Ελληνοτουρκικά: Διάλογος πέρα από τις διαφορές

Ο πρώτος γύρος του πολιτικού διαλόγου που διεξήχθη την περασμένη εβδομάδα στην Αθήνα δεν κατέστη αφετηρία διαπραγμάτευσης για την επίλυση της υφαλοκρηπίδας και της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης. Οι δύο υφυπουργοί Εξωτερικών, που είναι επικεφαλής των πολιτικών διαβουλεύσεων, Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου και Μπουράκ Ακτσαπάρ άλλωστε φορούν ένα κοστούμι πολύ διαφορετικό από τις «διερευνητικές/συμβουλευτικές επαφές». Ενα κουστούμι που αφορά το σύνολο των ελληνοτουρκικών σχέσεων.

Οι διερευνητικές συνομιλίες περιλαμβάνονται επί του παρόντος σε αυτό ως πολύ σημαντικό σημείο της ημερήσιας διάταξης και θα ξεκινήσουν εν ευθέτω χρόνω, αλλά υπάρχουν πολλά άλλα θέματα που μπορούν να οικοδομήσουν εμπιστοσύνη μεταξύ των δύο πλευρών και να επιστρέψουν σε μια δομημένη διαδικασία διαλόγου. Το άτυπο μορατόριουμ για ηρεμία με βάση την αλληλεγγύη που επέδειξαν και οι δύο πλευρές μετά τον μεγάλο σεισμό στην Τουρκία είναι ζωτικής σημασίας και στόχος είναι να διατηρηθεί αυτό το μορατόριουμ. Άλλωστε, η ηρεμία αποτελεί προϋπόθεση για την ανάπτυξη του διαλόγου. Όπως και η εμπιστοσύνη στην πρόοδο των διαπραγματεύσεων με στόχο την παραγωγή αποτελεσμάτων.

Και για αυτό στην παρούσα φάση όλο το βάρος των διπλωματών Ελλάδας και Τουρκίας έχει πέσει στο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας, δεδομένου μάλιστα ότι τόσο ο Κυριάκος Μητσοτάκης όσο και ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχουν ζητήσει να έχει απτά αποτελέσματα. Οι συμφωνίες θα πατήσουν κατά κύριο λόγο στη θετική ατζέντα, με τη συνάντηση του υφυπουργού Εξωτερικών Κώστα Φραγκογιάννη και του ομολόγου του Μπουράκ Ακτσαπάρ να χαρακτηρίζεται ιδιαίτερα παραγωγική, δίνοντας έδαφος για νέες συμφωνίες.

Οι τομείς της πολιτικής προστασίας και των φυσικών καταστροφών θεωρούνται από τους τομείς με τις μεγαλύτερες δυνατότητες ανάπτυξης, καθώς οι δύο χώρες συνεργάζονται ουσιαστικά. Το μεταναστευτικό ζήτημα, που αποτελεί σημαντικό τομέα των συνομιλιών και το οποίο συζητήθηκε και στις πολιτικές διαβουλεύσεις της επόμενης ημέρας, στοχεύει στην εμβάθυνση της συνεργασίας μεταξύ των ακτοφυλακών των δύο χωρών, αλλά και η τουρκική πλευρά εξέφρασε την προθυμία της να συμβάλει στον τομέα των προσπαθειών για τον περιορισμό των ρευμάτων στο Αιγαίο, όπως ήδη γίνεται στο νησί του Έβρου.

Ενόψει μάλιστα του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας, Παπαδοπούλου και Ακτσαπάρ δεν αποκλείεται να προχωρήσουν σε μια ακόμα συνάντηση στο πλαίσιο των πολιτικών διαβουλεύσεων προκειμένου να υπάρξει ο απαιτούμενος συντονισμός.

ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα

Την ίδια στιγμή αρμόδιες πηγές είναι ιδιαίτερα προσεκτικές όταν καλούνται να απαντήσουν για το πότε οι συνομιλίες θα μπουν στην ουσία της ελληνοτουρκικής διαφοράς που αναγνωρίζει η Αθήνα και αυτή αφορά την υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ. Οι διπλωμάτες επιμένουν με ευλάβεια στα προσεκτικά χαραγμένα βήματα, που θα προκύψουν από την οικοδόμηση της εμπιστοσύνης και τη συνέχιση της ηρεμίας προκειμένου οι δύο πλευρές να μπουν σε βάθος στη συζήτηση για ζητήματα που συνθέτουν την ατζέντα των ελληνοτουρκικών προβλημάτων.

Με τις διαβουλεύσεις σε πολλαπλά ζητήματα και τη διερεύνηση των δυνατοτήτων αυτές να εξελιχθούν σε διαπραγμάτευση να είναι το αντικείμενο των συνομιλιών το επόμενο διάστημα. Και την 7η Δεκεμβρίου να αποτελεί ένα ιδιαίτερα κρίσιμο ορόσημο. Μητσοτάκης και Ερντογάν, άλλωστε, είναι αυτοί που δίνουν τις κατευθύνσεις για τη χάραξη του οδικού χάρτη των συνομιλιών, επαναβεβαιώνοντας σε κάθε στάδιο τη διάθεσή τους για συνέχιση του διαλόγου και της ηρεμίας και θέτοντας τους στόχους για την κάθε φάση.

Ο σκοπός είναι να δημιουργηθεί ένα κλίμα ανοιχτό σε συμβιβασμούς σε δύο κοινωνίες που έχουν βυθιστεί σε συγκρουσιακή ρητορική σε ένα κρίσιμο στάδιο της προόδου του διαλόγου. Ακόμη και αν το θέμα δεν είναι τόσο ψηλά στην ατζέντα στην Τουρκία όσο στην Ελλάδα. Η συνέχιση του διαλόγου μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας είναι επίσης ένα θετικό στοιχείο στο διπλωματικό παιχνίδι του Ερντογάν, ειδικά τώρα που η Μέση Ανατολή φλέγεται και πάλι. Είναι εξίσου σημαντικό η Αθήνα και η Άγκυρα να μπορούν να συζητήσουν διεθνή και περιφερειακά θέματα, όπως το ξέσπασμα του πολέμου στη Γάζα και τις επιπτώσεις του στην περιοχή.