροφή στην ύπαιθρο. Θα χρειαστούν χρήματα για τα κίνητρα, αλλά τα οφέλη θα είναι πολλαπλάσια. Θα ανέβει το ΑΕΠ, θα μειωθούν οι πυρκαγιές, θα αποσυμφορηθεί το κέντρο, θα μειωθεί η ρύπανση του περιβάλλοντος.
Πώς θα το πετύχουμε; Με μεγάλη καμπάνια ενημέρωσης του πληθυσμού για τα οφέλη και τα κίνητρα. Επίμονη, όχι μερικά σποτάκια και έξω από την πόρτα. Με πρωτοβουλίες, με εκπαίδευση και ευκαιρίες στους νεότερους.
Είναι ανάγκη να συνειδητοποιήσουμε όλοι πως αυτή η κατάσταση δεν πάει άλλο. Η κλιματική αλλαγή είναι εδώ και θα ενταθεί περισσότερο. Καύσωνες, ξηρασίες, ανομβρία, μεγάλες πυρκαγιές θα γίνουν – έγιναν ήδη – μέρος της καθημερινότητάς μας. Με δυο πολέμους που συνεχίζονται (Συρία από το 2011 και Ουκρανία από το 2022), με την Αφρική στα χέρια των τζιχαντιστών και της Βάγκνερ, με την Ασία στο έλεος της ξηρασίας και των πλημμυρών, θα επιβαρυνθεί – το βλέπουμε ήδη – και η μεταναστευτική κρίση.
Προς το παρόν δεν έχουμε καταγεγραμμένα στοιχεία, πλην όμως ήδη στην Ευρώπη βλέπουμε να φθάνουν οι κλιματικοί και συγχρόνως θύματα της επισιτιστικής κρίσης μετανάστες.
Και σ’ αυτό η Ευρώπη βρίσκεται ακόμη στο κεφάλαιο της θεωρίας και των (μη εφαρμόσιμων) κινήσεων εντυπωσιασμού με ψηφίσματα άνευ ουσίας…
*Βουλευτής Β3 Νοτίου Τομέα Αθηνών, υφυπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, δημοσιογράφος