Η συνεδρίαση της ΕΚΤ και το ελληνικό ενδιαφέρον

Η σημερινή συνεδρίαση της ΕΚΤ στην Αθήνα μπορεί να θεωτηθεί ότι είναι ιστορικής σημασίας. κυρίως γιατί αναμένεται η Κριστίν Λαγκάρντ να ανακοινώσει ότι σταματούν μέχρι νεωτέρας οι αυξήσεις των επιτοκίων.

Στη σημερινή συνέντευξη Τύπου, η Λαγκάρντ αναμένεται να επισημάνει ότι οι οικονομικές προβλέψεις των αναλυτών της ΕΚΤ που δημοσιεύθηκαν τον Σεπτέμβριο παραμένουν αμετάβλητες. Αυτό που έχει αλλάξει είναι ο βαθμός αβεβαιότητας που συνδέεται με τις προβλέψεις λόγω του πολέμου στη Μέση Ανατολή. Ως αποτέλεσμα, το Διοικητικό Συμβούλιο θα αποφασίσει να αναστείλει τα επιτόκια, επιβεβαιώνοντας ότι είναι δυνατή η αύξηση του πληθωρισμού στο 2% το 2025 με τα τρέχοντα επίπεδα επιτοκίων. Ταυτόχρονα, εάν οι προοπτικές για τον πληθωρισμό επιδεινωθούν, η πόρτα για μια νέα αύξηση των επιτοκίων θα παραμείνει ορθάνοιχτη.

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) βλέπει μικτά μηνύματα στο μέτωπο του πληθωρισμού.

Από τη μία πλευρά, ο δομικός πληθωρισμός παρουσίασε απροσδόκητη αδυναμία, αλλά ταυτόχρονα οι προσδοκίες για υψηλότερες τιμές ενέργειας με φόντο την κατάσταση στη Μέση Ανατολή έχουν αυξήσει την πιθανότητα υψηλότερου γενικού πληθωρισμού. Είναι σαφές ότι η κατάσταση στο Ισραήλ και τη Γάζα βρίσκεται στην κορυφή αυτής της λίστας: οι τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου έχουν αυξηθεί κατά 10% και 20% αντίστοιχα από τις προηγούμενες προβλέψεις των αναλυτών της ΕΚΤ, ιδίως από την ημέρα που η Χαμάς εξαπέλυσε τις τρομοκρατικές επιθέσεις της στο Ισραήλ. Οι υψηλότερες τιμές ενέργειας θα απειλούσαν την ευρωπαϊκή οικονομική ανάπτυξη και θα αύξαναν τον κίνδυνο υπερθέρμανσης του πληθωρισμού.

Οι αξιωματούχοι της ΕΚΤ συμφωνούν ότι διαφωνούν σε αρκετά ανοιχτά ζητήματα, τα οποία θα βρεθούν επί τάπητος στη συνεδρίαση του Δεκεμβρίου, όταν θα δημοσιευτούν οι επόμενες προβλέψεις των αναλυτών της για την οικονομία. Μέχρι τις 14 Δεκεμβρίου που είναι προγραμματισμένη η επόμενη συνεδρίαση για τη νομισματική πολιτική στη Φρανκφούρτη, η εικόνα θα είναι πιο ξεκάθαρη τόσο για τις οικονομικές προοπτικές όσο και για τις επιπτώσεις των εχθροπραξιών στη Μέση Ανατολή.

Η περίπτωση των ελληνικών τραπεζών

Ωστόσο, για τις ελληνικές τράπεζες, οι μέχρι τώρα αυξήσεις των επιτοκίων έχουν συμβάλει στην ενίσχυση των εσωτερικών και καθαρών εσόδων. Η πλειονότητα του χαρτοφυλακίου χορηγήσεων έχει κυμαινόμενα επιτόκια και συνδέεται με τον ευρωπαϊκό διατραπεζικό δείκτη. Ως αποτέλεσμα, η αύξηση των δόσεων και, συνεπώς, των εσόδων από τόκους ήταν σχεδόν αυτόματη. Από την άλλη πλευρά, οι αποδόσεις των καταθέσεων αναπροσαρμόστηκαν σε περισσότερες από μία περιπτώσεις. Οι περισσότεροι λογαριασμοί πρώτης κατηγορίας δεν προσφέρουν καθόλου επιτόκιο ή προσφέρουν επιτόκιο λίγων μονάδων βάσης πάνω από το 0%, ενώ η μεταφορά ρευστότητας από τους αποταμιευτές σε ακριβότερες προθεσμιακές καταθέσεις παραμένει πολύ αργή.

Σε αυτό το πλαίσιο, τα καθαρά έσοδα από τόκους αυξήθηκαν κατά εντυπωσιακό ποσοστό 60% ετησίως το πρώτο εξάμηνο του 2023. Οι αναλυτές αναμένουν εξαιρετικά αποτελέσματα γ’ τριμήνου, τα οποία θα ανακοινωθούν το πρώτο 10ήμερο του Νοεμβρίου. Ταυτόχρονα, το υψηλότερο κόστος δανεισμού δεν θα τείνει να δημιουργήσει νέα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, επιτρέποντας στις τράπεζες να διατηρήσουν το κόστος του πιστωτικού κινδύνου σε λογικά επίπεδα. Ταυτόχρονα, όμως, η ζήτηση για νέα δάνεια μειώνεται, παρά τη συρρίκνωση των τραπεζικών επιτοκιακών περιθωρίων, γεγονός που τείνει να περιορίσει το τελικό κόστος των χρηματοδοτικών μέσων.

Παράλληλα, υπάρχουν ανησυχίες για την πρόωρη αποπληρωμή των πράσινων δανείων από δανειολήπτες με επαρκή ρευστότητα. Σε περίπτωση περαιτέρω ανοδικών αναθεωρήσεων, οι τάσεις αυτές θα μπορούσαν να ενταθούν εκ νέου.