Η αστυνομία βοήθησε συμμορία ναρκωτικών να σκοτώσει 43 μαθητές – Τα γραπτά μηνύματα κρύβουν στοιχεία
ΧΡΟΝΟΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ 19 '
Πηγή Φωτογραφίας: Relatives of 43 missing college students hold posters with the photos of their loved ones as they protest on the fifth anniversary of the students' disappearance in front of a monument in their memory in Mexico City on Sept. 26, 2019.Marco Ugarte / AP
Το μυστήριο έχει στοιχειώσει το έθνος για σχεδόν μια δεκαετία. Πώς μπόρεσε μια σχετικά άγνωστη συμμορία ναρκωτικών να πραγματοποιήσει μια από τις χειρότερες φρικαλεότητες στην πρόσφατη ιστορία του Μεξικού, με τη βοήθεια της αστυνομίας και του στρατού που παρακολουθούσαν σε πραγματικό χρόνο τη μαζική απαγωγή;
Ένας τεράστιος θησαυρός από περίπου 23.000 αδημοσίευτα μηνύματα κειμένου, καταθέσεις μαρτύρων και αρχεία ερευνών που απέκτησαν οι New York Times δείχνουν μια απάντηση: Σχεδόν κάθε κυβερνητικός βραχίονας σε αυτό το τμήμα του νότιου Μεξικού εργαζόταν κρυφά για την εγκληματική ομάδα εδώ και μήνες, θέτοντας τον κρατικό μηχανισμό στα χέρια του καρτέλ και ισοπεδώνοντας κάθε εμπόδιο που έμπαινε στο δρόμο του.
Όλοι στο κόλπο
Οι διοικητές της αστυνομίας, οι αστυνομικοί των οποίων άρπαξαν πολλούς από τους φοιτητές εκείνη τη νύχτα του 2014, έπαιρναν άμεσες εντολές από τους εμπόρους ναρκωτικών, όπως δείχνουν τα τηλεφωνικά, γραπτά μηνύματα. Ένας από τους διοικητές έδινε όπλα σε μέλη του καρτέλ, ενώ ένας άλλος κυνηγούσε τους αντιπάλους τους κατ’ εντολή.
Ο στρατός, ο οποίος παρακολουθούσε στενά την απαγωγή, αλλά δεν πήγε ποτέ για βοήθεια των φοιτητών, είχε επίσης δεχτεί δωροδοκίες από τα καρτέλ. Στα γραπτά μηνύματα, τα οποία πιάστηκαν από υποκλοπές, οι διακινητές και οι συνεργάτες τους γκρίνιαζαν για την ατελείωτη απληστία των στρατιωτών, αποκαλώντας τους «πόρνες που τους είχαν στο τσεπάκι».
Ένας υπολοχαγός μάλιστα ενίσχυσε ενόπλους που συνδέονταν με το καρτέλ και, όπως είπε ένας μάρτυρας, βοήθησε την αστυνομία να προσπαθήσει να καλύψει το ρόλο της στο έγκλημα μετά την απαγωγή και τη δολοφονία των φοιτητών.
Το καρτέλ, γνωστό ως Guerreros Unidos Από καιρό είναι γνωστό ότι οι αστυνομικοί και μια σειρά από κυβερνητικούς αξιωματούχους είτε βοήθησαν το καρτέλ να απαγάγει τους φοιτητές είτε παρακολουθούσαν το έγκλημα και δεν έκαναν τίποτα για να το σταματήσουν.
Αλλά τα μηνύματα κειμένου αποτέλεσαν μια σημαντική ανακάλυψη για τους ερευνητές – προσφέροντας την πιο σαφή εικόνα μέχρι στιγμής για ένα πιθανό κίνητρο για τη σύμπραξη μεταξύ των αρχών και των δολοφόνων.
Αυτό που αποκαλύπτουν είναι συγκλονιστικό: Πέρα από την εξαγορά μεμονωμένων εξυπηρετήσεων, το καρτέλ, γνωστό ως Guerreros Unidos, είχε μετατρέψει ουσιαστικά τους δημόσιους λειτουργούς σε πλήρεις υπαλλήλους. Η υποταγή της κυβέρνησης είναι αυτό που κατέστησε δυνατή τη μαζική δολοφονία 43 φοιτητών, λένε οι ερευνητές. Και η αφοσίωση ήταν βαθιά.
Στους φούρνους αποτέφρωσης Ένας από τους διασώστες έκτακτης ανάγκης που έσπευσαν στον τόπο της μαζικής απαγωγής εκείνο το βράδυ είχε μια ανεπίσημη δεύτερη δουλειά – τη συλλογή πληροφοριών για το καρτέλ. Για μήνες, οι υποκλοπές τον καταγράφουν να στέλνει λεπτό προς λεπτό ενημερώσεις για κάθε κίνηση των διωκτικών αρχών σε έναν ηγέτη των Guerreros Unidos, τον οποίο αποκαλούσε «αφεντικό».
Ένας ιατροδικαστής εκτελούσε επίσης τις εντολές του καρτέλ, στέλνοντας φωτογραφίες πτωμάτων και αποδεικτικών στοιχείων σε τόπους εγκλήματος, όπως δείχνουν τα μηνύματα.
Αφού σκότωσαν μερικούς από τους φοιτητές, οι διακινητές αποτέφρωσαν τα πτώματα σε ένα αποτεφρωτήριο που ανήκε στην οικογένεια του ιατροδικαστή, λένε οι ερευνητές. Σε αδημοσίευτη κατάθεση, ένα μέλος του καρτέλ είπε στις αρχές ότι οι φούρνοι χρησιμοποιούνταν συνήθως «για να εξαφανίζουν ανθρώπους χωρίς ίχνη».
Τα γραπτά μηνύματα μπορεί επίσης να βοηθήσουν να απαντηθεί ένα άλλο ανοιχτό ερώτημα στην υπόθεση: Γιατί οι Guerreros Unidos εκτέλεσαν μια ομάδα 43 φοιτητών που εκπαιδεύονταν για να γίνουν δάσκαλοι και δεν είχαν καμία σχέση με το οργανωμένο έγκλημα;
Μια ανοιχτή υπόθεση Τους μήνες και τις εβδομάδες πριν από την απαγωγή, όπως δείχνουν οι μαγνητοφωνήσεις, το καρτέλ είχε γίνει όλο και πιο παρανοϊκό, ταλαιπωρούμενο από θανατηφόρες εσωτερικές διαμάχες, προσπαθώντας να υπερασπιστεί την επικράτειά του καθώς οι αντίπαλοι πίεζαν.
Έτσι, όταν δεκάδες νεαροί έφτασαν στην πόλη Ιγκουάλα με επιβατικά λεωφορεία – όχι διαφορετικά από εκείνα που χρησιμοποιούσε το καρτέλ για να μεταφέρει λαθραία ναρκωτικά στις Ηνωμένες Πολιτείες – οι διακινητές πέρασαν τη φάλαγγα τους για εισβολή εχθρών και έδωσαν εντολή για επίθεση, λένε τώρα οι εισαγγελείς.
Εννέα χρόνια μετά την εξαφάνιση των φοιτητών, κανείς δεν έχει καταδικαστεί για το έγκλημα, μετατρέποντας την υπόθεση σε σύμβολο ενός διεφθαρμένου συστήματος που δεν μπορεί να εξιχνιάσει ούτε τις πιο θρασύδειλες πράξεις βαρβαρότητας. Η προηγούμενη κυβέρνηση κατηγορήθηκε ότι ενορχήστρωσε μια σαρωτική συγκάλυψη για να αποκρύψει την εμπλοκή των ομοσπονδιακών δυνάμεων στην απαγωγή, ιδίως του πανίσχυρου στρατού.
Τώρα η έρευνα βρίσκεται σε κρίσιμη καμπή. Υπό τον πρόεδρο Andrés Manuel López Obrador, οι αρχές διέταξαν τη σύλληψη 20 Μεξικανών στρατιωτών σε σχέση με τις απαγωγές, συμπεριλαμβανομένων περισσότερων από δώδεκα τον Ιούνιο. Οι αδημοσίευτες υποκλοπές ήταν ζωτικής σημασίας για την οικοδόμηση της υπόθεσης.
Τα μηνύματα περιήλθαν στην κατοχή των New York Times Οι συνομιλίες είχαν υποκλαπεί από την αμερικανική υπηρεσία δίωξης ναρκωτικών το 2014, ενώ διερευνούσε το καρτέλ για διακίνηση ναρκωτικών στα προάστια του Σικάγο. Το Μεξικό αναζητούσε τα γραπτά μηνύματα για χρόνια, αλλά οι Αμερικανοί αξιωματούχοι παρέδωσαν τα 23.000 μόλις πέρυσι, εν μέρει λόγω της παρατεταμένης δυσπιστίας προς τη μεξικανική κυβέρνηση, δήλωσε ένας ερευνητής.
Τα μηνύματα που περιήλθαν στην κατοχή των New York Times δεν καλύπτουν τη νύχτα της εξαφάνισης και βασικές λεπτομέρειες για το τι συνέβη στους φοιτητές είναι ακόμη άγνωστες.
Αυτό που είναι σαφές είναι ότι η φρίκη ξεκίνησε στις 26 Σεπτεμβρίου 2014, όταν δεκάδες φοιτητές από το Αγροτικό Κολέγιο Δασκάλων της Αγιοτσινάπα ταξίδεψαν στην Ιγκουάλα, στην πολιτεία Γκερέρο.
Επιτάχθηκαν πολλά λεωφορεία για να πάνε σε μια πορεία στην Πόλη του Μεξικού, μια παράδοση που οι αρχές είχαν ανεχθεί στο παρελθόν.
Αυτή τη φορά, δεν κατάφεραν ποτέ να περάσουν τα όρια της πόλης
Λίγα λεπτά αφότου οι φοιτητές έφυγαν από το σταθμό λεωφορείων, η αστυνομία τους καταδίωξε, άνοιξε πυρ και τους έσυρε μακριά. Πολλά μέλη του καρτέλ κατέθεσαν ότι τα θύματα παραδόθηκαν στην εγκληματική ομάδα, η οποία τα σκότωσε και πέταξε τα πτώματά τους.
Ο στρατός λάμβανε συνεχείς ενημερώσεις για το έγκλημα καθώς συνέβαινε. Στρατιώτες βρίσκονταν στους δρόμους και ένα τοπικό τάγμα είχε ακόμη και έναν πληροφοριοδότη ενσωματωμένο στους μαθητές, όπως έδειξαν οι έρευνες.
Οι αξιωματούχοι των μυστικών υπηρεσιών του στρατού άκουγαν επίσης. Κατασκόπευαν ένα αφεντικό του καρτέλ και έναν διοικητή της αστυνομίας, καθώς συζητούσαν πού θα πήγαιναν μερικούς από τους φοιτητές εκείνο το βράδυ, όπως δείχνουν στρατιωτικά έγγραφα.
«Είχαν όλες αυτές τις πληροφορίες, αλλά τις έκρυψαν» Και λίγες ημέρες μετά την επίθεση, ο στρατός γνώριζε τη θέση δύο υπόπτων που μιλούσαν για την απελευθέρωση φοιτητών, οι οποίοι, σύμφωνα με τους ερευνητές, μπορεί να ήταν ακόμη ζωντανοί.
Το πώς το ήξερε αυτό ο στρατός είναι πλέον πιο ξεκάθαρο – χρησιμοποιούσε ένα ισχυρό κατασκοπευτικό εργαλείο που κατασκευάζεται στο Ισραήλ, γνωστό ως Pegasus, για να παρακολουθεί τα μέλη της συμμορίας, δήλωσε στους New York Times ένας ερευνητής.
Αλλά ο στρατός δεν μοιράστηκε τις πληροφορίες με τους αξιωματούχους που αναζητούσαν τους μαθητές και δεν υπάρχουν στοιχεία ότι οι ένοπλες δυνάμεις προσπάθησαν να τους σώσουν, σύμφωνα με τους ερευνητές που έχουν περάσει χρόνια ερευνώντας την υπόθεση.
«Είχαν όλες αυτές τις πληροφορίες, αλλά τις έκρυψαν» δήλωσε για τον στρατό η Cristina Bautista Salvador, η μητέρα ενός από τους αγνοούμενους φοιτητές. «Αντί να αναζητήσουν τα παιδιά μας ή να μας πουν την αλήθεια, προστάτευσαν τους εαυτούς τους».
Άλλα λόγια να αγαπιόμαστε Ο υπουργός Άμυνας του Μεξικού δεν απάντησε σε αίτημα για σχολιασμό. Ο πρόεδρος του Μεξικού υποστήριξε ότι οι κατηγορίες εναντίον μιας χούφτας στρατιωτών δεν αποτελούν ένδειξη ευρύτερης διαφθοράς στις τάξεις.
«Δεν μπορείτε να κηλιδώσετε έναν ολόκληρο θεσμό εξαιτίας των πράξεων ενός αξιωματούχου», δήλωσε ο Λόπες Ομπραδόρ τον Ιούλιο.
Οι ερευνητές που προσπαθούν να αποκαλύψουν την πλήρη έκταση της εμπλοκής του στρατού έχουν κολλήσει εδώ και χρόνια.
Ο κορυφαίος αξιωματούχος της κυβέρνησης για τα ανθρώπινα δικαιώματα έπεσε θύμα κατασκοπίας ενώ ερευνούσε τον ρόλο των ενόπλων δυνάμεων στις μαζικές εξαφανίσεις. Ένας εισαγγελέας που ηγήθηκε της υπόθεσης εναντίον των στρατιωτών εγκατέλειψε τη χώρα από φόβο στα τέλη του περασμένου έτους.
«Παρακώλυση της δικαιοσύνης» Στη συνέχεια, τον Ιούλιο, μια ξεχωριστή ομάδα διεθνών ερευνητών δήλωσε ότι εγκαταλείπει τη δική της πολυετή έρευνα για το έγκλημα, επικαλούμενη «παρακώλυση της δικαιοσύνης» από τον στρατό του Μεξικού.
Αλλά οι ερευνητές λένε ότι κανένα ποσό παρεμπόδισης δεν μπορεί να κρύψει τη συνωμοσία που αποκαλύφθηκε στις υποκλοπές.
Τα στοιχεία «είναι πολύ ισχυρά, αδιαμφισβήτητα», δήλωσε ο Ομάρ Γκόμεζ Τρέχο, ο Μεξικανός εισαγγελέας που τα έβαλε με τον στρατό και στη συνέχεια κατέφυγε στις Ηνωμένες Πολιτείες αφού οι αντιδράσεις τον έκαναν να φοβάται για την ασφάλειά του. «Επιβεβαιώνουν τον τρόπο λειτουργίας του καρτέλ και τις διασυνδέσεις που είχε με τις αρχές, συμπεριλαμβανομένου του στρατού».
«Το μόνο που θέλουν να κάνουν είναι να παίρνουν και να παίρνουν» Διαβάζοντας για πρώτη φορά τα γραπτά μηνύματα του καρτέλ πέρυσι, σε μια αίθουσα συνεδριάσεων στα κεντρικά γραφεία της Υπηρεσίας Δίωξης Ναρκωτικών στο Σικάγο, ο Κόμεζ Τρέχο συνειδητοποίησε ότι του είχαν παραδώσει ένα χρυσωρυχείο.
Χρειάστηκαν χρόνια για να πάρουν στα χέρια τους οι Μεξικανοί αξιωματούχοι ορισμένες από τις υποκλοπές, γεγονός που είχε προκαλέσει επικρίσεις στο Μεξικό ότι οι Αμερικανοί αξιωματούχοι είχαν αποκρύψει κρίσιμες πληροφορίες. Τώρα η D.E.A. (Οργανισμός για την Καταπολέμηση των Ναρκωτικών) είχε επιτέλους δώσει σε αυτόν και την ομάδα του πρόσβαση σε ένα ευρύ σύνολο υποκλοπών που κάλυπταν μήνες επικοινωνιών του καρτέλ. «Κοιτάζαμε ο ένας τον άλλον» έκπληκτοι, είπε ο Γκόμεζ Τρέχο για τις υποκλοπές. «Θαυμάζεις το γεγονός ότι βλέπεις μια αποκάλυψη».
Μέχρι τότε, η κυβέρνηση Μπάιντεν είχε κατατάξει τους Guerreros Unidos στις εγκληματικές οργανώσεις «που αποτελούν τη μεγαλύτερη απειλή για τα ναρκωτικά στις Ηνωμένες Πολιτείες» και πολλά είχαν γραφτεί για τις προσπάθειες του καρτέλ να διαφθείρει εκλεγμένους αξιωματούχους.
Αλλά εδώ, πια, ήταν οι έμποροι και οι αξιωματούχοι που το παραδέχονταν οι ίδιοι, σε ιδιωτικές συζητήσεις όταν νόμιζαν ότι δεν τους άκουγε κανείς άλλος.
«Ή μήπως πρέπει να τον καθαρίσουμε;» «Θέλεις να βάλω τον καριόλη, τον δημοτικό σου σύμβουλο στη σειρά» ρώτησε ένα μέλος του καρτέλ έναν τοπικό δήμαρχο που ήταν στη μισθοδοσία του «ή μήπως πρέπει να τον καθαρίσουμε;».
Ο δήμαρχος απάντησε ένα δευτερόλεπτο αργότερα: «Θα τον φέρω εγώ σε σας. Είναι καλός εργάτης».
Η πολιτεία Γκερέρο, όπου δρούσε το καρτέλ, είναι μια από τις φτωχότερες πολιτείες του Μεξικού, αλλά το ορεινό έδαφός της είναι γόνιμο έδαφος για φυτά οπιούχου παπαρούνας γεμάτα με την πρώτη ύλη για την ηρωίνη. Έτσι, ενώ η συμμορία σκόρπιζε τον τρόμο, ήταν επίσης μια σπάνια πηγή επιπλέον μετρητών.
Οι βαρόνοι των ναρκωτικών μιλούσαν συχνά για την εξαγορά αξιωματούχων σε κρυπτογραφημένη γλώσσα, χρησιμοποιώντας παρατσούκλια για τους συνεργάτες και κωδικούς για τα πάντα, από κοκαΐνη και μίζες μέχρι τουφέκια μεγάλου διαμετρήματος.
Έτσι, η ομάδα του Γκόμεζ Τρέχο εξέτασε κάθε λέξη κάθε ανταλλαγής, χρησιμοποιώντας τόνους αρχείων ερευνών για να αναπτύξει ένα είδος Στήλη της Ροζέτας για την αποκρυπτογράφηση της διείσδυσης του καρτέλ στο κράτος.
Η ομάδα κατάφερε να παραμείνει ζωντανή, εν μέρει χάρη στις συζύγους ορισμένων από τους βαρόνους των ναρκωτικών και σε μία από τις μητέρες τους, οι οποίες ανέλαβαν μεγάλο μέρος των καθημερινών εργασιών, σύμφωνα με μια ξεχωριστή σειρά εκατοντάδων αδημοσίευτων ανταλλαγών που έχουν καταγραφεί από μαγνητοφωνημένες συνομιλίες.
Χρόνια μετά τη μαζική εξαφάνιση, η μεξικανική κυβέρνηση συνέχισε να κατασκοπεύει αρκετά άτομα της ομάδας, ακούγοντας τις τηλεφωνικές τους συνομιλίες το 2017.
Οι δεσμοί μεταξύ του καρτέλ και των αρχών παρέμεναν ισχυροί.
Ένας από τους διακινητές που συμμετείχαν στην απαγωγή μίλησε για το πώς μόλις είχε «μεθύσει με τους στρατιώτες» σε ένα τοπικό εστιατόριο, όπως δείχνουν οι μαγνητοφωνήσεις. Ένας διαχειριστής χρημάτων του καρτέλ είπε ότι είχε γίνει φίλος με έναν διοικητή της ομοσπονδιακής αστυνομίας. Ένας δημοτικός σύμβουλος μίλησε για τη διακίνηση ναρκωτικών στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ένα βράδυ, η σύζυγος ενός φυλακισμένου αφεντικού έχασε τα ίχνη ενός φορτίου ναρκωτικών που κατευθυνόταν προς τις Ηνωμένες Πολιτείες. Σκεπτόμενη ότι ο λαθρέμπορος μπορεί να την είχε κάνει με το απόθεμα, ζήτησε από έναν συνεργάτη της να τον προειδοποιήσει.
«Δεν ξέρει ο οδηγός τι συνέβη στους 43», είπε, αναφερόμενη στους απαχθέντες φοιτητές. «Είμαι σίγουρος ότι δεν θέλει να είναι ο αριθμός 44».
*Ο Alan Feuer συνέβαλε με ρεπορτάζ από τη Νέα Υόρκη και ο Emiliano Rodríguez Mega από την Πόλη του Μεξικού. Το άρθρο δημοσιεύθηκε στους nytimes.com
Διαβάστε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο
Το σχόλιο σας