Forbes: Ο νέος επίσημος χάρτης της Κίνας – και τι σημαίνει για το διεθνές δίκαιο

Η Κίνα έχει χαρτογραφήσει τις αυτοκρατορικές της φιλοδοξίες – το έκανε μάλιστα πολύ πρόσφατα… κυριολεκτικά. Την περασμένη Δευτέρα, το κινεζικό Υπουργείο Φυσικών Πόρων δημοσίευσε τον νέο του “τυποποιημένο χάρτη”, ο οποίος περιλαμβάνει όχι μόνο την Ταϊβάν, αλλά και τμήματα των θαλάσσιων ζωνών των Φιλιππίνων, του Βιετνάμ, του Μπρουνέι, της Ινδονησίας και της Μαλαισίας. Περιλαμβάνει επίσης γη την οποία η Κίνα διεκδικεί από την Ινδία – ακόμα και ένα μέρος της ρωσικής επικράτειας.

Η κυκλοφορία του χάρτη της Κίνας είναι μια ετήσια παράδοση, η οποία μπορεί να συμβεί ανά πάσα στιγμή. Πολλοί σχολιαστές σημειώνουν ότι το χρονοδιάγραμμα της φετινής κυκλοφορίας του χάρτη αποτέλεσε έκπληξη, δεδομένων των πρόσφατων διπλωματικών γεγονότων, συμπεριλαμβανομένης της Συνόδου Κορυφής της G-20 που ξεκινά αυτό το Σάββατο. Ωστόσο, η δημοσιοποίηση του χάρτη της Κίνας αποτελεί μέρος μιας σειράς πρόσφατων επιθέσεων κατά της κυριαρχίας των γειτόνων της και συνολικά του κράτους δικαίου στην περιοχή. Η Κίνα σηματοδοτεί δυνατά ότι δεν θα υποχωρήσει από τις επεκτατικές και αναθεωρητικές αξιώσεις της, ακόμη και την ώρα που οι γείτονές της βελτιώνουν την άμυνά τους.

Αναβάθμιση διεκδικήσεων

Ο νέος χάρτης της Κίνας είναι σημαντικά ευρύτερος από τον επίσημο χάρτη που υπέβαλε η Κίνα στον ΟΗΕ το 2009. Τουλάχιστον από το 1947, η Κίνα έχει διεκδικήσει θαλάσσια στοιχεία μέσα σε μια γλωσσόμορφη “Γραμμή Εννέα Παυλών” που αποτυπώνει τα αχνά περιγράμματα της Θάλασσας της Νότιας Κίνας στους κινεζικούς χάρτες. Ο νέος χάρτης προσθέτει μια δέκατη παύλα γύρω από την Ταϊβάν και περιλαμβάνει τμήματα των Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών των Φιλιππίνων, της Μαλαισίας, της Ινδονησίας, του Βιετνάμ και του Μπρουνέι.

Αν και ο χάρτης δεν είναι πλήρως σαφής σχετικά με τα νησιά Senkaku/Ryuku, τα οποία διεκδικούν τόσο η Κίνα όσο και η Ιαπωνία, ο χάρτης πιθανόν να προορίζεται να συμπεριλάβει και αυτά. Οι αξιώσεις της Κίνας στα χερσαία σύνορα με την Ινδία και τη Ρωσία είναι επίσης ιδιαίτερα τολμηρές. Ο χάρτης περιλαμβάνει την ινδική πολιτεία Arunchal Pradesh, κατά μήκος της Γραμμής Πραγματικού Ελέγχου, ένα de facto σύνορο στα Ιμαλάια επί του οποίου η Ινδία και η Κίνα πολέμησαν το 1962 και όπου έχουν ξεσπάσει συγκρούσεις τα τελευταία χρόνια. Ο χάρτης περιλαμβάνει επίσης το οροπέδιο Aksai Chin στα Ιμαλάια, το οποίο η Ινδία διεκδικεί, αλλά η Κίνα ελέγχει. Ο χάρτης περιλαμβάνει και ολόκληρο το νησί Bolshoy Ussuriysky, το οποίο η Ρωσία και η Κίνα συμφώνησαν να χωρίσουν με συμφωνία του 2005. Ενώ οι θαλάσσιες διεκδικήσεις της Κίνας και η διαμάχη της με την Ινδία είναι γνωστές, η αξίωση για ρωσικό έδαφος είναι νέα. Η Κίνα ξεκίνησε μια “εθνική εβδομάδα δημοσιότητας και ευαισθητοποίησης επί των χαρτών”, όπως έχει πράξει για τις εκδόσεις χαρτών τα τελευταία χρόνια, προκειμένου να δημοσιοποιεί τις διεκδικήσεις της.

Αντιδράσεις

Οι γείτονες της Κίνας έσπευσαν να διαμαρτυρηθούν – και να επικαλεστούν το διεθνές δίκαιο ως απάντηση. Η ταχύτητα και η ομοιότητα της απάντησης ήταν αξιοσημείωτη σε μια περιοχή όπου οι γείτονες της Κίνας εμφανίζονται ορισμένες φορές “δειλοί” στο να διαμαρτυρηθούν για τις θαλάσσιες διεκδικήσεις της.

Η Μαλαισία μίλησε πρώτη, στις 30 Αυγούστου, δηλώνοντας ότι δεν αναγνωρίζει τις κινεζικές διεκδικήσεις. Οι Φιλιππίνες, η Ινδονησία και το Βιετνάμ μίλησαν την επόμενη μέρα, καταδικάζοντας όλες τις παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου από την Κίνα και επικαλούμενοι τη Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας. Όλα αυτά τα κράτη και η Ινδία υπέβαλαν διπλωματικές διαμαρτυρίες. Το Μπρουνέι, το οποίο έχει ιστορικό δημόσιας σιωπής ή συναίνεσης με τις αξιώσεις της Κίνας για την ΑΟΖ της, εξέδωσε δήλωση κατά του χάρτη, δηλώνοντας ότι είναι “ουσιώδες” τα ζητήματα θαλάσσιας οριοθέτησης να διευθετούνται σύμφωνα με την UNCLOS. Η Ρωσία, επίσης, απέρριψε τον χάρτη – αν και χωρίς να επικαλεστεί το διεθνές δίκαιο. Ακόμη και το Νεπάλ τάχθηκε κατά του χάρτη, ο οποίος επισημαίνει τρεις περιοχές που θεωρούνται αμφισβητούμενος μεταξύ του ίδιου και της Ινδίας ως μέρος της ινδικής επικράτειας. Ο δήμαρχος του Κατμαντού ακύρωσε προγραμματισμένη επίσκεψή του στην Κίνα σε ένδειξη διαμαρτυρίας. Την Πέμπτη, ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών της Κίνας Wang Wenbin τόνισε ότι η δημοσιοποίηση του χάρτη αποτελεί “υπόθεση ρουτίνας” και ανέφερε ότι “η θέση της Κίνας στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας είναι συνεκτική και σαφής”, καλώντας τα ενδιαφερόμενα μέρη “να την δουν υπό αντικειμενικό και ορθολογικό φως”.

Την εβδομάδα πριν από τη δημοσίευση του χάρτη, ο πρόεδρος της Κίνας Xi Jinping και ο πρωθυπουργός της Ινδίας Narendra Modi συναντήθηκαν στο περιθώριο της συνόδου κορυφής των BRICS και δεσμεύτηκαν να επιλύσουν τη συνοριακή τους διαφορά. Η σχέση Κίνας-Ινδίας επρόκειτο να λάβει άλλη μια ώθηση στην προσεχή Σύνοδο Κορυφής των G20 στην Ινδία, αν και πλέον μοιάζει ελάχιστα πιθανό ο Σι να παραστεί. Η σχέση Κίνας-Ρωσίας εμφανίστηκε επίσης ενισχυμένη μετά τη σύνοδο κορυφής των BRICS, αφού τα μέλη ψήφισαν υπέρ μιας πρότασης, που υποστηρίζεται και από τις δύο χώρες, για επέκταση της ομάδας. Θα φαινόταν επίσης ασυλλόγιστο για τον Σι να δώσει στους γείτονές του κάτι για να συσπειρωθούν στη συνάντηση της ASEAN που ξεκινά στις 5 Σεπτεμβρίου.

Μήνυμα

Ωστόσο, ο χάρτης της Κίνας στέλνει μήνυμα δύναμης και επιθετικότητας που το Πεκίνο μεταδίδει με συνέπεια στους γείτονές του – και στον ίδιο τον κινεζικό λαό. Η Κίνα εντείνει τις στρατιωτικές της προσπάθειες, στέλνοντας πλοία σε ένδειξη διαμαρτυρίας κάθε φορά που οι γείτονές της δείχνουν υποστήριξη στο διεθνές δίκαιο. Εντός του περασμένου έτους, η Ινδονησία τερμάτισε τις πολυετείς διαφορές ως προς την ΑΟΖ της με το Βιετνάμ σύμφωνα με τα όρια της UNCLOS. Η Κίνα απάντησε ενισχύοντας τις περιπολίες και τις εισβολές στις θαλάσσιες ζώνες που διεκδικεί και από τις δύο χώρες. Αυτές οι ενέργειες ήταν ιδιαίτερα έντονες στο Βιετνάμ, όπου η Κίνα εισήλθε σε μπλοκ φυσικού αερίου που ανήκουν σε ρωσικές εταιρείες στην ΑΟΖ του Βιετνάμ και όπου η κινεζική ακτοφυλακή επιτέθηκε σε βιετναμέζικο αλιευτικό σκάφος με κανόνι νερού την ημέρα που κυκλοφόρησε ο χάρτης. Η Κίνα κραδαίνει πλέον τον χάρτη της και τον κουνά με πάθος απέναντι στην UNCLOS και τις χώρες που την υποστηρίζουν.

Επιπλέον, ο χάρτης της Κίνας σηματοδοτεί ότι το Πεκίνο δεν θα υποχωρήσει λόγω των αυξανόμενων αμυντικών σχέσεων μεταξύ των γειτόνων του και των αυξανόμενων δεσμών τους με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι εντάσεις είναι υψηλές γύρω από την Ταϊβάν, καθώς πληθαίνουν οι εικασίες για τα σχέδια της Κίνας να εισβάλει στο νησί. Οι Φιλιππίνες και οι Ηνωμένες Πολιτείες ανακοίνωσαν την επέκταση της Συμφωνίας Ενισχυμένης Αμυντικής Συνεργασίας φέτος. Οι δύο χώρες πραγματοποίησαν τη μεγαλύτερη ετήσια άσκησή τους ποτέ, την Balikatan, τον Απρίλιο, με τη συμμετοχή της Αυστραλίας και της Ιαπωνίας. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ινδονησία επέκτειναν επίσης την άσκηση Garuda Shield. Το Βιετνάμ και οι Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονται εξάλλου σε διαδικασία αναβάθμισης των δεσμών ασφαλείας τους. Τις τελευταίες εβδομάδες, οι Φιλιππίνες ανακοίνωσαν κοινές θαλάσσιες περιπολίες με τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Αυστραλία. Και η Ιαπωνία ανακοίνωσε πρόσφατα ότι διαπραγματεύεται με τις Φιλιππίνες μια βελτιωμένη αμυντική συμφωνία. Μέσω του χάρτη της, η Κίνα έχει δηλώσει ξεκάθαρα ότι δεν θα υποχωρήσει από τις αξιώσεις της, μολονότι οι γείτονές της συντάσσονται εναντίον της.

Ο χάρτης της Κίνας βεβαιώνει ότι θέλει να ξαναγράψει και τον πραγματικό χάρτη επί του εδάφους και να λάβει ό,τι μπορεί. Η Κίνα έφτασε να προβάλει ισχύ διεκδικώντας ρωσικά εδάφη που ελέγχονται από τη Ρωσία εδώ και καιρό – γνωρίζοντας πολύ καλά ότι η Μόσχα μπορεί να κάνει λίγα για να διαμαρτυρηθεί υπό το φως της τρέχουσας εξάρτησής της από την Κίνα. Οι άλλοι γείτονες της Κίνας θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι δεν θα βρεθούν ποτέ σε παρόμοια θέση, εργαζόμενοι για να απελευθερωθούν από την καταναγκαστική επιρροή του Πεκίνου.

Στη σύνοδο κορυφής της ASEAN αυτής της εβδομάδας στην Τζακάρτα, οι υπουργοί πρέπει να συνεχίσουν να συσπειρώνονται γύρω από το διεθνές δίκαιο και να συνεργάζονται για να το προστατεύσουν και να το υπερασπιστούν μαζί με χώρες-ομοϊδεάτες τους. Η Ινδία, η οποία ανακοίνωσε πρόσφατα ότι υποστηρίζει την απόφαση του 2016 του διαιτητικού δικαστηρίου μεταξύ Φιλιππίνων-Κίνας που βασίζεται στην UNCLOS, μπορεί να είναι ένας φυσικός σύμμαχος σε αυτό το ζήτημα. Μόνο με τη συνέχιση της βελτίωσης των δεσμών τους και την υποστήριξη του διεθνούς δικαίου ως βάσης για τη διεθνή τάξη μπορούν οι γείτονες της Κίνας να εμποδίσουν τον κινεζικό χάρτη από το να γίνει η πραγματικότητά τους.