Ο πρόεδρος της αυτοαποκαλούμενης «Δημοκρατίας του Αρτσάχ», Σαμβέλ Σαχραμανιάν, διέλυσε όλους τους θεσμούς της περιοχής του Ναγκόρνο Καραμπάχ και σχεδόν όλοι οι Αρμένιοι του Καραμπάχ πιστεύεται ότι εγκατέλειψαν τα πατρογοκικά τους εδάφη. Οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για ένα έρημο θύλακα, όπου παραμένουν περίπου 50-1.000 Αρμένιοι. Πάνω από 100.000 τράπηκαν σε φυγή τις τελευταίες ημέρες, μετά την επιχείρηση-εξπρές των δυνάμεων του Αζερμπαϊτζάν στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, που έληξε μέσα σε μία μέρα με την συνθηκολόγηση των Αρμενίων αυτονομιστών.
Αυτός είναι ο επίλογος της σύγκρουσης για την περιοχή που διαρκεί τρεις δεκαετίες. Θα σταματήσει όμως η ένταση στον Καύκασο με τον ξεριζωμό των Αρμενίων ή θα έχουμε και συνέχεια;
Καλού κακού ας έχουμε την προσοχή μας στραμμένη στον θύλακα Ναχιτσεβάν, αναφέρει το Gzero Media, εκτιμώντας πως η συγκεκριμένη περιοχή θα μπορούσε να φιλοξενήσει την επόμενη μεγάλη σύγκρουση στον Καύκασο.
Ο θύλακας Ναχιτσεβάν
Ο θύλακας του Ναχιτσεβάν, όπου κατοικούν περίπου μισό εκατομμύριο Αζέροι, είναι μία λωρίδα αζέρικης περιοχής που βρίσκεται μεταξύ της Αρμενίας, του Ιράν και της Τουρκίας. Ανήκει επομένως στο Αζερμπαϊτζάν αλλά χωρίζεται από την υπόλοιπη χώρα από ένα λεπτό κομμάτι της νότιας Αρμενίας. Μέχρι το 1991 βέβαια δεν είχαν σημασία αυτά τα σύνορα, καθώς τόσο η Αρμενία όσο και το Αζερμπαϊτζάν ήταν μέρος της Σοβιετικής Ένωσης.
Μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης όμως, στις αρχές της δεκαετίας του 1990 η Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν ξεκίνησαν πόλεμο για το Ναγκόρνο Καραμπάχ, κάτι που ανάγκασε το Μπακού να δημιουργήσει νέες διαδρομές μέσω του γειτονικού Ιράν και να στηριχθεί περισσότερο στην Τουρκία.
Γιατί επανέρχεται στο προσκήνιο
Σήμερα το Μπακού στρέφεται στον θύλακα του Ναχιτσεβάν, σημειώνει το Gzero Media εξηγώντας πως η επανάκτηση του ελέγχου του Ναγκόρνο Καραμπάχ σημαίνει ότι οι αζέρικες δυνάμεις ελέγχουν ξανά όλη την επικράτεια του Αζερμπαϊτζάν, μέχρι την αρμένικη συνοριακή περιοχή Σιουνίκ, που χωρίζει το Αζερμπαϊτζάν από τον θύλακα του Ναχιτσεβάν.
Σε μια τολμηρή κίνηση, το Μπακού επαναφέρει ένα αίτημά του, τη δημιουργία ενός «διάδρομου», ελεγχόμενου από τους Αζέρους, που θα συνδέει το Ναχιτσεβάν με το Αζερμπαϊτζάν. Ο διάδρομος αυτός όμως θα «έσπαζε» τη νότια Αρμενία.
Η ιδέα αρέσει επίσης στην Τουρκία καθώς θεωρεί «κλειδί» τον διάδρομο για τις φιλοδοξίες της να αποτελέσει ένα εμπορικό δρόμο που θα συνδέει το Λονδίνο και το Πεκίνο. Η σύνδεση του Αζερμπαϊτζάν, του Ναχιτσεβάν και της Τουρκίας θα δημιουργούσε μια παντουρκική οντότητα που θα εκτείνεται από την Κασπία Θάλασσα έως τη Μεσόγειο.
Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι λίγες μέρες μετά την ανακατάληψη του Ναγκόρνο Καραμπάχ, ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίεφ συναντήθηκε με τον Τούρκο ομόλογό του Ρετζέπ Ερντογάν στον θύλακα του Ναχιτσεβάν επαναφέροντας τη συζήτηση για τον διάδρομο.
Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι το Ιράν δεν έχει υποδεχθεί με την ίδια θέρμη την ιδέα. Οι σχέσεις μεταξύ Μπακού και Τεχεράνης επιδεινώθηκαν μετά τον πόλεμο του Αζερμπαϊτζάν με την Αρμενία πριν από τρία χρόνια. Η Τεχεράνη ανησυχεί ότι το Αζερμπαϊτζάν μπορεί να χρησιμοποιήσει τη στρατιωτική του δύναμη για να καταλάβει την περιοχή Σιουνίκ της Αρμενίας για να συνδεθεί με το Ναχιτσεβάν, αποκόπτοντας με αυτό τον τρόπο μια ζωτικής σημασίας για την Ισλαμική Δημοκρατία οδό μεταφοράς στο βορρά μέσω της Αρμενίας.
Η ιδέα δεν αρέσει φυσικά ούτε στους Αρμένιους.
«Αλλά αν το Αζερμπαϊτζάν κινούνταν μονομερώς για να δημιουργήσει τετελεσμένα στην περιοχή, θα υπερασπιζόταν κανείς την Αρμενία;», διερωτάται το Gzero Media. Η έκβαση του πολέμου του Ναγκόρνο Καραμπάχ δεν μας αφήνει πολλούς λόγους για να το υποθέσουμε, απαντάει. «Το Αζερμπαϊτζάν, με τη βοήθεια της Τουρκίας, είναι πλέον σε θέση να υπαγορεύει πώς θα μοιάζει ο χάρτης του νοτίου Καυκάσου», σημειώνει χαρακτηριστικά.