Σε αναζήτηση της οδού για τη Χάγη

Ένα κοινό δρόμο που θα τους οδηγήσει σε λύσεις και όσον αφορά την Αθήνα στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης υπόσχονται να αναζητήσουν Ελλάδα και Τουρκία. Αθήνα και Άγκυρα επιχειρούν να οικοδομήσουν στη διπλωματία των καταστροφών, αφού οι απειλές και οι υψηλοί τόνοι αντικαταστάθηκαν με αλληλεγγύη μετά τους φονικούς σεισμούς στην Τουρκία και τις καταστροφικές πυρκαγιές στην Ελλάδα.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν συναντήθηκαν για πρώτη φορά μετά το γεύμα της Κωνσταντινούπολης με θέα τον Βόσπορο στο Βίλνιους την άνοιξη του 2022 στο περιθώριο της συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ και δεσμεύτηκαν αμοιβαία να έχουν συστηματικό διάλογο και ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας τον Ιούλιο.

Ο επόμενος γύρος συνομιλιών θα πραγματοποιηθεί μετά τις 17 Σεπτεμβρίου, κατά τις ημέρες που και οι δύο χώρες θα βρίσκονται στη Νέα Υόρκη για τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ. Εν τω μεταξύ, πριν από το τέλος του έτους, αυτή τη φορά στη Θεσσαλονίκη, θα πραγματοποιηθεί συνάντηση του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών στα τέλη Νοεμβρίου.

Τη συνάντηση της Νέας Υόρκης καθώς και τα επόμενα βήματα του διαλόγου αναμένεται να προετοιμάσουν στη συνάντησή τους στις 5 Σεπτεμβρίου στην Αγκυρα οι υπουργοί Εξωτερικών των δύο χωρών, Γιώργος Γεραπετρίτης και Χακάν Φιντάν. Το ραντεβού των δύο ΥΠΕΞ θα ακολουθήσει δε μία μέρα μετά την τριμερή κορυφής Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ στη Λευκωσία και τη διμερή συνάντηση Μητσοτάκη – Νετανιάχου.

Στο ενδιάμεσο των συναντήσεων κορυφής οι δύο ΥΠΕΞ θα πρέπει να χωρέσουν μία συνάντηση στο πλαίσιο των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, καθώς και έναν ακόμα γύρο διερευνητικών – ενδεχομένως – ή πολιτικού διαλόγου. Ενα τραπέζι διαλόγου που θα επικεντρωθεί στη βαριά πολιτική ατζέντα που δυσκολεύει πάντα Αθήνα και Αγκυρα.

Ιδιαίτερη σημασία έχει η συνάντηση για τη θετική ατζέντα που έχει προγραμματιστεί για τις 13 Οκτωβρίου στην Αθήνα. Στον προηγούμενο γύρο που πραγματοποιήθηκε στην Άγκυρα τον Μάρτιο υπό τους υπουργούς Εξωτερικών Κώστα Φραγκογιάννη και Μπουράκ Ακταπάρ, οι δύο πλευρές σημείωσαν ότι τα περισσότερα θέματα βαίνουν προς ολοκλήρωση και ο επόμενος γύρος διαλόγου για θέματα που αφορούν την οικονομία, τις υποδομές, τις μεταφορές, την ενέργεια και τη συνεργασία των δύο χωρών για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και των φυσικών καταστροφών.

Πρόκειται για ένα θέμα που θεωρείται ότι ενισχύει τους δεσμούς μεταξύ των δύο χωρών, απομακρυνόμενο από θέματα που είναι λιγότερο πολιτικά, λιγότερο τεταμένα και δυσκολότερο να οικοδομηθούν γέφυρες. Αυτή η προληπτική ατζέντα αποτελεί επίσης σημαντικό προπομπό του Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας.

Οικοδομώντας την εμπιστοσύνη εξ αρχής

Η ελληνική πλευρά είναι επίσης επιφυλακτική και συγκρατημένα αισιόδοξη για την πορεία του πολιτικού διαλόγου,  δηλώνοντας ότι πρέπει πρώτα να εδραιωθεί η εμπιστοσύνη μεταξύ των δύο πλευρών από την αρχή.

Τα αγκάθια παραμένουν το αφήγημα της “γαλάζιας πατρίδας”, το τουρκολιβυκό μνημόνιο και το Κυπριακό. Η Άγκυρα παρέμεινε πιστή στο μορατόριουμ, αποφεύγοντας παραβιάσεις και υπερπτήσεις, αλλά δεν απομακρύνεται από πάγιες διεκδικητικές θέσεις της.

Η διατήρηση ήρεμων νερών και χαμηλών τόνων στο Αιγαίο μπορεί να βοηθήσει στην ανάπτυξη διαλόγου και να προστατεύσει από ακρότητες και ρητορική που θα μπορούσαν να διαταράξουν την κατάσταση. Το ερώτημα είναι πόσο θα διαρκέσει αυτή η ήρεμη φάση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και πού μπορεί πραγματικά να οδηγήσει.