Υπ’ ατμόν ο “τουρκικός κόμβος” με τη Ρωσία

Σε νεκρό σημείο φαίνεται να βρίσκεται το σχέδιο Πούτιν – Ερντογάν για τη μετατροπή της Τουρκίας  σε «ενεργειακό κόμβο» που θα διοχετεύει ρωσικό φυσικό αέριο στην Ευρώπη, σύμφωνα με το πρακτορείο Reuters το οποίο επικαλείται καλά πληροφορημένες πηγές και από τα δύο μέρη. Το σχετικό ρεπορτάζ υποστηρίζει ότι η υλοποίηση του σχεδίου εμποδίζεται από τις διαφωνίες μεταξύ Μόσχας και Αγκυρας για το ποιος θα ελέγχει το επωαζόμενο ενεργειακό δίκτυο, το οποίο φιλοδοξεί να υποκαταστήσει τις ροές ρωσικού φυσικού αερίου μέσω Γερμανίας. «Υπάρχουν ανοιχτά ζητήματα στο πεδίο της διοίκησης, καθώς και οι δύο πλευρές διεκδικούν τον πρωτεύοντα ρόλο», δήλωσε μια πηγή, που μίλησε στο διεθνές ειδησεογραφικό πρακτορείο με την προϋπόθεση της ανωνυμίας. Την εικόνα αυτή επιβεβαίωσε δεύτερη πηγή, που βρίσκεται κοντά στον ρωσικό ενεργειακό γίγαντα Gazprom.

Η πατρότητα της ιδέας για τον «τουρκικό κόμβο» ανήκει στον Βλαντιμίρ Πούτιν. Ο Ρώσος πρόεδρος την πρότεινε δημοσίως τον Οκτώβριο του 2022, στον απόηχο των εκρήξεων που προκάλεσαν σοβαρότατες ζημιές στους αγωγούς Nord Stream, που μεταφέρουν ρωσικό αέριο στη Γερμανία μέσω Βαλτικής Θάλασσας. Το εν λόγω σαμποτάζ σημειώθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου του ίδιου χρόνου, προκαλώντας διεθνή σάλο. Τρεις έρευνες δρομολογήθηκαν από ισάριθμα κράτη (Γερμανία, Δανία, Σουηδία), αλλά καμία δεν επέρριψε δημοσίως ευθύνες σε κάποια πλευρά. Η Ρωσία, η οποία κατηγόρησε αρχικά τη Βρετανία και στη συνέχεια τις ΗΠΑ, ζήτησε από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ να δρομολογήσει ανεξάρτητη διεθνή έρευνα, αλλά προσέκρουσε στην αντίθεση των ΗΠΑ και των συμμάχων τους.

Για τη Μόσχα, ο «τουρκικός κόμβος» προσφέρει μια εναλλακτική λύση για τις εξαγωγές φυσικού αερίου στην Ευρώπη, οι οποίες μειώθηκαν μετά την εισβολή στην Ουκρανία. Οι Αμερικανοί φοβούνται ότι αν γίνει πράξη το σχέδιο Πούτιν, οι Ρώσοι θα μπορούν να παρακάμπτουν τις κυρώσεις που τους έχουν επιβληθεί, αναμειγνύοντας μέσω Τουρκίας το δικό τους φυσικό αέριο με καύσιμο από άλλες χώρες. Ο Ταγίπ Ερντογάν έχει δηλώσει ότι σκοπεύει να συνδέσει τον «τουρκικό κόμβο» και με τον αγωγό μεταφοράς φυσικού αερίου του Αζερμπαϊτζάν (TANAP).

Σήμερα οι ρωσικές εξαγωγές φυσικού αερίου στην Ευρώπη γίνονται είτε μέσω Ουκρανίας είτε μέσω Τουρκίας. Τον περασμένο μήνα η Ρωσία παρέδωσε στην Ε.Ε. 2,85 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου, από τα οποία το 1,54 δισ. κ.μ. πέρασε από τον τουρκικό αγωγό TurkStream προς τη νότια και ανατολική Ευρώπη (Ελλάδα, Βοσνία- Ερζεγοβίνη, Σερβία, Ρουμανία, Ουγγαρία) και το 1,3 δισ. κ.μ. πέρασε μέσω Ουκρανίας.

Τον Φεβρουάριο ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ άφησε να εννοηθεί ότι υπάρχουν δυσκολίες στην υλοποίηση του σχεδίου, λέγοντας ότι είναι ένα περίπλοκο εγχείρημα που θα απαιτήσει χρόνο, ενώ επικαλέστηκε και τους σεισμούς. Πούτιν και Ερντογάν εξέτασαν εκ νέου το θέμα στις 4 Σεπτεμβρίου, όταν συναντήθηκαν στο Σότσι της Μαύρης Θάλασσας. Μετά τη συνάντηση, ο Ρώσος πρόεδρος δήλωσε ότι η Gazprom κατέστρωσε οδικό χάρτη για τον «τουρκικό κόμβο» και τον παρέδωσε στην τουρκική Botas. Ωστόσο οι διαφωνίες παραμένουν.