ΗΠΑ: Άνοδος του πολιτικού ανορθολογισμού

Μετά την αποπομπή του Κέβιν Μακάρθι, πλανάται το ερώτημα εάν οι ΗΠΑ θα διατηρήσουν το καθεστώς τους ως η κυρίαρχη οικονομική δύναμη στον κόσμο, καθόσον αυξάνονται οι ανορθολογικές και διχαστικές τάσεις της κοινωνίας των ΗΠΑ.

Η προοπτική των Ηνωμένων Πολιτειών να διατηρήσουν τη θέση τους ως η κορυφαία οικονομία του κόσμου είναι ένα πολύπλευρο ζήτημα, που επηρεάζεται τόσο από την εσωτερική όσο και από την εξωτερική δυναμική. Ενώ οι ΗΠΑ είναι έτοιμες να παραμείνουν ένα ευημερούν έθνος, ιδιαίτερα αν μπορούν να προωθήσουν την κοινωνική συνοχή, η προειδοποίηση είναι ότι η ευημερία από μόνη της δεν εγγυάται την παγκόσμια οικονομική ηγεσία.

Η έλλειψη ενότητας θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια ευημερούσα αλλά ασταθή και απογοητευμένη κοινωνία. Η ισορροπία δυνάμεων στην παγκόσμια οικονομία αλλάζει και ο ρόλος της Κίνας γίνεται όλο και πιο σημαντικός. Το βιοτικό επίπεδο της Κίνας είναι περίπου το ένα τρίτο εκείνου των ΗΠΑ, αλλά ο πληθυσμός της είναι τετραπλάσιος από εκείνον των ΗΠΑ. Δεδομένων αυτών των δημογραφικών στοιχείων, θα γίνεται όλο και πιο δύσκολο για τις ΗΠΑ, με μόνο το 4,1% του παγκόσμιου πληθυσμού, να διατηρήσουν τη θέση τους ως η μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου. Το μέγεθος του πληθυσμού αποτελεί σημαντικό παράγοντα, με τις χώρες με σημαντικά μεγαλύτερο πληθυσμό να έχουν πιθανότατα και μεγαλύτερες οικονομίες.

Ίσως, όμως η εσωτερική απειλή να είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος για τις ΗΠΑ. Ο Κέβιν Μακάρθι προσπάθησε να σφυρηλατήσει μια δικομματική συμφωνία που απαιτούσε υποστήριξη από μέλη τόσο του Ρεπουμπλικανικού όσο και του Δημοκρατικού κόμματος. Οι προσπάθειές του έχουν κατά καιρούς επιτύχει στο παρελθόν, όπως αποδεικνύεται από τις ψηφοφορίες σε θέματα όπως η χρηματοδότηση της Ουκρανίας και η αύξηση του ανώτατου ορίου του χρέους.

Παρ ‘όλα αυτά, αυτά τα δικομματικά επιτεύγματα οδήγησαν σε κατηγορίες για απιστία εντός του κόμματός του και τελικά του κόστισαν το ρόλο του ως Ρεπουμπλικανός Πρόεδρος της Βουλής.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η απώλεια της διακομματικής συνεργασίας, ένα βήμα προς τα πίσω από τα δημοκρατικά ιδεώδη και η πιθανότητα το κράτος να πλησιάσει στην εσωτερική διαμάχη. Είναι ολοένα και πιο σαφές ότι και τα δύο μεγάλα κόμματα εξελίσσονται σε άκαμπτες, ανυποχώρητες οντότητες που κυριαρχούνται από ακραίες παρατάξεις που θέτουν ως προτεραιότητα τη νίκη πάνω απ’ όλα. Αυτή η εξέλιξη είναι πιο εμφανής στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, αλλά εκδηλώνεται επίσης διακριτικά στο Δημοκρατικό Κόμμα, ιδίως μέσω ιδεολογικών διαφορών στις κοινοβουλευτικές επιτροπές.

Η πολιτική αρένα χαρακτηρίζεται όλο και περισσότερο από μια νοοτροπία νίκης με κάθε κόστος, όπου ανήθικες στρατηγικές όπως η εξαπάτηση γίνονται κοινός τόπος και ο σεβασμός των θεσμικών κανόνων μειώνεται.

Οι ημέρες της διακομματικής συνεργασίας που οδηγεί σε καλά μελετημένους συμβιβασμούς φαίνεται να φθίνουν πλέον στις ΗΠΑ. Παράγοντες όπως η διεύρυνση της ανισότητας του πλούτου, η αυξανόμενη ιδεολογική απόκλιση και η ευρεία απογοήτευση από το σύστημα η έλλειψη ίσων ευκαιριών, συνέβαλαν σε αυτή τη μετατόπιση. Το πολιτικό τοπίο έχει περιέλθει σε κατάσταση αυξημένης ενδοκομματικής και διακομματικής σύγκρουσης, κυρίως επειδή οι ηγέτες των κομμάτων αποθαρρύνουν τη συνεργασία σε όλο το φάσμα της πολιτικής και δίνουν προτεραιότητα στην αφοσίωση των κομμάτων έναντι του εθνικού συμφέροντος. Από πολλές οπτικές γωνίες, οι επιπτώσεις αυτής της μετατόπισης είναι ανησυχητικές.

Η πόλωση συνήθως συνεχίζεται έως ότου τα μέλη της κοινωνίας αναγκαστούν να επιλέξουν μεταξύ των άκρων, κλιμακώνοντας τις εντάσεις σε αποσταθεροποιητικά επίπεδα και αυξάνοντας τον κίνδυνο εμφύλιων συγκρούσεων που πλήττουν το κράτος, οι οποίες θα μπορούσαν να οδηγήσουν ακόμη και στα πρόθυρα εμφυλίου πολέμου. Ένα τέτοιο σενάριο υπογραμμίζει την επείγουσα ανάγκη για διαρθρωτική και ιδεολογική μεταρρύθμιση της πολιτικής κατάστασης, προκειμένου να προωθηθεί μεγαλύτερη συμμετοχικότητα και να αμβλυνθεί η τάση να ριζώσουν εξτρεμιστικές ιδεολογίες. Η τρέχουσα πόλωση όχι μόνο περιθωριοποιεί τις μετριοπαθείς φωνές, αλλά δημιουργεί επίσης ένα ασταθές περιβάλλον στο οποίο οι διαιρέσεις μπορούν να κλιμακωθούν σε σοβαρότερες κοινωνικές αναταραχές.

Αναζητούνται ηγεσίες που θα προκύψουν από το κέντρο για να ενώσουν και να εκπροσωπήσουν περίπου το 70% του πληθυσμού που δεν θα ήθελε κανένα από τα δύο άκρα να το κυβερνά. Οι καιροί που έρχονται είναι δύσκολοι: Γεωπολιτικές εντάσεις, κλιματική αλλαγή, ακριβή ενέργεια, υψηλά επιτόκια, δυσθεώρητο παγκόσμιο χρέος, ενεργειακή και επισιτιστική ανασφάλεια, αλλαγές που επιφέρουν οι νέες τεχνολογίες, μετανάστευση, στασιμοπληθωρισμός, εμπορικό έλλειμμα μόνο με την Κίνα πάνω από $1 δις την ημέρα, κλπ. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, το μόνο που δεν χρειάζονται οι ΗΠΑ είναι μια εσωτερική σύγκρουση των άκρων και η παραμέληση της «φωνής της λογικής».