“Είμαστε μια ειρηνική χώρα. Δεν θα στείλουμε ούτε σφαίρα στην Ουκρανία”: αυτό ήταν το ξεκάθαρο μήνυμα του Ρόμπερτ Φίτσο σε περίπου 300 υποστηρικτές του στη διάρκεια προεκλογικής του συγκέντρωσης την προηγούμενη εβδομάδα σε μια πόλη της δυτικής Σλοβακίας ενόψει των εκλογών της 30ης Σεπτεμβρίου, στις οποίες ο λαϊκιστής πρώην πρωθυπουργός εμφανίζεται φαβορί.
Αν τηρήσει την υπόσχεσή του, θα πρόκειται για τεράστια αλλαγή πολιτικής για τη Σλοβακία, η οποία μέχρι τώρα είναι ένθερμη υποστηρίκτρια της Ουκρανίας, στα ανατολικά της σύνορα, στον πόλεμό της εναντίον της Ρωσίας.
Η Μπρατισλάβα έχει προσφέρει όπλα και ισχυρή πολιτική στήριξη στο Κίεβο μέσα στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ.
“Θα πρέπει να καθίσουν ούτως ή άλλως και να καταλήξουν σε συμφωνία”, δήλωσε ο Φίτσο για την Ουκρανία και τη Ρωσία. “Η Ρωσία δεν θα εγκαταλείψει ποτέ την Κριμαία, δεν θα εγκαταλείψει ποτέ τα εδάφη που ελέγχει”.
Ωστόσο δεν είναι βέβαιο ότι ο Φίτσο θα κερδίσει. Κανένα κόμμα δεν φαίνεται να συγκεντρώνει την πλειοψηφία και ο σχηματισμός κυβέρνησης συνασπισμού ενδέχεται να αποδειχθεί δύσκολη υπόθεση. Δυτικοί διπλωμάτες και αξιωματούχοι στο Κίεβο επισημαίνουν εξάλλου ότι μια μικρή χώρα όπως η Σλοβακία δεν μπορεί να ανατρέψει την πολιτική της ΕΕ και του ΝΑΤΟ.
Όμως ο 59χρονος πρώην πρωθυπουργός έχει προκαλέσει αντιδράσεις στις Βρυξέλλες και αλλού επικρίνοντας τις κυρώσεις που έχουν επιβληθεί στη Ρωσία, ζητώντας μια προσέγγιση με τη Μόσχα όταν τελειώσει ο πόλεμος και δεσμευόμενος να ασκήσει βέτο στην ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ.
Στη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας ο Φίτσο έχει δηλώσει ότι ο πόλεμος “ξεκίνησε το 2014 όταν Ουκρανοί ναζί και φασίστες άρχισαν να δολοφονούν Ρώσους πολίτες στο Ντονέτσκ και το Λουχανσκ”, απηχώντας τη γραμμή της Μόσχας.
Το κόμμα του SMER-SSD διατηρεί μικρό προβάδισμα, με 19,4%, έναντι 18,2% για το PS, και πολλά εξαρτώνται από την απόδοση των μικρότερων κομμάτων.
Οι Σλοβάκοι έχουν κουραστεί από τις οικονομικές επιπτώσεις των περιορισμών της covid, τον υψηλό πληθωρισμό που συνδέεται με τον πόλεμο στην Ουκρανία και την αύξηση της παράτυπης μετανάστευσης. Η παραπληροφόρηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχει εντείνει την πόλωση μεταξύ των ψηφοφόρων και έχει εντείνει τις επιφυλάξεις των Σλοβάκων έναντι της Ουκρανίας, σύμφωνα με κοινωνιολόγους.
Έρευνα της Globsec που διενεργήθηκε νωρίτερα φέτος βρήκε ότι μόνο το 40% των Σλοβάκων πιστεύει ότι η Ρωσία ευθύνεται κυρίως για την εισβολή στην Ουκρανία, το χαμηλότερο ποσοστό στην κεντρική και ανατολική Ευρώπη.
Ανησυχία στη Δύση
Η ρητορική του Φίτσο έχει προκαλέσει ανησυχία στους συμμάχους της Σλοβακίας, σύμφωνα με Δυτικούς διπλωμάτες.
Με την αντεπίθεση της Ουκρανίας να μην έχει σημειώσει ιδιαίτερες επιτυχίες – εγείροντας ερωτήματα για το πόσο διάστημα οι σύμμαχοι του Κιέβου μπορούν να διατηρήσουν την οικονομική και στρατιωτική τους βοήθεια– οι ηγέτες της ΕΕ και του ΝΑΤΟ επιζητούν με κάθε τρόπο να διατηρήσουν κοινό μέτωπο εναντίον της Μόσχας.
Ο Φίτσο ενδέχεται να βρει σύμμαχο στο πρόσωπο του Ούγγρου πρωθυπουργού Βίκτορ Ορμπάν, ο οποίος έχει διατηρήσει στενές σχέσεις με τη Ρωσία.
Ωστόσο ο ρεαλισμός του Φίτσο στη διάρκεια της προηγούμενης θητείας του, όταν έβαλε τη Σλοβακία στην ευρωζώνη και απέφυγε σε μεγάλο βαθμό την αντιπαράθεση με την ΕΕ και το ΝΑΤΟ, καθησυχάζουν τις ανησυχίες για νέες αναταράξεις.
“Ρωσικά στρατεύματα στα σύνορά σου και κακές σχέσεις με τους συμμάχους σου: αυτό θέλεις;”, διερωτήθηκε ένας διπλωμάτης. “Ή θα αλλάξει στάση και θα εμφανιστεί ως ο ρεαλιστής που έχει υπάρξει;”, πρόσθεσε.
Άλλος διπλωμάτης εκτίμησε ότι ο Φίτσο θα διστάσει να διακόψει την παροχή όπλων στην Ουκρανία.
Και οι Βρυξέλλες έχουν μέσο άσκησης πίεσης. Σε θέματα κράτους δικαίου, μπορούν να αναστείλουν την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση προς ένα κράτος μέλος, την οποία η Σλοβακία έχει ανάγκη καθώς το δημοσιονομικό της έλλειμμα ανέρχεται στο 6,85% του ΑΕΠ της.