Eυρώπη: Και πάλι επί ξυρού ακμής στο μεταναστευτικό

Φαίνεται πως η αντιμετώπιση του μεταναστευτικού προβλήματος από την ΕΕ δοκιμάζει τις αντοχές της. Συγχρόνως, επικρατεί μια παράνοια. Ενώ γνωρίζουν πως όλα τα κράτη – ιδίως αυτά της πρώτης υποδοχής – δεν μπορούν να δέχονται άλλους μετανάστες, σοσιαλδημοκράτες, φιλελεύθεροι και αριστεροί προτείνουν να διατεθούν περαιτέρω κονδύλια για αποστολές διάσωσης. Η περίπτωση της Σουηδίας, όμως, που συζητείται σε όλο τον ευρωπαϊκό Τύπο, είναι ένδειξη των παρανοήσεων που επικρατούν στο μεταναστευτικό σε κοινοτική κλίμακα.

Με άλλα λόγια, με τις πολιτικές τους προτάσεις χειροτερεύουν το πρόβλημα. Από την άλλη πλευρά -όπως δείχνει η περίπτωση της Λαμπεντούζα- ακόμη και η πρωθυπουργός, η οποία έχει κάνει σημαία της την αντιμετώπιση της “εισβολής” των μεταναστών, σηκώνει τα χέρια ψηλά όταν αυτή η “εισβολή” είναι μεγάλης κλίμακας. Τι θα κάνει; Θα στείλει τον στόλο και θα βυθίσει τις βάρκες που μεταφέρουν τους μετανάστες; Μα οι ίδιοι οι διακινητές θα βυθίσουν τις βάρκες και ο στόλος θα μετατραπεί από αποτρεπτικός σε επίσημο διασώστη της εισβολής.

Συνεπώς, όποιος μιλά για επίλυση του μεταναστευτικού προβλήματος είναι είτε άσχετος είτε πολιτικός απατεώνας. Μπορούμε να μιλούμε μόνο για μερική αντιμετώπισή του. Για περιορισμό των ροών μέσω συνδυασμένων πολιτικών, που θα χαραχθούν από την ΕΕ και όχι από κάθε ένα μεμονωμένο κράτος. Όμως τέτοια διάθεση δεν υπάρχει. 

Αυτή η αδιανόητη αδράνεια φέρνει αυτό που συμβαίνει στη Σουηδία – όχι μόνο τις τελευταίες ημέρες, αλλά τα τελευταία χρόνια – στην καρδιά της Ευρώπης. Σε παρόμοιες ακραίες καταστάσεις, οι αντιδράσεις των πολιτών είναι επίσης ακραίες, στο βαθμό που βλέπουν να απειλείται ο τρόπος ζωής τους. Πρώτα απ’ όλα, απειλείται το υπέρτατο συμφέρον της προσωπικής ασφάλειας.

Ως εκ τούτου, μόνον τυχαία δεν είναι η άνοδος των κομμάτων της άκρας Δεξιάς σχεδόν σε όλη την Ευρώπη. Το αξιοπερίεργο είναι -απόδειξη πόσο πολυσύνθετο και πολυπαραγοντικό είναι το μεταναστευτικό πρόβλημα- πως και αυτά το κόμματα, σε όσα κράτη βρίσκονται στην κυβέρνηση, αδυνατούν να το αντιμετωπίσουν. Η κατάσταση είναι εμφανές πως ξεφεύγει από κάθε έλεγχο. Έτσι, αυταπατώνται όσοι πιστεύουν πως η Μαρί Λεπέν θα πετύχει εκεί που αποτυγχάνει η Τζόρτζια Μελόνι, η οποία διαπίστωσε, με οδυνηρό τρόπο, πόσο απέχουν οι εξαγγελίες και οι προθέσεις από την πραγματικότητα. 

Στην πατρίδα μας το 9μηνο, οι ροές μεταναστών ήταν μεγαλύτερες από αυτές που σημειώθηκαν όλο το 2022. Μπορεί προς το παρόν η κυβέρνηση να μην αντιμετωπίζει πολιτικό πρόβλημα, αλλά αυτό αφορά το παρόν. Ουδείς γνωρίζει αν δε ληφθούν αποφάσεις από την ΕΕ για κοινές πολιτικές αντιμετώπισης του μεταναστευτικού, τι θα συμβεί το 2024.

Για πολλούς λόγους πολιτικές προηγουμένων ετών, μετά την τραγωδία της Πύλου, πολύ δύσκολα θα επαναληφθούν. Με δεδομένο πως σχεδόν όλες οι μεταναστευτικές ροές έρχονται από την Τουρκία, υποθέτω και ελπίζω πως το καλό κλίμα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις μπορεί να ανασχέσει τον ρυθμό των ροών.

Πάντως, αν δε θέλουμε να είμαστε αιθεροβάμονες ή λαϊκιστές, το μεταναστευτικό πρόβλημα θα αντιμετωπιστεί – όσο αυτό μπορεί να γίνει – μόνον με μια ευρωπαϊκή πολιτική, την οποία όμως τόσο ο Μακρόν όσο και ο κυβερνητικός συνασπισμός στη Γερμανία δεν την επιθυμούν.