Η νέα “γραμμή” του Ισραήλ και η κρίση στη Μέση Ανατολή

Στο σημείο μηδέν βρίσκεται η κρίση στη Μέση Ανατολή, όπως το μαρτυρά και η δραματική παρέμβαση του Αιγύπτιου Προέδρου Σίσι, καθώς το Ισραήλ έχοντας χάσει το πλεονέκτημα του αιφνιδιασμού συνεχίζει να προετοιμάζεται για την επόμενη φάση της στρατιωτικής επιχείρησης ενώ στο παρασκήνιο υπάρχουν ασφυκτικές πιέσεις για να αποφευχθεί μια νέα αιματοχυσία που θα μεγαλώσει το αδιέξοδο και θα επιτείνει τον κίνδυνο ανεξέλεγκτης διάχυσης της κρίσης.

Η Διπλωματία είναι ακόμη στο περιθώριο, καθώς η Δύση προσφέρει χρόνο στο Ισραήλ, ενώ πρωτοβουλίες όπως η επιστολή των εννιά Αραβικών κρατών που ζητούν κατάπαυση του πυρός καταδικάζοντας όμως και τη Χαμάς, ή εκείνη της Ρωσίας που συνομίλησε με Χαμάς, Παλαιστινιακή Αρχή και Ιράν, δεν μπορούν βεβαίως να οδηγήσουν σε αποκλιμάκωση.

Ωστόσο, ο κίνδυνος κλιμάκωσης της κρίσης παραμένει, καθώς οι ισχυρές δυνάμεις των ΗΠΑ που είναι συγκεντρωμένες στην περιοχή σηματοδοτούν ένα προληπτικό χτύπημα κατά ιρανικών στόχων στο συριακό έδαφος. Το Ιράν έχει απειλήσει να απαντήσει δυναμικά εάν το Ισραήλ επέμβει επί του εδάφους στη Γάζα ή εάν εμπλακούν οι ΗΠΑ.

Μεγάλη παραφωνία αποτελεί και πάλι ο Τ. Ερντογάν, καθώς όχι μόνο νομιμοποίησε τη Χαμάς αλλά υιοθετεί την πιο ακραία ρητορική εναντίον του Ισραήλ ακόμη και από τις πιο εξτρεμιστικές ισλαμικές οργανώσεις. Κάτι που διαλύει φυσικά κάθε προοπτική επαναπροσέγγισης με το Ισραήλ, δημιουργεί νέα σύννεφα στις σχέσεις του με τη Δύση και περιορίζει τις φιλοδοξίες της Τουρκίας για ενεργό συμμετοχή στην όποια μεσολαβητική ή ειρηνευτική προσπάθεια.

Η ισραηλινή ηγεσία επιμένει ότι τίποτα δεν έχει αλλάξει στα σχέδιά της για μια χερσαία επιχείρηση με μοναδικό στόχο την εξάλειψη της Χαμάς, αλλά πρόκειται για ένα σχέδιο με πολύ σημαντικά επιχειρησιακά προβλήματα, ενώ άλλα εμπόδια θα μεγαλώνουν όσο περνούν οι μέρες. Η διεθνής κοινή γνώμη, επηρεασμένη από τις εικόνες που έρχονται από τη Γάζα, ασκεί πίεση στις κυβερνήσεις είτε για κατάπαυση του πυρός είτε για να ελαχιστοποιήσουν όσο το δυνατόν περισσότερο την πιθανότητα απωλειών μεταξύ των αμάχων.

Νέα σελίδα στην επιθετική τακτική του Ισραήλ

Το Ισραήλ γνωρίζει ότι η χερσαία επέμβαση θα οδηγήσει αναπόφευκτα σε βαριές απώλειες μεταξύ των αμάχων και των δικών του δυνάμεων και αναμφίβολα θα θέσει σε κίνδυνο τη ζωή των ομήρων.

Όλα δείχνουν πάντως ότι ενώ αρχικά πρώτη στη λίστα των στόχων που έθεσε το Ισραήλ ήταν η εξαφάνιση της Χαμάς από τη Γάζα, πλέον έχει προστεθεί ως πρώτη προτεραιότητα και η ασφαλής απελευθέρωση των ομήρων και αυτός είναι ένας σημαντικός λόγος για την καθυστέρηση της γενικευμένης χερσαίας επίθεσης.

Τις τελευταίες τρεις ημέρες ο Ισραηλινός Στρατός έχει υιοθετήσει την τακτική των νυχτερινών επιδρομών στο έδαφος της Λωρίδας της Γάζας αποφεύγοντας βεβαίως να εμπλακεί σε επιχειρήσεις εντός του αστικού ιστού. Με τις επιχειρήσεις αυτές στις οποίες εκτός από τεθωρακισμένα παίρνουν μέρος και ειδικά εκπαιδευμένες δυνάμεις του IDF στόχος είναι όχι μόνο η εξουδετέρωση πυρήνων της Χαμάς και εγκαταστάσεών της που βρίσκονται εκτός αστικών κέντρων, αλλά και η συγκέντρωση στοιχείων που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στον εντοπισμό των ομήρων.

Η εγκαθίδρυση μιας ασφαλούς ζώνης γύρω από τη Γάζα θα διευκόλυνε την υλοποίηση μιας στρατιωτικής επιχείρησης μεγαλύτερης κλίμακας, εάν η ισραηλινή πολιτική ηγεσία αποφασίσει να το πράξει. Η συνέχιση της τακτικής των “επιδρομών μικρής κλίμακας” μπορεί να επιτύχει κάποια αποτελέσματα στο έδαφος, αλλά δεν θα οδηγήσει ποτέ στην επίτευξη των δύο στόχων που έχει θέσει το Ισραήλ: την καταστροφή της Χαμάς και την απελευθέρωση των ομήρων.

Αυτή η αλλαγή τακτικής από το Ισραήλ που απαιτεί χρόνο, θα έχει όμως και άλλες συνέπειες. Στο εσωτερικό του Ισραήλ υπάρχουν αυτή τη στιγμή δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι οι οποίοι έχουν απομακρυνθεί από τα σπίτια τους στη μεθόριο με τη Γάζα και τον Λίβανο και αυτό δεν θα μπορεί να συνεχισθεί για πολλές ακόμη εβδομάδες ή μήνες.

Επίσης, η πίεση της κοινής γνώμης για ασφαλή επιστροφή των ομήρων θα μειώνει την εσωτερική υποστήριξη στη στρατιωτική επιχείρηση μεγάλης κλίμακας, κάτι που θα προστεθεί και στη διεθνή πίεση για αποφυγή μεγάλης χερσαίας επέμβασης.

Τονίζεται ότι το Ισραήλ δεν έχει στρατηγική εξόδου από μια τέτοια επιχείρηση. Ενώ μπορεί να οδηγήσει στην εξάλειψη των στρατιωτικών δυνατοτήτων της Χαμάς με τεράστιο κόστος, η Λωρίδα της Γάζας παραμένει μια “μαύρη τρύπα”, καθώς η επιρροή της Παλαιστινιακής Αρχής στη Λωρίδα είναι εξαιρετικά περιορισμένη, παρέχοντας ευκαιρίες για τη δημιουργία και την καλλιέργεια νέων τρομοκρατικών οργανώσεων. Επιπλέον, ο μακροχρόνιος αποκλεισμός της Λωρίδας της Γάζας από το Ισραήλ δεν εμπόδισε τη Χαμάς να δημιουργήσει ένα πολύ ισχυρό οπλοστάσιο, όπως αποδεικνύεται από το μεγάλο απόθεμα ρουκετών και πυραύλων που διαθέτει.

Ο κίνδυνος για το Ισραήλ δεν είναι μόνο ότι θα χάσει τη διεθνή υποστήριξη, τουλάχιστον από τη Δύση, αλλά και ότι θα αναγκαστεί να δεσμεύσει πολύ μεγάλες δυνάμεις και πόρους ως κατοχική δύναμη στη Λωρίδα της Γάζας.

Είναι προφανές ότι μετά από αυτή την κρίση, η κατοχή της Γάζας δεν θα είναι εύκολη υπόθεση για το Ισραήλ ούτε θα είναι ανεκτή από τη διεθνή κοινότητα. Έτσι το πιθανότερο είναι να υποχρεωθεί να αποχωρήσει αφήνοντας το έδαφος ελεύθερο και πάλι στη Χαμάς και σε άλλες τρομοκρατικές οργανώσεις, και να υποχρεωθεί να προσέλθει σε συνομιλίες όπου η Χαμάς δεν θα είναι βεβαίως συνομιλητής (επομένως δεν θα δεσμεύεται από τις όποιες συνεννοήσεις γίνουν με την Παλαιστινιακή Αρχή) αλλά η σκιά της Γάζας θα βαραίνει την όποια ειρηνευτική διαδικασία.