Αλεξάντερ Γκρόθεντιεκ: Νέα ανέκδοτα χειρόγραφα του κορυφαίου μαθηματικού
ΧΡΟΝΟΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ 9 '
Πηγή Φωτογραφίας: Alexander Grothendieck, Math Enigma, Dies at 86 - The New York Times
Δεκάδες χιλιάδες χειρόγραφες σελίδες ενός από τους μεγαλύτερους μαθηματικούς του 20ού αιώνα, του Αλεξάντερ Γκρόθεντιεκ, πολλές από τις οποίες η εκκεντρική ιδιοφυΐα έγραψε ενώ ζούσε ως ερημίτης, παρουσιάστηκαν στη Γαλλία την Παρασκευή. Τα ανέκδοτα χειρόγραφα, τα οποία κινούνται από τα μαθηματικά μέχρι τη μεταφυσική, την αυτοβιογραφία και ακόμη και τους μακροσκελείς συλλογισμούς για τον σατανά, προσφέρουν μια μοναδική εικόνα του αινιγματικού μυαλού του Γάλλου μαθηματικού, σύμφωνα με τους ειδικούς της βιβλιοθήκης του Παρισιού στην οποία δωρίστηκαν. Ο Γκρόθεντιεκ, ο οποίος πέθανε σε ηλικία 86 ετών το 2014, θεωρείται από ορισμένους ότι έφερε επανάσταση στον τομέα των μαθηματικών με τον τρόπο που ο Αϊνστάιν έφερε επανάσταση στη φυσική.
Το έργο του στην αλγεβρική γεωμετρία του χάρισε το 1966 το μετάλλιο Fields, γνωστό ως το βραβείο Νόμπελ του κόσμου των μαθηματικών. Εκείνη την εποχή ο Γκρόθεντιεκ ήταν ήδη ριζοσπάστης περιβαλλοντολόγος και ειρηνιστής. Αποσύρθηκε όμως σχεδόν εντελώς από τον κόσμο στις αρχές της δεκαετίας του 1990, εν μέρει για να επικεντρωθεί σε αυτό που αποκαλούσε «γραφικότητά» του. Ενώ ζούσε ως ερημίτης στο χωριό Λασέρ της νότιας Γαλλίας, έγραφε μανιωδώς τους «Στοχασμούς για τη ζωή και τον Κόσμο», ένα από τα δύο βασικά έργα που προστέθηκαν στη συλλογή της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας (BnF) την Παρασκευή. Ο τεράστιος τόμος περιλαμβάνει 30.000 σελίδες σε 41 διαφορετικούς τόμους που καλύπτουν την επιστήμη, τη φιλοσοφία και την ψυχολογία – όλα πυκνά μουτζουρωμένα με πένα. Το δεύτερο έργο, «Το κλειδί των ονείρων ή διάλογος με τον Καλό Κύριο», είναι ένα δακτυλογραφημένο χειρόγραφο στο οποίο εξερευνά την ερμηνεία των ονείρων. Οι σελίδες αυτές, οι οποίες έχουν κυκλοφορήσει στο παρελθόν στο διαδίκτυο, γράφτηκαν μεταξύ 1987-1988.
«Έκοψε τελείως τους δεσμούς»
Εκείνη την εποχή, ο Γκροθεντίεκ παρέμενε καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Μονπελιέ, αλλά είχε αποσυρθεί σε μεγάλο βαθμό από τη μαθηματική κοινότητα. Έγινε ερημίτης όταν μετακόμισε στο Λασέρ. «Έκοψε εντελώς τους δεσμούς με την οικογένειά του, δεν μπορούσαμε πλέον να επικοινωνήσουμε μαζί του», δήλωσε η κόρη του Γιοχάνα Γκρόθεντιεκ στο AFP. «Όταν του στείλαμε ένα γράμμα, επιστράφηκε στον αποστολέα», δήλωσε η Γιοχάνα, κεραμίστρια που ταξίδεψε από τη νοτιοδυτική Γαλλία για να παρευρεθεί στην τελετή στη βιβλιοθήκη. «Το γράψιμο ήταν η κύρια δραστηριότητά του», πρόσθεσε. Προς το τέλος της ζωής του Γκρόθεντιεκ, ένας γείτονας είπε στην οικογένειά του ότι η υγεία του επιδεινωνόταν. Η Γιοχάνα και ένας από τους αδελφούς της μπόρεσαν τελικά να επισκεφθούν τον πατέρα τους. Ήταν τότε που ανακάλυψαν τους «Στοχασμούς για τη ζωή και τον Κόσμο», οι οποίοι ήταν σχολαστικά καταγεγραμμένοι στη βιβλιοθήκη του.
Στη διαθήκη του 1997, ο Γκρόθεντιεκ άφησε τα πρώτα τμήματα του τόμου στο BnF. Τώρα τα παιδιά του δώρισαν το υπόλοιπο. «Ήταν ένα εξαιρετικά σημαντικό έργο στα για τον ίδιο. Ήθελε μάλιστα να δημιουργήσει ένα ίδρυμα για να το φροντίζει», δήλωσε η κόρη του.
«Φαντάσματα του παρελθόντος του»
Η Ζοσελίν Μονσάμπ, επιμελήτρια στο BnF, δήλωσε ότι τα χειρόγραφα ήταν μοναδικά επειδή κάλυπταν ταυτόχρονα τόσα πολλά θέματα, αλλά αποτελούσαν ένα σύνολο με «αναμφισβήτητες λογοτεχνικές ιδιότητες». Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τον αυτοβιογραφικό τόμο «Συγκομιδή και σπορά», ο οποίος απεικονίζει τον συγγραφέα «σε ένα μεταφυσικό καταφύγιο», είπε. Η Μονσάμπ πέρασε έναν μήνα μελετώντας τα γραπτά, προσπαθώντας να αποκρυπτογραφήσει το πυκνό κείμενο με την πένα. «Το συνήθισα» είπε, προσθέτοντας ότι τουλάχιστον ο Γκρόθεντιεκ έγραφε μεθοδικά τους αριθμούς και τις ημερομηνίες σε όλες τις σελίδες. Σε μία από τις ενότητες, «Δομές της Ψυχής», αινιγματικά διαγράμματα μεταφράζουν την ψυχολογία στη γλώσσα της άλγεβρας. Σε μια άλλη, «Το πρόβλημα του κακού», ο Γκρόθεντιεκ συλλογίζεται πάνω από 15.000 σελίδες για τη μεταφυσική και τον σατανά.
Έχει κανείς την αίσθηση ενός ανθρώπου που «έχει κυριευτεί από τα φαντάσματα του παρελθόντος του», δήλωσε η Γιοχάνα Γκρόθεντιεκ. Ο πατέρας του μαθηματικού διέφυγε από τη Γερμανία κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, για να παραδοθεί από την κυβέρνηση της Γαλλίας του Βισύ στους Ναζί και να πεθάνει στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Άουσβιτς. Οι ειδικοί αναμένουν ότι θα χρειαστεί αρκετός χρόνος για να κατανοηθεί πλήρως η γραφή του Γκρόθεντιεκ. Την Παρασκευή, η συλλογή εντάχθηκε στο τμήμα χειρογράφων της BnF, όπου θα είναι προσβάσιμη μόνο στους ερευνητές. Κατά τη διάρκεια της τελετής δωρεάς, ένας από τους τόμους τοποθετήθηκε σε μια γυάλινη θήκη δίπλα σε ένα χειρόγραφο του αρχαίου Έλληνα μαθηματικού Ευκλείδη, που θεωρείται ο πατέρας της γεωμετρίας.
Διαβάστε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο
Το σχόλιο σας