Φόβοι ότι οι συνομιλίες για το κλίμα στη G20 θα καταλήξουν σε αδιέξοδο

Οι ηγέτες των χωρών της G20 συναντώνται αυτό το σαββατοκύριακο στη διάρκεια του πιθανόν θερμότερου έτους στην ανθρώπινη ιστορία, αλλά οι ελπίδες η πολωμένη συνάθροιση να μπορέσει να συμφωνήσει σε φιλόδοξες ενέργειες για την καταπολέμηση της κρίσης είναι λιγοστές.

Οι γεωπολιτικές εντάσεις που οδήγησαν τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν και τον Κινέζο ομόλογό του Σι Τζινπίνγκ να μη συμμετάσχουν στις συνομιλίες αφήνουν να εννοηθεί ότι η ομάδα είναι σχεδόν απίθανο ακόμη και να καταλήξει στο σύνηθες τελικό ανακοινωθέν, πολλώ δε μάλλον σε στιβαρές κλιματικές δεσμεύσεις.

Αυτό δημιουργεί μια “εν δυνάμει” καταστροφική” αποτυχία από την πλευρά των χωρών εκείνων που ευθύνονται για το 80% των παγκόσμιων εκπομπών του τομέα ενέργειας, προειδοποίησε χθες η Διεθνής Αμνηστία.

Και αυτό μειώνει τις προσδοκίες ενόψει των κρίσιμων συνομιλιών για το κλίμα της COP28 που ξεκινούν τον Νοέμβριο.

Τρία βασικά ζητήματα για το κλίμα θα βρεθούν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων στο Νέο Δελχί: μια ώθηση για τον τριπλασιασμό της παγκόσμιας δυναμικότητας παραγωγής ανανεώσιμων πηγών ενέργειας μέχρι το 2030, η απεξάρτηση των οικονομιών από τα ορυκτά καύσιμα –κυρίως τον άνθρακα– και η χρηματοδότηση της πράσινης μετάβασης στις αναπτυσσόμενες χώρες.

Η πορεία προς τη διοργάνωση υποδηλώνει ένα δύσκολο μονοπάτι προόδου και για τα τρία αυτά ζητήματα.

Τον Ιούλιο, οι υπουργοί Ενέργειας της G20 απέτυχαν ακόμη και να αναφερθούν στον άνθρακα στο τελικό ανακοινωθέν τους, πολλώ δε μάλλον στο να συμφωνήσουν σε έναν οδικό χάρτη για σταδιακή μείωση ενώ δεν επιτεύχθηκε καμία πρόοδος ως προς τον στόχο των ανανεώσιμων πηγών.

«Τα ανακοινωθέντα που εκδόθηκαν είναι θλιβερά ανεπαρκή», δήλωσε αυτή την εβδομάδα στο AFP ο επικεφαλής του ΟΗΕ για το κλίμα Σάιμον Στιλ.

Το παρασκήνιο των συνομιλιών δεν θα μπορούσε να είναι χειρότερο: το ευρωπαϊκό παρατηρητήριο Copernicus αυτή την εβδομάδα ανακοίνωσε ότι η χρονιά αυτή είναι πιθανότερα η θερμότερη στην ανθρώπινη ιστορία με τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες να τονίζει ότι «η κλιματική κατάρρευση άρχισε».

«Το κλίμα μας καταρρέει πιο γρήγορα απ’ αυτό που θα μπορούσαμε να αντιμετωπίσουμε, με ακραία μετεωρολογικά φαινόμενα τα οποία πλήττουν όλες τις γωνιές του πλανήτη», προειδοποίησε.

Αυτό αποδεικνύεται από μια σειρά φαινομένων με καταστροφικές πλημμύρες, ακραίους καύσωνες και δασικές πυρκαγιές σχεδόν σε ολόκληρο τον πλανήτη κατά τους τελευταίους μήνες.

Οι χώρες της G20 αντιστοιχούν στο 85% του παγκόσμιου ΑΕΠ και σε ένα ανάλογο ποσοστό εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου παγκοσμίως καθιστώντας απαραίτητη για την πρόοδο την επίτευξη των στόχων του φόρουμ.

Ωστόσο, οι κατά κεφαλήν εκπομπές άνθρακα έχουν αυξηθεί από το 2015 στις χώρες της G20, όπως έγινε γνωστό αυτή την εβδομάδα από έρευνα, παρά τις προσπάθειες μετάβασης που έχουν συντελεστεί από κάποιες χώρες μέλη.

Η αύξηση 9% προκλήθηκε σε μεγάλο βαθμό από αυξήσεις σε χώρες στις οποίες περιλαμβάνονται η Ινδία, χώρα που φιλοξενεί τη διοργάνωση, η Ινδονησία και η Κίνα.

Η εξάρτηση από τον άνθρακα μαζί με γεωπολιτικά ρήγματα για τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και διενέξεις με το Πεκίνο θα καταστήσουν δύσκολη μια συμφωνία για μείωση.

Ένα άλλο σημείο τριβής πιθανόν να είναι η χρηματοδότηση της πράσινης μετάβασης.

Ο πρωθυπουργός Ναρέντρα Μόντι, ο οποίος προσπάθησε να τοποθετηθεί ως η φωνή του «Παγκοσμίου Νότου», επέμεινε ενόψει της συνόδου ότι οι φιλοδοξίες για το κλίμα «πρέπει να συνδυαστούν με ενέργειες για τη χρηματοδότηση του κλίματος και τη μεταφορά τεχνολογίας».

Τα πλούσια κράτη έχουν ήδη αποτύχει να εκπληρώσουν τη δέσμευσή τους να παρέχουν 100 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως σε χρηματοδότηση για το κλίμα σε φτωχότερες χώρες έως το 2020.

Η Διεθνής Αμνηστία προέτρεψε τον ανεπτυγμένο κόσμο να «παραδώσει και να αυξήσει σημαντικά» αυτή τη χρηματοδότηση, προειδοποιώντας για τις «δυνητικά καταστροφικές» συνέπειες της αδράνειας στη G20.

Και τα αφρικανικά έθνη αυτή την εβδομάδα ζήτησαν επενδύσεις 600 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας που πληρώνονται εν μέρει από έναν παγκόσμιο φόρο άνθρακα.

Θέλουν επίσης ελάφρυνση και αναδιάρθρωση του χρέους, καθώς και την ταχεία εφαρμογή ενός ταμείου «απώλειας και ζημίας» για τις ευάλωτες στο κλίμα χώρες.

Ένα φωτεινό σημείο στις συνομιλίες θα μπορούσε να είναι η ώθηση για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, με τα προσχέδια εγγράφων να φέρεται ότι περιέχουν μια δέσμευση για πίεση για παγκόσμιο τριπλασιασμό της δυναμικότητας έως το 2030.