Ιταλία: Το εκρηκτικό οικονομικό κοκτέιλ

Υψηλό χρέος, χαλαρή δημοσιονομική πολιτική αποτελούν εκρηκτικό κοκτέιλ, προειδοποιούν οι οίκοι αξιολόγησης.

Οι ιταλικές μετοχές γνώρισαν μεγάλη άνοδο φέτος. Τώρα όμως που ανεβαίνουν οι αποδόσεις των ομολόγων,  διαφαίνεται ο κίνδυνος της ύφεσης και οι προβλέψεις για την οικονομία δεν εμπνέουν αισιοδοξία, αυτό μάλλον δεν θα συνεχιστεί για πολύ. Ο δείκτης ΜΙΒ έχει σημειώσει άνοδο 20% συνολικά στη διάρκεια του έτους, ξεπερνώντας τις περισσότερες μεγάλες ευρωπαϊκές αγορές. Αυτό συνέβη επειδή κυριαρχείται από τράπεζες που έχουν κερδίσει χάρη στις αυξήσεις των επιτοκίων αλλά και επειδή οι χαμηλές αποτιμήσεις τους προσέλκυσαν τους επενδυτές. Δεδομένου όμως ότι τα spreads πλησιάζουν τις 200 μ.β. και είναι τα υψηλότερα από τον Ιανουάριο, πολλοί «βλέπουν» σημαντικούς κινδύνους που δεν πρέπει να αγνοηθούν.

Τα spreads άρχισαν να αυξάνονται όταν η πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι παρουσίασε προϋπολογισμό που αναβάλλει κατά ένα έτος τη μείωση του ελλείμματος κάτω από τον στόχο της Ε.Ε. Τη Δευτέρα η κυβέρνηση ενέκρινε πρόσθετο προϋπολογισμό ύψους 24 δισ. ευρώ που προβλέπει φοροαπαλλαγές για τους μισθωτούς και 13 δισ. ευρώ υψηλότερο κόστος εξυπηρέτησης του χρέους εξαιτίας των αυξημένων επιτοκίων. Η Fitch Ratings μίλησε για «σαφή χαλάρωση της δημοσιονομικής πολιτικής», ενώ το ΔΝΤ τόνισε πως η Ιταλία θα παγιδευτεί σε ένα χρέος άνω του 140% του ΑΕΠ της για άλλα πέντε χρόνια. Στελέχη της Goldman Sachs συνιστούν στους επενδυτές να αποφεύγουν τις ιταλικές μετοχές τονίζοντας πως ο δείκτης ΜΙΒ του Μιλάνου «είναι ευάλωτος στις αυξημένες αποδόσεις, στα διευρυμένα spreads και στην επιδείνωση της προοπτικής για ανάπτυξη».

Μπορεί οι ιταλικές μετοχές να εκτοξεύθηκαν χάρη στην αυξημένη κερδοφορία των τραπεζών, αλλά η επιδείνωση της μακροοικονομικής εικόνας της χώρας θα αλλάξει την κατάσταση. Ηδη οι μετοχές μικρότερων ιταλικών εταιρειών δέχονται πιέσεις, με τον δείκτη μικρής κεφαλαιοποίησης να έχει χάσει συνολικά πάνω από 9%. Οι επενδυτές έχουν αρχίσει να βλέπουν στο ραντάρ τους τούς κινδύνους που εγκυμονεί το δημόσιο χρέος της Ιταλίας. Δεν πιστεύουν, πάντως, ότι πρόκειται να επαναληφθεί η κρίση που γνώρισε η χώρα το 2011, όταν η εκτόξευση των spreads οδήγησε στην πτώση τής τότε κυβέρνησης Μπερλουσκόνι. Ο Τζάκοπο Τσεκατέλι, επικεφαλής των θεσμικών πελατών της Finint Private Bank, υπογραμμίζει πάντως πως «πρέπει να δίνουμε ιδιαίτερη προσοχή στους κινδύνους δημοσιονομικής φύσεως που αντιμετωπίζουν οι υπερχρεωμένες χώρες, όπως η Ιταλία, δεδομένου ότι αυξάνονται τα επιτόκια και μαζί τους αυξάνονται και οι αποδόσεις των ομολόγων τους». Οικονομολόγοι της Allianz θεωρούν πολύ αισιόδοξες τις επίσημες προβλέψεις της κυβέρνησης για ανάπτυξη και δεδομένου του υψηλού χρέους της χώρας πιθανολογούν ότι επίκεινται ταραχές.