Ενέργεια: Οι τρεις μεγάλες προκλήσεις ενόψει του χειμώνα

Πόσο θα κοστίζουν φέτος τον χειμώνα το ηλεκτρικό ρεύμα, το φυσικό αέριο και το πετρέλαιο; Αρκούν το νέο μοντέλο επιδοτήσεων στην ηλεκτρική ενέργεια και τα επίπεδα του επιδόματος θέρμανσης; Πώς επηρεάζει τις τιμές το φέσι κοντά στο 1 δισ που έχουν ρίξει στους παρόχους οι καθ’ έξιν κακοπληρωτές ; Και ποιες θα είναι οι καιρικές συνθήκες φέτος στη χώρα; ‘Ηπιες, όπως πέρυσι;

Τα δεδομένα φέτος στο ενεργειακό είναι εντελώς διαφορετικά από το χειμώνα του 2022-2023. Και μπορεί να μην υπάρχει η αγωνία για δελτίο στη θέρμανση και το ρεύμα, καθώς ο Πούτιν δεν έχει πια την περσινή δύναμη για ένα ενεργειακό μπλακ άουτ, ωστόσο τα πράγματα δεν έχουν ηρεμήσει.

Το μεγάλο στοίχημα είναι το κατά πόσο είναι δυνατόν να διατηρηθούν οι τιμές του πετρελαίου, του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας σε λογικά επίπεδα σε σχέση με πέρυσι χωρίς περαιτέρω οριζόντια μέτρα στήριξης.

Το δεύτερο στοίχημα είναι πώς οι καταναλωτές δεν θα επιβαρυνθούν όταν επανέλθει η ρήτρα σύνδεσης στις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος από τις αρχές του 2024, αφήνοντας τα νοικοκυριά πλήρως εκτεθειμένα στις διακυμάνσεις του χρηματιστηρίου χωρίς μηχανισμό επιδότησης.

Και τρίτον, το ανεξόφλητο χρέος των κακοπληρωτών συνεχίζει να αυξάνεται. Εκμεταλλευόμενοι το δικαίωμά τους να μετακινούνται ελεύθερα από πάροχο σε πάροχο, οι κακοπληρωτές αυξάνουν διαρκώς το ανεξόφλητο χρέος τους, με αποτέλεσμα να έχουν πλέον χρέος κοντά στο ένα δισεκατομμύριο. Οι προβλέψεις της αγοράς υποδηλώνουν ότι εάν αυτός ο αυξημένος κίνδυνος εξελιχθεί και οι εταιρείες καταγράψουν λιγότερα επισφαλή χρέη στους ισολογισμούς τους, η τελική διάρθρωση των τελών θα μπορούσε να είναι 5-10% χαμηλότερη.

Η τιμή

Η αστάθεια των ενεργειακών αγορών δείχνει ότι η κρίση δεν έχει παρέλθει. Η τιμή του μπρεντ σκαρφάλωσε στα 94 δολάρια μετά την απόφαση της Μόσχας να περιορίσει τις εξαγωγές ντίζελ για μεταφορές, θέρμανση και βιομηχανία, με το επιχείρημα ότι θέλει να σταθεροποιήσει την εγχώρια αγορά. Άλλοι θεωρούν ότι είναι πρόσκαιρη, άλλοι βλέπουν μια νέα προσπάθεια του Πούτιν να εργαλειοποιήσει τις εξαγωγές ενέργειας, καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία μπαίνει στον 20ο μήνα.

Ανεξάρτητα των παραπάνω, αν η χειμερινή σεζόν ξεκινούσε σήμερα, η τιμή στο πετρέλαιο θέρμανσης θα ήταν 1,5 ευρώ, όχι μακριά από την περυσινή, η οποία όμως είχε προκύψει από την κρατική οριζόντια επιδότηση και την πρόσθετη επιδότηση από τα διυλιστήρια. Το επίδομα φέτος θα είναι στα περσινά επίπεδα (350 ευρώ), τα εισοδηματικά κριτήρια θα είναι διευρυμένα για οικογένειες με παιδιά, αλλά επίδομα στην αντλία δεν θα υπάρξει.

Ο τερματισμός των οριζόντιων επιδοτήσεων

Το επόμενο στοίχημα για την κυβέρνηση είναι πώς το νέο μοντέλο της κατάργησης των οριζόντιων επιδοτήσεων από το 2024, η επέκταση της ομπρέλας προστασίας για τις ευάλωτες ομάδες και, κυρίως, η κατάργηση του ανώτατου ορίου της χονδρικής αγοράς (μηχανισμός ανάκτησης υπερκορεσμού), μπορεί να περιορίσει τις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας.

Η Κυβέρνηση δεν κρύβει την ανησυχία της για την επανεμφάνιση των ρητρών προσαρμογής που συνδέονται με τα νέα τιμολόγια και τη μετατόπιση των τιμολογίων λόγω των διακυμάνσεων της χρηματιστηριακής αγοράς χωρίς υποστηρικτικά μέτρα. Ο Γενικός Υποδιευθυντής του Υπουργείου Ενέργειας έλαβε πρόσφατα έκθεση σχετικά με την έρευνα. Το Υπουργείο Ενέργειας ενημερώθηκε πρόσφατα ότι η ΡΑΑΕΥ έχει ξεκινήσει έρευνα σχετικά με τις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας στη χονδρική αγορά, ιδίως τις τιμές προσφοράς των παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας κατά τις βραδινές ώρες, όταν η παραγωγή ηλιακής ενέργειας είναι χαμηλότερη.

Το κόστος από τους δανειολήπτες

Ποιοι πληρώνουν τους κακοπληρωτές;

Η απάντηση είναι σταθερά ο καταναλωτής. Οποιαδήποτε μείωση των τιμολογίων ηλεκτρικής ενέργειας θα ακολουθηθεί αναπόφευκτα από μια μάχη με τους παραβάτες καταναλωτές. Ένας τρίτος στόχος της ηγεσίας του Υπουργείου Ενέργειας.

Και εδώ είναι ακριβώς το ίδιο όπως και με τους φοροφυγάδες. Όσοι δεν πληρώνουν το ρεύμα, στην ουσία κλέβουν ουσιαστικά αυτούς που πληρώνουν κανονικά. Πρόκειται για ανθρώπους που είναι συνεπείς. Το φαινόμενο του “ενεργειακού τουρισμού” έχει ενταθεί μετά την καθιέρωση του δικαιώματος των καταναλωτών να μετακινούνται ελεύθερα από πάροχο σε πάροχο από τον Ιούλιο του 2022 και μετά. Ο στόχος αυτού του μέτρου ήταν να ενισχύσει τον ανταγωνισμό, αλλά μόνο προβλήματα προκάλεσε. Η συνολική αξία των αστοχιών της αγοράς εκτιμάται σε σχεδόν 1 δισεκατομμύριο, με πάνω από 30.000 στρατηγικούς κακοπληρωτές.

Το Υπουργείο Ενέργειας εξετάζει τώρα το ενδεχόμενο δημιουργίας μιας “ενεργειακής τυφλότητας” που θα δείχνει τη συμπεριφορά κάθε πελάτη σε βάθος χρόνου, αφού διαχωρίσει τους στρατηγικούς κακοπληρωτές από εκείνους που απλώς “ξέχασαν” να πληρώσουν τους λογαριασμούς τους. Δηλαδή, αν πληρώνουν συστηματικά τον πάροχο ηλεκτρικής ενέργειας μακροπρόθεσμα. Παράλληλα, στην πλατφόρμα του διαχειριστή, το όνομά του θα συνοδεύεται από ειδικό σήμα, ορατό σε όλη την αγορά.