Μέχρι στιγμής περίπου 28.000 Αρμένιοι έχουν εγκαταλείψει το Ναγκόρνο – Καραμπάχ. Πρόκειται σχεδόν για το 23% του πληθυσμού του θύλακα που εγκαταλείπει την περιοχή προς την Αρμενία υπό τον φόβο εθνοκάθαρσης.
Οι ουρές οχημάτων που σχηματίζονται είναι ατελείωτες. Μέσα σε αυτά βρίσκονται ολόκληρες οικογένειες – γυναίκες, παιδιά, ηλικιωμένοι. Πολλοί εξ αυτών κατηγορούν το Γερεβάν αλλά και τις ρωσικές ειρηνευτικές δυνάμεις ότι δεν κατάφεραν να αποτρέψουν τη στρατιωτική επιχείρηση 24 ωρών του Αζερμπαϊτζάν, την περασμένη Τρίτη, έπειτα από την οποία παραδόθηκαν οι ένοπλες δυνάμεις της αποσχιστικής «Δημοκρατίας του Αρτσάχ» και το Ναγκόρνο – Καραμπάχ επέστρεψε υπό τον έλεγχο του Μπακού.
Ο ίδιος ο πρωθυπουργός της Αρμενίας, Νικόλ Πασινιάν, είχε κατηγορήσει ήδη από την Κυριακή τη Μόσχα ότι δεν προστάτευσε τους Αρμένιους από τους Αζέρους ενώ, ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Μάθιου Μίλερ, δήλωσε ότι «η Ρωσία έδειξε πως δεν είναι αξιόπιστος σύμμαχος».
Από την πλευρά της, η Μόσχα κατηγορεί τις αρμενικές αρχές ότι επιδιώκουν να «καταστρέψουν» τις σχέσεις ανάμεσα στις δύο χώρες και υπογραμμίζει ότι μετατρέπουν την Αρμενία σε «όμηρο των γεωπολιτικών παιχνιδιών της Δύσης».
Εξασθενεί η επιρροή της Ρωσίας Η Ρωσία μοιάζει να χάνει την επιρροή της και τον ηγεμονικό της ρόλο στην περιοχή.
Τους τελευταίους μήνες το Γερεβάν ασκούσε έντονη κριτική κατά της Μόσχας για την αποτυχία των ειρηνευτικών της δυνάμεων να κρατήσουν ανοικτό το Διάδρομο του Λατσίν τον οποίο είχαν μπλοκάρει οι Αζέροι.
Είχαν προηγηθεί οι κινήσεις Πασινιάν με το βλέμμα στραμμένο προς τη Δύση. Από τη μία, η ξεκάθαρη δήλωσή του ότι η Αρμενία δεν αποτελεί σύμμαχο της Ρωσίας στον πόλεμο στην Ουκρανία και η αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας στο Κίεβο. Ενώ, από την άλλη, είχε διατυπωθεί το όχι του Γερεβάν στη διεξαγωγή ασκήσεων στον, υπό τη Ρωσία, Οργανισμό Συνθήκης Συλλογικής Ασφάλειας, επί αρμενικού εδάφους αλλά και το «πράσινο» φως στη διεξαγωγή κοινών γυμνασίων με τις Ηνωμένες Πολιτείες στην Αρμενία.
Την ίδια στιγμή η Μόσχα δεν ήταν καθόλου ευχαριστημένη ούτε από την επίσκεψη έναν χρόνο πριν της τέως προέδρου της αμερικανικής Βουλής των Αντιπροσώπων Νάνσι Πελόζι στο Γερεβάν ούτε όμως και από τις δηλώσεις Πασινιάν, λίγες εβδομάδες πριν, στην ιταλική εφημερίδα La Repubblica όπου προέβλεπε ότι οι Ρώσοι ετοιμάζονται να εγκαταλείψουν τον Νότιο Καύκασο.
Με το βλέμμα στο Μπακού Μόσχα και Μπακού έχουν καλές σχέσεις. Λίγες ημέρες πριν την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν, Ιλχάμ Αλίεφ, ήταν στη ρωσική πρωτεύουσα ενώ, λίγο αργότερα συμφώνησε να προμηθευτεί αέριο από τη Ρωσία.
Υπάρχουν αναλυτές οι οποίοι σημειώνουν ότι το Αζερμπαϊτζάν μοιάζει να είναι πολυτιμότερος σύμμαχος για τη Μόσχα. Όπως εξηγούν, είναι μία χώρα μεγαλύτερη και πλουσιότερη από την Αρμενία με μεγάλα αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου και με τριπλάσιο αμυντικό προϋπολογισμό από εκείνον του Γερεβάν.
Ήδη, Ρωσία και Ιράν, δύο στενοί σύμμαχοι, συμφώνησαν με το Αζερμπαϊτζαν την περασμένη άνοιξη για την κατασκευή σιδηροδρομικής γραμμής κατά μήκος της ακτής της Κασπίας Θάλασσας.
Ο ρόλος της Τουρκίας Όμως για τους αναλυτές η Τουρκία είναι η χώρα που έρχεται να καλύψει το κενό ασφαλείας που αφήνει η Ρωσία στην περιοχή. Είναι γεγονός ότι η Άγκυρα βλέπει τον ρόλο της να ισχυροποιείται. Ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, επισκέφθηκε πριν λίγα 24ωρα το Ναχιτσεβάν, θύλακο των Αζέρων, και από κοινού με τον Αλίεφ εγκαινίασαν αγωγό που θα μεταφέρει αζερικό φυσικό αέριο στο Ιγκντίρ της Τουρκίας. Ο πρόεδρος της Τουρκίας υποστήριξε τη νίκη του Μπακού δηλώνοντας «υπερήφανός» με τον Αζέρο ομόλογό του την ευγνωμοσύνη του για τη στρατιωτική και πολιτική βοήθεια της Τουρκίας, αναγνωρίζοντας τον σημαντικό ρόλο που έπαιξε στην έκβαση της σύγκρουσης.
Η Δύση αναθεωρεί Η Δύση δεν είναι ευχαριστημένη από τη στάση του Μπακού. Εδώ και πολλά χρόνια το Αζερμπαϊτζάν πίεζε να αποδείξει την αξία του σε ΕΕ και ΗΠΑ και τώρα φαίνεται πως τα δυτικά κράτη επαναξιολογούν και τη σημασία αλλά και την αξιοπιστία της χώρας.
«Η στρατιωτική βία που είδαμε από το Αζερμπαϊτζάν είναι απαράδεκτη», τόνισε η υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας, Αναλένα Μπέρμποκ από τον ΟΗΕ ενώ, ο πρόεδρος της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν, επεσήμανε ότι «σήμερα έχουμε μια Ρωσία που είναι συνεργός του Αζερμπαϊτζάν, μια Τουρκία που πάντα ήταν υποστηρικτής των ελιγμών αυτών και μια εξουσία που δεν έχει δισταγμό και που απειλεί τα σύνορα της Αρμενίας».
Την ίδια στιγμή, οι Ηνωμένες Πολιτείες εκφράζουν τη «βαθιά ανησυχία» τους για την τύχη των Αρμένιων κατοίκων του Ναγκόρνο Καραμπάχ και ανακοινώνουν ότι θα παράσχουν ανθρωπιστική βοήθεια ύψους 11,5 εκατομμυρίων δολαρίων στην Αρμενία.