Τις πρώτες 11 ημέρες του Σεπτεμβρίου, οκτώ καταστροφικές πλημμύρες σημειώθηκαν σε τέσσερις ηπείρους. Από τη μια η μεσογειακή κακοκαιρία «Daniel» είχε ως αποτέλεσμα χιλιάδες άνθρωποι να χάσουν τη ζωή τους στην ανατολική Λιβύη και χιλιάδες να παραμένουν αγνοούμενοι. Η κακοκαιρία έπληξε και τη χώρα μας προκαλώντας ανυπολόγιστες καταστροφές στη Θεσσαλία, ενώ η λίστα των θυμάτων έφτασε σήμερα τους 17. Επίσης πλημμυρικά φαινόμενα σημειώθηκαν και στη βορειοδυτική Τουρκία, τη νότια Βραζιλία, την κεντρική και παράκτια Ισπανία, τη νότια Κίνα, το Χονγκ Κονγκ και τις νοτιοδυτικές ΗΠΑ.
Σύμφωνα με τη Βρετανίδα καθηγήτρια Μετεωρολογίας Σούζαν Γκρέι, δεν πρόκειται για κάποια απλή και παροδική σύμπτωση. Απεναντίας, το φαινόμενο έχει μονιμότερα χαρακτηριστικά που δεν μπορεί παρά να ανησυχούν.
«Οι περισσότερες ερευνητικές μελέτες δείχνουν πως η δυναμική των ακραίων καταιγίδων, όπως οι μεσογειακοί κυκλώνες, οι τροπικοί κυκλώνες και οι ευρωπαϊκές ανεμοθύελλες, προβλέπεται να αυξηθούν στο μέλλον, αν και η συχνότητα των Medicanes, δηλαδή των υβριδικών καταιγίδων που έχει παρόμοια χαρακτηριστικά με τους κυκλώνες και τους τυφώνες, προβλέπεται να μειωθεί», εξηγεί η καθηγήτρια, στο πλαίσιο συνέντευξής της στην εφημερίδα “Καθημερινή”.
Ειδικότερα, σχολιάζοντας την κακοκαιρία «Daniel» επισημαίνει πως επρόκειτο για μια καταστροφική μεσογειακή καταιγίδα, η οποία είχε τα χαρακτηριστικά ενός medicane (δηλαδή ενός μεσογειακού τυφώνα) για ένα μέρος της πορείας της. «Ιστορικά, οι Medicanes εμφανίζονται περίπου 1 έως 3 φορές κάθε χρόνο», σημειώνει.
Copernicus: Οι θερμοκρασίες-ρεκόρ μπορεί να είναι η αιτία για τις αυξημένες βροχοπτώσεις
Από την πλευρά της η Υπηρεσία Κλιματικής Αλλαγής Copernicus επισημαίνει σύμφωνα με τους FT πως οι θερμοκρασίες-ρεκόρ μπορεί να είναι η αιτία για τις αυξημένες βροχοπτώσεις και τις πλημμύρες, καθώς η περίοδος Ιουνίου – Αυγούστου φέτος ήταν η θερμότερη που έχει καταγραφεί ποτέ, με μέση θερμοκρασία 16,77 βαθμούς, 0,66 βαθμούς υψηλότερη από τον μέσο όρο της περιόδου 1990-2020.
Πώς όμως η αύξηση της θερμοκρασίας συνδέεται με τις πλημμύρες; Η απάντηση συνοψίζεται στο ότι ουσιαστικά από την μία πλευρά οι καταιγίδες αντλούν περισσότερη ενέργεια από τις θερμότερες θάλασσες, ενώ από την άλλη πλευρά η θερμότερη ατμόσφαιρα συγκρατεί περισσότερους υδρατμούς που γίνονται βροχή, οδηγώντας έτσι σε πιο ακραίες πλημμύρες.
Το γεγονός πως μία θερμότερη ατμόσφαιρα συγκρατεί περισσότερη υγρασία έχει ως αποτέλεσμα οι καθημερινές βροχοπτώσεις, καθώς και οι έντονες καταιγίδες, όπως οι τυφώνες, να γίνονται όλο και πιο επικίνδυνες. Ωστόσο, σύμφωνα με τους ειδικούς, το σχεδόν ταυτόχρονο ξέσπασμα πλημμυρικών φαινομένων σε τόσες πολλές χώρες είναι ασυνήθιστο γεγονός.
Ασυνήθιστα τόσο διαφορετικά φαινόμενα στην ίδια περίοδο
Ειδικότερα τις πρώτες δύο εβδομάδες του Σεπτεμβρίου η κακοκαιρία «Daniel» προξένησε ισχυρές πλημμύρες σε κεντρική Ελλάδα, Τουρκία, Βουλγαρία και Λιβύη. Ο τυφώνας Χαϊκούι έπληξαν το Χονγκ Κονγκ και τη νότια Κίνα με βροχές ρεκόρ, ενώ καταρρακτώδεις βροχές προκάλεσαν πλημμύρες σε κεντρικές και παράκτιες περιοχές της Ισπανίας, στη Νεβάδα των ΗΠΑ αλλά και στην πολιτεία Ρίο Γκράντε ντο Σουλ της Βραζιλίας.
«Η εμφάνιση τόσο πολλών ακραίων καιρικών φαινομένων σε όλο τον κόσμο σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα είναι ασυνήθιστη, δήλωσε ο Αντριου Χοέλ, ερευνητής μετεωρολόγος στο Εργαστήριο Φυσικών Επιστημών της Εθνικής Υπηρεσίας Ωκεανών και Ατμόσφαιρας στο NBC.
Την ίδια ώρα η εμφάνιση τόσο ακραίων καιρικών φαινομένων προκάλεσε τεράστιες απώλειες ανθρώπινων ζωών σε πολλές ηπείρους ενισχύοντας την ανάγκη για καλύτερα συστήματα προειδοποίησης και υποδομές για την προστασία ειδικά των πιο ευάλωτων πληθυσμών.
Εκτός όμως από τις συγκλονιστικές εικόνες που κάνουν τον γύρο του κόσμου, η ανάγκη για περισσότερες επενδύσεις στο κομμάτι της πρόληψης αποδεικνύεται και από τις μελέτες, οι οποίες δείχνουν πως όσο έχουμε πιο έντονους καύσωνες, τόσο θα είμαστε αντιμέτωποι με πλημμύρες.
Ειδικά μία μελέτη που δημοσιοποίησε η Washington Post και η οποία εκδόθηκε τον Μάρτιο διαπίστωσε ότι από το 2002, οι ακραίες βροχοπτώσεις συσχετίζονται στενά με την άνοδο της θερμοκρασίας, ενώ ο θερμότερος αέρας μπορεί να παράγει πιο καταστροφικές βροχοπτώσεις. Η μελέτη διαπίστωσε επίσης οι ξηρασίες και οι πλημμύρες ήταν κατά 33% συχνότερες κατά τη διάρκεια των θερμότερων ετών, από το 2008 έως το 2021.