Πώς ο γαλλογερμανικός άξονας καθυστερεί τις ευρωπαϊκές αποφάσεις

Η έλλειψη συναίνεσης στο γαλλογερμανικό άξονα,  ο οποίος ήταν μέχρι πρότινος ο καταλύτης στον πυρήνα της λήψης των αποφάσεων της Ευρωπαϊκής Ένωση, αποτελεί πλέον τροχοπέδη και προκαλεί καθυστερήσεις σε μια σειρά από ζητήματα, από τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας, έως τους δημοσιονομικούς κανόνες και τη μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.

Αυτό το διαπραγματευτικό αδιέξοδο σε θέματα ευαίσθητα και υψηλής προτεραιότητας προκαλεί έντονο προβληματισμό τόσο στις Βρυξέλλες, όσο και σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Μάλιστα με δηλώσεις τους  στους Financial Times ευρωπαίοι αξιωματούχοι, αποκαλύπτουν τη δυσκολία που υπάρχει στη λήψη αποφάσεων χωρίς ευθυγράμμιση μεταξύ Παρισιού και Βερολίνου.  

Η έλλειψη προσωπικής χημείας μεταξύ του γερμανού καγκελαρίου Όλαφ Σολτς και του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν δεν βοηθά. «Απλώς δεν φαίνεται να τα καταφέρνουν», είπε στους FT ένας άνθρωπος που παρίστατο στις πρόσφατες συζητήσεις μεταξύ των δύο ηγετών. «Και αυτό είναι στο επίκεντρο της σημερινής κατάστασης».

Διαφωνίες σε δύο μέτωπα

Τα προβλήματα προκύπτουν τόσο από τις σημαντικές διαφωνίες πολιτικής μεταξύ Παρισιού και Βερολίνου όσο και από την εσωτερική διαμάχης που υπάρχει στον γερμανικό κυβερνητικό συνασπισμό, που καθιστά πιο δύσκολο για τον Σολτς να ορίσει μια σαφή κατεύθυνση σε μια σειρά θεμάτων όπως είναι η ενέργεια.

Το πολωτικό αυτό κλίμα διαρκεί εδώ και πάνω από έναν χρόνο.

«Ο Σολτς και ο Μακρόν αντιμετωπίζουν και οι δύο σημαντικές εγχώριες προκλήσεις, η χημεία τους δεν είναι εξαιρετική και οι διμερείς θεσμικοί και ανώτεροι επίσημοι δεσμοί είναι επίσης αρκετά τεταμένοι», σχολίασε στους FT, ο Μουζτάμπα Ραχμάν, διευθύνων σύμβουλος για την Ευρώπη στην εταιρεία συμβούλων κινδύνου Eurasia Group. «Αυτό έχει επιδεινώσει την ικανότητά τους να παίζουν καλά μαζί στην ΕΕ».

Οι δύο ηγέτες αναμένεται να έχουν διαδοχικές συναντήσεις τον Οκτώβριο, μεταξύ άλλων σε μια σύνοδο κορυφής στην Ισπανία αργότερα αυτή την εβδομάδα και μια ετήσια διμερή διάσκεψη που θα συγκεντρώσει όλους τους υπουργούς τους στη Γερμανία την επόμενη εβδομάδα. Η ατζέντα επικεντρώνεται στην πολιτική τεχνολογίας και την τεχνητή νοημοσύνη, αλλά οι αξιωματούχοι ελπίζουν να σημειώσουν κάποια πρόοδο και σε βασικά ζητήματα.

Οι βαλτωμένες αποφάσεις

Στις Βρυξέλλες, οι πολιτικές αποφάσεις που έχουν βαλτώσει περιλαμβάνουν τις διαπραγματεύσεις για τον εξαετή κοινό προϋπολογισμό της ΕΕ, γνωστό ως Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΠΔΠ) — το οποίο περιέχει κρίσιμη οικονομική στήριξη για την Ουκρανία — αλλά και την επικαιροποίηση των κανόνων που καθορίζουν πόσα μπορούν να δανειστούν και να δαπανήσουν οι χώρες στο πλαίσιο του Συμφώνου Σταθερότητας και Σνάπτυξης.

Ανώτεροι αξιωματούχοι της ΕΕ δηλώνουν στη βρετανική εφημερίδα, ότι και τα δύο θέματα είχαν ανατεθεί στη Γαλλία και τη Γερμανία από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, προκειμένου να εξευρεθεί μια κοινή διμερής θέση πριν το υπόλοιπο μπλοκ μπορέσει να ξαναρχίσει τις διαπραγματεύσεις.

«Οι δυο τους πρέπει απλώς να καθίσουν σε ένα δωμάτιο μαζί και να ξεκαθαρίσουν [τα πράγματα]», είπε ένας από τους ανώτερους αξιωματούχους της ΕΕ. «Ελλείψει αυτού, είναι άσκοπο για τους υπόλοιπους να προσπαθούν να βρουν συναίνεση».

«Όχι, δεν λειτουργεί και ναι, είναι ανησυχητικό», είπε άλλος ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ. «Δεν μπορούμε να ολοκληρώσουμε τα πράγματα εάν οι δυο τους δεν βλέπουν τη μεγαλύτερη εικόνα».

Η αναθεώρηση του ΠΔΠ πρέπει να συμφωνηθεί μέχρι το τέλος του έτους για την κάλυψη των δημοσιονομικών αναγκών της Ουκρανίας για το 2024, μια προθεσμία που καθίσταται ακόμα πιο πιεστική με δεδομένο ότι την περασμένη εβδομάδα οι ΗΠΑ αποφάσισαν να μην συμπεριλάβουν τη στήριξη του Κιέβου στο νέο νομοσχέδιο χρηματοδότησης. Το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης θα τεθεί εκ νέου σε ισχύ τον Ιανουάριο, ενημερωμένο ή όχι, μετά την αναστολή της κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid-19.

Η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας

Στα γρανάζια της γαλλογερμανικής διαμάχης έχει κολλήσει και η πολυαναμενόμενη μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ, εξαιτίας της διαφωνίας για την πυρηνική ενέργεια, η οποία είναι κεντρική στην ενεργειακή πολιτική της Γαλλίας και την οποία η Γερμανία έχει εγκαταλείψει ως μέρος της πράσινης μετάβασής της.

Ο Μακρόν αναφέρεται στη αντίθεση του Σολτς για την πυρηνική ενέργεια ως «ιστορικό λάθος» δεδομένης της ανάγκης να καταπολεμηθεί η κλιματική αλλαγή.

Η Λόρενς Μπον, υπουργός Επικρατείας της Γαλλίας για την Ευρώπη, διαψεύδει το γεγονός ότι υπάρχει ρήξη στις σχέσεις με τη Γερμανία, υποστηρίζοντας ότι οι δύο χώρες μοιράζονται το «ίδιο όραμα για την Ευρώπη», συμπεριλαμβανομένης της ενίσχυσης της οικονομικής ανεξαρτησίας, της προώθησης της πράσινης μετάβασης και της διεύρυνσης του μπλοκ ώστε να συμπεριλάβει περισσότερες χώρες.

«Αλλά υπάρχουν ορισμένα ζητήματα στα οποία είναι πιο δύσκολο να επιτευχθεί συναίνεση, όπως για την ενέργεια ή τους νέους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ», αναγνώρισε. «Είναι φυσιολογικό να υπάρχει τριβή σε αυτά τα σημεία, καθώς πρόκειται για μεγάλα διαρθρωτικά ζητήματα που συνδέονται με την ανταγωνιστικότητα των οικονομιών μας. Αυτό δεν σημαίνει καθόλου ότι ο γαλλογερμανικός κινητήρας για την Ευρώπη έχει χαλάσει».

«Γερμανο-γερμανική διαφωνία»

Μάλιστα, έτερος Γάλλος αξιωματούχος τόνισε ότι ο συνασπισμός του Σολτς, μια άνευ προηγουμένου τρικομματική συμμαχία μεταξύ Σοσιαλδημοκρατών,  Φιλελεύθερων και Πρασίνων σχυνά δυσκολεύεται να επιτύχει συναίνεση και ότι, σε ορισμένα ζητήματα, υπάρχει αυτό λένε «γερμανο-γερμανική διαφωνία».

«Πρόκειται για μία δύσκολη [κυβερνητική] δομή και αυτό αναπόφευκτα έχει αντίκτυπο σε πολλά θέματα», υποστήριξε και πρόσθεσε: «Πρέπει να αποδεχτούμε τις πολιτικές παραμέτρους που υπάρχουν στο Βερολίνο».