Το κρίσιμο δίμηνο της ελληνικής οικονομίας

Ένα καυτό δίμηνο απομένει για την ολοκλήρωση του φετινού προϋπολογισμού, με την κυβέρνηση να έρχεται αντιμέτωπη με μια σειρά ζητημάτων, τα οποία αποτελούν εκκρεμότητα και ενδέχεται να αποτελέσουν πιθανούς κινδύνους.

Πρώτα απ ‘ όλα, η ακρίβεια εξακολουθεί να είναι ένα σημαντικό “αγκάθι” και δεν αντιμετωπίζεται επαρκώς από την κυβέρνηση. Το πρόβλημα είναι ότι η κυβέρνηση έχει θέσει ως στόχο την επίτευξη σημαντικού πλεονάσματος 1,1% έως το 2023, περιορίζοντας το δημοσιονομικό περιθώριο.

Συνεπώς, σε οποιαδήποτε αναταραχή, το ενδεχόμενο ανταπόκρισης από την κυβέρνηση καθίσταται περιορισμένο. Αρκεί να επισημανθεί ότι η καταστροφή στη Θεσσαλία λόγω Daniel προκάλεσε τη διακοπή του Market Pass για όλη την ελληνική επικράτεια, εκτός των πληγεισών περιοχών, συμπεριλαμβανομένου και του Έβρου εξαιτίας των πυρκαγιών).

Οι επιπτώσεις του πολέμου

Υπό εξέταση ζήτημα και για τις οικονομικές συνέπειές του αποτελεί ο πόλεμος στη Γάζα, καθώς και τα σενάρια που επεξεργάζεται η κυβέρνηση. Λίγο έως πολύ, η κατεύθυνση είναι ίδια πιο ακριβό πετρέλαιο, υψηλότερος πληθωρισμός και χαμηλότερη ανάπτυξη.

Βέβαια, το προηγούμενο εξαρτάται και από τη διάρκεια αλλά και από το σενάριο να υπάρξει και εμπλοκή άλλων χωρών. Οι διαφορές είναι στην ένταση καθότι όσο εξαπλώνεται η σύγκρουση, τόσο οι επιπτώσεις του πολέμου θα γίνονται παγκόσμιες, αντί για περιφερειακές.

Σε όλα τα παραπάνω θα πρέπει να προστεθεί και η συνέχιση του πολέμου στην Ουκρανία, με όλες τις συνέπειες που συνεπάγεται αυτό.

Ποσοτικοποίηση των σεναρίων όσον αφορά τις οικονομικές επιπτώσεις από το νέο πολεμικό μέτωπο στη Μέση Ανατολή δεν έχει γίνει ακόμη από το οικονομικό επιτελείο.

Το παραπάνω συνεπάγεται ότι θα υπάρξουν συνθήκες πίεσης καθότι μειώνονται πολύ οι πιθανότητες για λήψη θετικών μέτρων, σε περίπτωση που χρειαστεί, όπως για παράδειγμα φέτος με τις καταστροφές από πλημμύρες και πυρκαγιές. Την ίδια στιγμή, ο πληθωρισμός συνεχίζει να υφίσταται και οι οι τιμές να αυξάνονται, κάτι το οποίο λειτουργεί προσθετικά με αρνητικό τρόπο για τους πολίτες.

Υπέρβαση

Αλλά μέχρι στιγμής, η εκτέλεση του φετινού προϋπολογισμού έχει πραγματοποιηθεί με υπέρβαση του στόχου. Χαρακτηρίζεται από το γεγονός ότι ο προϋπολογισμός εξακολουθεί να υπερβαίνει τα φορολογικά έσοδα λόγω της ευρείας ακρίβειας που επηρεάζει τους πολίτες. Το γεγονός ότι τα έσοδα από τον ΦΠΑ σε σχέση με τον στόχο έχουν φτάσει τα 7790 εκατομμύρια είναι ένας δείκτης. Ευρώ σε εννέα μήνες. 

Ωστόσο, τα 5,987 δισ. Ευρώ άγγιξε το πρωτογενές πλεόνασμα, έναντι στόχου για 2,436 δισ. ευρώ και πρωτογενούς πλεονάσματος 52 εκατ. ευρώ για την ίδια περίοδο το 2022.

Σύμφωνα με τα τελικά στοιχεία του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, τα έσοδα από φόρους ανήλθαν σε 44.916 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 3,089 δισ. ευρώ ή 7,4% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2023.

Περιμένοντας την κρίση της Fitsch

Την ίδiα στιγμή, η κυβέρνηση αναμένει και θετικές εξελίξεις, οι οποίες συνδέονται με τη δημοσιονομική πειθαρχία, όπως η επανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας και από τον οίκο Fitch.

Η αναβάθμιση από την S&P του ελληνικού χρεοστασίου και της ελληνικής οικονομίας σε επενδυτική βαθμίδα ουσιαστικά ολοκληρώνει τον κύκλο των προσπαθειών που ξεκίνησαν από την έξοδο των μνημονίων το 2018 μέχρι και σήμερα για την ελληνική οικονομία.

Η αξιολόγηση της 1ης Δεκεμβρίου από την Fitch θεωρείται από πολλούς πλέον ως μία τυπική διαδικασία, καθότι σπανίως κάποιος οίκος αξιολόγησης εκ των των 3 μεγαλύτερων διαφοροποιείται από τους υπόλοιπους.

Σύμφωνα με την JP Morgan, η αξιολόγηση της Fitch για την Ελλάδα (τρέχουσα αξιολόγηση BB+ stable outlook) την 1η Δεκεμβρίου θα είναι κρίσιμη, με τον αμερικανικό οίκο να αναμένει και την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδα από τη Fitch.

Ως προς τα ελληνικά ομόλογα, η JP Morgan εκτιμά πως το spread έναντι του γερμανικού 1ετούς θα υποχωρήσει στις 135 μονάδες βάσης μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους και έπειτα θα κινηθεί προς τις 130 μονάδες βάσης, όπου και παραμείνει για αρκετό καιρό.

Σε ό,τι αφορά το μακροοικονομικό σκηνικό, η JP Morgan διατηρεί σταθερή την εκτίμησή της για μια ανάπτυξη στην Ελλάδα της τάξεως του 2,4% για φέτος, ενώ αναμένει πως ο πληθωρισμός θα υποχωρήσει στο 4,2%, με το έλλειμμα του προϋπολογισμού στο 1,3%, το πρωτογενές πλεόνασμα στο 1,9% και το δείκτη χρέους προς ΑΕΠ στο 160%.

Όλα τα παραπάνω θεωρούνται ως κάτι θετικό για την πορεία της ελληνικής οικονομίας.