Οι επιδιώξεις Ελλάδας και Τουρκίας από το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας

Μία επανενεργοποίηση των συμπεφωνημένων Ελλάδας – Τουρκίας στο μεταναστευτικό θα επιδιώξουν επί της ουσίας Αθήνα και Άγκυρα το επόμενο διάστημα, σε ένα διάλογο που για να προχωρήσει σε αποφάσεις έχει ανάγκη να προηγηθούν οι καλές εντυπώσεις. Και το καλό κλίμα να περάσει και στην κοινωνία. Ιδιαίτερα όταν έχουν προηγηθεί σειρά ετών πολεμικής ρητορικής και την απειλή πολέμου να δείχνει πάντα έτοιμη να χρησιμοποιηθεί.

Σε αυτό το πλαίσιο, η καταλλαγή εξακολουθεί να παραμένει η βασική επιδίωξη στις σχέσεις Ελλάδας – Τουρκίας που θα βοηθήσει να οδηγηθούν ομαλά οι δύο πλευρές στο τραπέζι του διαλόγου. Και αυτός ο διάλογος να έχει συνέχεια.

Το αν θα καταστεί δυνατό να τελεσφορήσει μία συμφωνία για σειρά αυξημένων συνεργειών στο προσφυγικό – μεταναστευτικό θα φανεί μέχρι το Δεκέμβριο από την πορεία του διαλόγου, ωστόσο εκτιμάται ότι θα ήταν μία συμφωνία – μήνυμα, σε ένα μείζον πρόβλημα που αποτέλεσε πεδίο σύγκρουσης και οξύτατων αλληλοκατηγοριών μεταξύ των δύο χωρών από τον Μάρτιο του 2020 και την κρίση στον Έβρο και μετά.

Ήδη όπως σημείωναν αρμόδιες πηγές η Τουρκία προχωρά σε προσπάθεια απόλυτου ελέγχου του Έβρου, κάτι που είχε ξεκινήσει να προχωρά αμέσως μετά τις εκλογές στην Τουρκία και με υπηρεσιακή κυβέρνηση στην Ελλάδα και τις πρώτες επικοινωνίες του υπηρεσιακού ΥΠΕΞ, Βασίλη Κασκαρέλη με τον Χακάν Φιντάν, ενώ συνεχίστηκε και από το Γιώργο Γεραπετρίτη.

Ελλάδα και Τουρκία έχουν «κλειδώσει» την υπογραφή μίας συμφωνίας που θα αφορά την αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών και την κλιματική αλλαγή. Τα ζητήματα δηλαδή που έδωσαν το έδαφος στις δύο πλευρές να φανούν αλληλέγγυες η μία απέναντι στην άλλη και να βάλουν τα θεμέλια για την διπλωματική τους επαναπροσέγγιση.

Συνέργειες στο μεταναστευτικό και κλιματική αλλαγή θα είναι τα δύο βασικά ζητήματα στη θετική ατζέντα, που χειρίζονται ο ΥΦΥΠΕΞ, Κώστας Φραγκογιάννης και ο ομόλογος του Μπουράκ Ακτσαπάρ, που θα επιχειρήσουν να αποτελέσουν τη βάση σε ένα οικοδόμημα εμπιστοσύνης.

Ορόσημο για την υπογραφή των συμφωνιών η 7η Δεκεμβρίου και το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας, που θα πραγματοποιηθεί στη Θεσσαλονίκη, παρουσία Μητσοτάκη – Ερντογάν.

Ο Πολιτικός Διάλογος θα ξεκινήσει και επισήμως στις 16 Οκτωβρίου με επικεφαλής την ΥΦΥΠΕΞ Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου και τον ομόλογο της Μπουράκ Ακτσαπάρ, με τη νέα σύνθεση να έχει εντολή να λύνει ζητήματα και να προχωρά τις συνομιλίες με στόχο να μπορέσει να ξεκινήσει η διαπραγμάτευση.

Η σημασία του πολιτικού διαλόγου άλλωστε είναι ιδιαίτερη. Όπως επεσήμανε ο Πέτρος Λιάκουρας, καθηγητής Διεθνούς Δικαίου, «εφόσον υπάρχει πρόθεση να μη μείνει μόνο στα χαρτιά, στις πρώτες συναντήσεις πρέπει να ρυθμιστούν τα προκαταρκτικά. Ο πολιτικός διάλογος προορίζεται να προετοιμάσει την ατζέντα της διαπραγμάτευσης, η οποία, εφόσον θα αφορά την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας / ΑΟΖ, για να ξεκινήσει, πρέπει να έχει προηγηθεί η οριστικοποίηση της αιγιαλίτιδας ζώνης. Το εύρος της καθορίζει την έκταση ανοικτής θάλασσας, ο βυθός της οποίας αποτελεί υφαλοκρηπίδα και τα υπερκείμενα ύδατα δυνητική ΑΟΖ προς οριοθέτηση. To εξωτερικό όριο της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ μετριέται από επιλεγμένα σημεία των ακτών, όμως και οι δύο ζώνες εκκινούν από το τέλος του βυθού και της θαλάσσιας στήλης της αιγιαλίτιδας ζώνης».

Όπως τονίζει δε «πρόκειται για απαραίτητο βήμα της διαδικασίας, αλλά επιπλέον η συμμετοχή της Τουρκίας σε αυτήν θα συνεπάγεται στην πράξη άρση του casus belli. Επιπροσθέτως θα επιφέρει προσαρμογή του εθνικού εναέριου χώρου, την κυριαρχία του οποίου καθορίζει η αιγιαλίτιδα ζώνη».

Ο πολιτικός διάλογος είναι αυτός που – εάν υπάρχει η πολιτική βούληση και εντολή – μπορεί να είναι αυτός που θα επιτρέψει οι δύο πλευρές να φτάσουν στη διαπραγμάτευση, κάνοντας ένα βήμα τη φορά και όχι άλματα.

Μία διαδικασία που απαιτεί χρόνο, διάθεση για συμβιβασμούς, προκειμένου να ξεπεραστούν οι δυσκολίες ώστε οι δύο πλευρές να συνεργαστούν με στόχο την αναζήτηση της καλύτερης λύσης. Με το συμβιβασμό στη βάση αρχών να είναι τελικά το κλειδί που μπορεί να σπάσει το αδιέξοδο.