Μελόνι: Άλυτος γρίφος η σύνταξη προϋπολογισμού για την Ιταλία

Έλαμψε διά της απουσίας της η πρωθυπουργός της Ιταλίας Τζόρτζια Μελόνι από το ιδιαίτερης σημασίας για τα οικονομικά πράγματα της χώρας οικονομικό φόρουμ που πραγματοποιήθηκε το πρόσφατα στη λίμνη Κόμο. Αντ’ αυτού, η ακροδεξιά πρωθυπουργός, η οποία έχει προκαλέσει αναταραχές στον επιχειρηματικό κόσμο και στους επενδυτές με τις τελευταίες πολιτικές επιλογές της, προτίμησε να δώσει ηχηρό «παρών» στο ιταλικό Grand Prix της Formula 1.

Η  (συμπτωματική;) απόφασή της να παρακάμψει το διάσημο φόρουμ όπου συμμετέχει η αφρόκρεμα της ιταλικής επιχειρηματικότητας –την οποία «φλέρταρε» ανοιχτά πέρσι- επέτεινε την αυξανόμενη ανησυχία σχετικά με την ικανότητα της δεξιάς κυβέρνησης της Ιταλίας να περάσει με ασφάλεια τη χώρα με το βαρύ χρέος μέσα από την ευρωπαϊκή οικονομική επιβράδυνση, όπως επισημαίνουν οι FT.

Όταν ήρθε στην εξουσία πέρυσι, η Μελόνι καθησύχασε τους παγκόσμιους επενδυτές με υποσχέσεις για δημοσιονομική σύνεση. Ωστόσο, οι αγορές κλονίστηκαν αυτό το καλοκαίρι από την αιφνιδιαστική ανακοίνωση της κυβέρνησής της για έναν απροσδόκητο φόρο στις τράπεζες, ο οποίος μειώθηκε γρήγορα μετά την πτώση των τραπεζικών μετοχών.

Το περσινό αμοιβαίο «φλερτ», ωστόσο, φέτος έχει επισκιαστεί από τις τελευταίες εξαγγελίες της Μελόνι για επιβολή φόρου απροσδόκητων κερδών στις τράπεζες, με την πρωθυπουργό να εξαναγκάζεται σε αναδίπλωση όταν κατρακύλησαν οι τραπεζικές μετοχές.

Ο κυβερνητικός συνασπισμός συνασπισμός κρατάει τώρα μια «καυτή πατάτα» που δεν είναι άλλη από το πώς θα συντάξει τον επόμενο κρατικό προϋπολογισμό με τρόπο ώστε να ισορροπεί μεταξύ των περιορισμένων δημοσιονομικών δυνατοτήτων και της εκπλήρωσης των προεκλογικών υποσχέσεων για μείωση φόρων και βοήθεια σε ασθενέστερα στρώματα.

Οι επενδυτές θέτουν… υπό στενή παρακολούθηση της Μελόνι, περιμένοντας να δουν εάν θα τηρήσει την προεκλογική της δέσμευση για δημοσιονομική πειθαρχία ή θα ενδώσει σε μια δημοσιονομική επέκταση ή άλλα μέτρα που φοβούνται ότι θα διαταράξουν περαιτέρω την οικονομική πορεία της χώρας.

Ο Lorenzo Codogno, πρώην αξιωματούχος του υπουργείου Οικονομικών και νυν επικεφαλής εταιρείας οικονομικών συμβούλων, είπε στους FT ότι μια σειρά πρόσφατων παρεμβατικών κινήσεων είχε εγείρει σοβαρές αμφιβολίες σχετικά με τον προσανατολισμό της κυβερνητικής πολιτικής.

«Ο μήνας του μέλιτος τελείωσε», είπε χαρακτηριστικά ο Codogno. «Οι επιχειρήσεις στρέφονται εναντίον της κυβέρνησης (…). Υπάρχουν δυνάμεις μέσα στον συνασπισμό που δεν είναι πραγματικά συντονισμένες με τις αγορές ή τα συμφέροντα των επενδυτών».

Τα αγκάθια

Στους πρώτους μήνες μετά την ανάληψη της πρωθυπουργίας η Μελόνι επικροτήθηκε για την υιοθέτηση ενός συνετού δημοσιονομικού προϋπολογισμού, ο οποίος καθησύχασε τους επενδυτές για την ικανότητά της να κάνει τη μετάβαση από τις λαϊκιστικές αντιπολιτευτικές γελοιότητες στην υπεύθυνη διακυβέρνηση, σχολιάζουν οι αναλυτές. Ωστόσο, αυτός ο προϋπολογισμός προετοιμάστηκε σε μεγάλο βαθμό από τον προκάτοχό της Μάριο Ντράγκι.

Ο επόμενος προϋπολογισμός, όμως, είναι αποκλειστικά υπόθεση της σημερινής κυβέρνησης, και θα δώσει σαφές στίγμα για τις προθέσεις της.

Οι συνθήκες δεν είναι καθόλου ευοίωνες: οι τελευταίες επίσημες προβλέψεις για την ανάπτυξη της Ιταλίας κατά 1% φέτος και 1,5% το επόμενο έτος θεωρούνται ευρέως ως υπεραισιόδοξες, δεδομένης της ευρύτερης επιβράδυνσης στην ευρωζώνη.

Το ΑΕΠ της Ιταλίας συρρικνώθηκε κατά 0,4% το δεύτερο τρίμηνο, αντανακλώντας τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει η ευρωπαϊκή μεταποίηση και την απότομη επιβράδυνση στον κλάδο των κατασκευών, μετά τη μείωση του προγράμματος κινήτρων που είχε στηρίξει την εγχώρια οικονομία. Αλλά, και μετά τον Ιούνιο συνεχίστηκε η ασθενική πορεία.

Η βιομηχανική παραγωγή της Ιταλίας συρρικνώθηκε περισσότερο από το αναμενόμενο 2,1% σε ετήσια βάση τον Ιούλιο και σχεδόν 73.000 θέσεις εργασίας χάθηκαν, ωθώντας την ανεργία στο 7,6%. Οι έρευνες έδειξαν ότι ο προηγουμένως ανθεκτικός τομέας των υπηρεσιών συρρικνώθηκε ελαφρά τον Αύγουστο.

Αμφιβολίες

Καθώς η ανάπτυξη υποχωρεί, οι επενδυτές αμφιβάλλουν ζωηρά εάν η Ιταλία μπορεί ακόμα να επιτύχει τον στόχο της για μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος στο 4,5% του ΑΕΠ το 2023 και στο 3,7% το 2024 και αναρωτιούνται εάν η Μελόνι θα αυξήσει τον στόχο του ελλείμματος.

Η ιταλική οικονομία θα περίμενε κανείς να πάρει ώθηση από το ευρωπαϊκό σχέδιο ανάκαμψης, ύψους 191,5 δισ. ευρώ, δεδομένου ότι η χώρα παίρνει το μεγαλύτερο ποσό από όλες τις άλλες χώρες.

Όμως η Ρώμη, έχοντας αποτύχει στην εφαρμογή των συμφωνηθέντων για την εκταμίευση των κεφαλαίων, ζητά τώρα την έγκριση των Βρυξελλών για μια γενική αναθεώρηση του σχεδίου.

Οποιαδήποτε σημαντική αναθεώρηση προς τα πάνω του στόχου για το έλλειμμα του επόμενου έτους θα υποδηλώνει την αβεβαιότητα της ίδιας της κυβέρνησης για το εάν μπορεί να ανταποκριθεί στις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει προκειμένου να πάρει το πακέτο του σχεδίου ανάκαμψης, κάτι το οποίο ασφαλώς και θα διαταράξει την ήδη κλονισμένη εμπιστοσύνη των αγορών.

Η Μελόνι έχει αναγνωρίσει ότι οι προεκλογικές υποσχέσεις της για μείωση των φόρων, αύξηση των συντάξεων και αύξηση των δαπανών για την υγεία θα είναι δύσκολο να τηρηθούν υπό τις παρούσες οικονομικές συνθήκες.

Μένει να φανεί εάν η πτώση των τραπεζικών μετοχών που προκλήθηκε από την εξαγγελία για τη φορολόγηση των τραπεζικών κερδών θα την αναγκάσει να γίνει πιο προσεκτική, βλέποντας τις δημοσκοπήσεις στις οποίες αποτυπώνεται η απώλεια της εμπιστοσύνης των επενδυτών στην κυβέρνηση. Αναλυτές, μάλιστα, κάνουν λόγο για αίσθηση των αγορών ότι η κυβέρνηση δεν είχε πλήρη επίγνωση των συνεπειών της εξαγγελίας της.