E.E.: Σε αναζήτηση νέας στρατηγικής για το μεταναστευτικό

Σε μια νέα απόπειρα προβολής της Ε.Ε. ως κυρίαρχης δύναμης στη Γηραιά Ήπειρο, που μπορεί να φέρει στο ίδιο τραπέζι δίπλα στα κράτη μέλη της και όλες τις χώρες της Ηπείρου εκτός Ρωσίας και Λευκορωσίας θα συναντηθούν την Πέμπτη στη Γρανάδα οι ηγέτες 45 χωρών στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας (EPC).

Πρόκειται για μια πρωτοβουλία που ξεκίνησε ο πρόεδρος Μακρόν ως απάντηση στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και έχει ήδη συνεδριάσει δύο φορές, στην Πράγα το φθινόπωρο του 2022 και στη Μολδαβία τον Ιούνιο. Την επόμενη ημέρα, το άτυπο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, επίσης στη Γρανάδα, θα έχει στην ατζέντα του θέματα όπως το μεταναστευτικό, τα οποία είναι περισσότερο διχαστικά παρά περισσότερο κατανοητά μεταξύ των κρατών μελών.

Στη Γρανάδα εκτός απροόπτου θα βρεθεί και ο Τούρκος πρόεδρος Τ. Ερντογάν σε μια προσπάθεια να ξεκινήσει μια πρώτη συζήτηση με τους Ευρωπαίους για την προοπτική ανανέωσης της συμφωνίας του 2016 για το μεταναστευτικό, θέλοντας συγχρόνως όμως να αποσπάσει συγκεκριμένες δεσμεύσεις για την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας και κυρίως για το θέμα της απελευθέρωσης της βίζας για τους Τούρκους πολίτες. 

Ο πρόεδρος Ερντογάν θα θελήσει να χρησιμοποιήσει τον ρόλο της Τουρκίας στη συμφωνία για τις εξαγωγές σιτηρών για να διευκολύνει τη διαδικασία εξομάλυνσης των σχέσεων με την Ελλάδα στη Γρανάδα, αλλά οι πρόσφατες συνεχείς επιθέσεις κατά της ΕΕ και η σαφής επιλογή της Τουρκίας για στρατηγική αυτονομίας μάλλον δεν θα βοηθήσουν. Εξάλλου, μια συνάντηση με τον Σουηδό πρωθυπουργό στον ίδιο χώρο θα επιβάρυνε περαιτέρω την ατμόσφαιρα, καθώς το κάψιμο ομοιωμάτων του Τούρκου ηγέτη από διαδηλωτές στη Στοκχόλμη δημιούργησε νέα κρίση στις διμερείς σχέσεις και έφερε σε πλήρη ακινησία τη διαδικασία ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.

Αν και το τυπικό της συνεδρίασης της EPC, επιτρέπει τις άτυπες διμερείς επαφές, σύμφωνα με πληροφορίες δεν έχει μέχρι στιγμής ορισθεί κάποια συνάντηση του Τ. Ερντογάν με τον Κ. Μητσοτάκη χωρίς να αποκλείεται βεβαίως σύντομη συνάντηση ενόψει και της επανέναρξης του πολιτικού διαλόγου. Όμως ο Ερντογάν θα έχει περισσότερο στο μυαλό του την προβολή της ισχύος της Τουρκίας και της «ανάγκης» της Ευρώπης να προσεταιρισθεί αυτή την ισχύ, ώστε να μπορέσει να παζαρέψει πιο αποτελεσματικά.

Στην ατζέντα της EPC βρίσκονται η «ψηφιακή εποχή, οι δεξιότητες, η Ενέργεια και το περιβάλλον και η Πολυμέρεια», θέματα αρκετά γενικά για να περιμένει κανείς συγκεκριμένα αποτελέσματα. Αλλά η πρόσθεση είναι να δοθεί θετικό μήνυμα κοινού βηματισμού της Ευρωπαϊκής Ηπείρου απέναντι στις προκλήσεις που έχει θέσει ο πόλεμος στην Ουκρανία.

Αλλά και στις 6 Οκτωβρίου όταν συνεδριάσει το Άτυπο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο με θέματα τη μετανάστευση και την «ικανότητα απορρόφησης» οι Ευρωπαίοι ηγέτες δύσκολα θα μπορέσουν να στείλουν χειροπιαστά θετικά μηνύματα.

Η σκληρή γραμμή της Ιταλίδας πρωθυπουργού Τ. Μελονι που βλέπει την πίεση  των μεταναστευτικών ροών να αυξάνεται δραματικά, οι αντιδράσεις της Πολωνίας στην απόφαση του Βερολίνου να επιβάλει ελέγχους στα μεταξύ τους σύνορα και οι διαφωνίες για τους «κανονισμούς αντιμετώπισης κρίσεων», προδιαγράφουν μια εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση και υπονομεύουν τη διαμόρφωση μιας αποτελεσματικής ευρωπαϊκής πολιτικής για την αντιμετώπιση των μεταναστευτικών ροών.

Όσο για τη διεύρυνση τα θετικά μηνύματα που θέλουν να στείλουν οι 27 κυρίως στις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων (φωτογραφίζοντας το 2030 ως χρόνο της επόμενης διεύρυνσης), αλλά και προς την Ουκρανία, τη Γεωργία, τη Μολδαβία που ενισχύουν τη γεωπολιτική επιρροή της Ε.Ε. και δημιουργεί νέες σοβαρές προκλήσεις ειδικά όταν θα διατηρούνται παγωμένες η «θερμές» συγκρούσεις  στα σύνορα τους, όταν έρθει η ώρα της διεύρυνσης.

Είναι όμως σοβαρές οι προκλήσεις σε οικονομικό επίπεδο καθώς τόσο η Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) όσο και τα Διαρθρωτικά Ταμεία θα απαιτήσουν τεράστιες συνεισφορές από τα ήδη κράτη μέλη που θα κατευθύνονται στις υπό διεύρυνση χώρες. Και ειδικά όταν η συζήτηση αυτή έρθει σε χώρες του μεγέθους της Ουκρανίας (ακόμη και πριν τις τεράστιες καταστροφές που επέφερε ο πόλεμος) τότε η «ικανότητα απορρόφησης» της Ε.Ε., μάλλον εξανεμίζεται.