Αθηνά Μεσολωρά, η πρωτοπόρος Ελληνίδα νοσηλεύτρια στον πόλεμο του 1940

Ξεφυλλίζοντας τις κιτρινισμένες σελίδες των αρχείων και των εκθέσεων των Αδελφών του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού, της περιόδου 1940 -1944,, η Ιστορία προβάλλει ολοζώντανη μέσα από τις γλαφυρές μαρτυρίες τους. Οι Ελληνίδες, ανεξάρτητα από οικονομική και κοινωνική κατάσταση, άφησαν το σπίτι και την οικογένεια τους και βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή, στα νοσοκομεία εκστρατείας, στα αυτοσχέδια χειρουργεία, αγωνιζόμενες και εκείνες το ίδιο ηρωικά με τους άνδρες στρατιώτες που υπεράσπιζαν την πατρίδα μας.

«28η Οκτωβρίου 1940, 6η πρωινή. Οι σειρήνες χτυπούν. «Σύμπαν το Έθνος εν εγρηγόρσει.. Η Ελλάς υπέστη ύπουλον επίθεσιν. Προσκλητήριον Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού. Η Σχολή Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού ανάστατος. Υπό την φωτεινήν αιγίδα της μετέπειτα Ηρωϊδος Δεσποινίδος Μεσολωρά αι Αδελφαί εν ρυπή οφθαλμού έχουν ετοιμάσει ένα μεγάλο τμήμα του Νοσοκομείου δια να δεχθή τους ηρωϊκούς τραυματίας».

Ανάμεσα στις ηρωικές αυτές αδελφές νοσοκόμες ξεχωριστή θέση κατέχει η Αθηνά Μεσολωρά. Γεννήθηκε το 1889 στην Αθήνα, κόρη του καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών Ιωάννη Μεσολωρά.

Το 1911 ιδρύθηκε η Πρώτη Πρακτική Σχολή Αδελφών Νοσοκόμων και η Αθηνά Μεσολωρά, σε ηλικία 22 ετών, ανέλαβε τη διεύθυνσή της. Η Αθηνά Μεσολωρά είναι η πρώτη νοσηλεύτρια με ειδίκευση στη Δημόσια Υγιεινή. Φοίτησε στο King’s College του Λονδίνου το 1920 με υποτροφία της Ένωσης των Συνδέσμων των Ερυθρών Σταυρών και διαδέχθηκε την Ελένη Βασιλοπούλου στη διεύθυνση της Ανωτέρας Σχολής Νοσοκόμων και Επισκεπτριών του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού. Στη συνέχεια διετέλεσε για μεγάλο χρονικό διάστημα διευθύνουσα του Τμήματος Νοσοκόμων και μέλος του κεντρικού συμβουλίου του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού.

Από την πρώτη μέρα του ελληνοϊταλικού πολέμου επιστρατεύτηκε στο πλευρό των μαχόμενων Ελλήνων και αποτέλεσε υπόδειγμα απαράμιλλου θάρρους και γενναιότητας για τις συναδέλφους της. Εμφορούμενη από τις αρχές του ανθρωπισμού και της αγάπης για την πατρίδα της, προσέφερε με ανιδιοτέλεια και αυτοθυσία τις νοσηλευτικές της υπηρεσίες, αλλά και φροντίδα και ζεστασιά, ανακουφίζοντας το σωματικό πόνο αλλά και την ψυχή των τραυματιών. Οργάνωνε και καθοδηγούσε τις αδελφές νοσοκόμες, εμπνέοντας τις με τα Ιδεώδη του ερυθροσταυρικού κινήματος, ενισχύοντας παράλληλα το φρόνημα τους για μια πατρίδα που οι άνθρωποι θα ζουν ειρηνικά και ελεύθερα.

Από το 1955 έως το 1965, ήταν Πρόεδρος του Εθνικού Συνδέσμου Νοσηλευτών Ελλάδος. Το 1959 δημοσιεύτηκε η μελέτη της με τίτλο «A brief history of the evolution of nursing in Greece». Απεβίωσε το 1965 στην Αθήνα.

Η ερυθροσταυρίτισσα Αθηνά Μεσολωρά

Διακρίθηκε για τη φιλαλληλία, τις οργανωτικές τις ικανότητες και την ανιδιοτελή προσφορά της στο συνάνθρωπο. Υπήρξε πρωτοπόρος στον τομέα της νοσηλευτικής στη χώρα μας, τόσο από πλευράς σπουδών όσο και λόγω της δράσης της σε καιρό πολέμου και στην ειρηνική περίοδο.

Από το 1998 η  ορειχάλκινη προτομή της κοσμεί την Πλατεία Αθηνάς Μεσολωρά στο Πεδίον του Άρεως. Στο γλυπτό η τιμώμενη αποδίδεται με την στολή της νοσηλεύτριας. Στην πρόσοψη του βάθρου αναγράφεται: «ΑΘΗΝΑ Ι. ΜΕΣΟΛΩΡΑ 1890 – 1965 Η ΜΕΓΑΛΗ ΑΔΕΛΦΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΡΥΘΡΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ».

Ο Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός όπως προβλέπεται από τις Συμβάσεις της Γενεύης ήρθε συμπαραστάτης και αρωγός στην Υγειονομική Υπηρεσία του Στρατεύματος. Έθεσε στη διάθεση του Στρατού Χειρουργεία Εκστρατείας, ένα Νοσοκομείο Διακομιδής, το Νοσοκομείο του στην Αθήνα και το τμήμα του στη Θεσσαλονίκη.  Ταυτόχρονα, οι γυναίκες οργάνωναν τη δράση του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού στα μετόπισθεν. Πιο συγκεκριμένα, Ο ΕΕΣ προσέφερε μεγάλη ποσότητα ιατροφαρμακευτικού υλικού, απέστειλε 20.000 δέματα στο μέτωπο, συγκρότησε Κέντρο Εθελοντικής Αιμοδοσίας και διανομής φιαλών αίματος για την αντιμετώπιση των εκτάκτων αναγκών των στρατιωτικών νοσοκομείων και των χειρουργείων του μετώπου, ενώ πραγματοποίησε και εκατοντάδες μεταγγίσεις αίματος, πολύτιμες για τη διάσωση της ζωής πολλών τραυματιών.

Άρθρο του Γιώργου Σταμάτη, Βουλευτή Επικρατείας της ΝΔ