Όλο και περισσότεροι μετανάστες ζητούν άσυλο στη Γερμανία- και όχι μόνο. Σύμφωνα με στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (UNHCR), στο διάστημα Ιουλίου-Οκτωβρίου 2023 ο αριθμός των μεταναστών που έφτασαν στην Ιταλία μέσω Τυνησίας ξεπέρασε τους 56.000. Πολλοί από αυτούς επιχειρούν να συνεχίσουν την πορεία τους προς την κεντρική και βόρεια Ευρώπη. Στη Γερμανία έχουν ήδη ζητήσει άσυλο περίπου 250.000 άνθρωποι, ως τα τέλη Σεπτεμβρίου. Οι περισσότεροι προέρχονται από τη Συρία, το Αφγανιστάν και την Τουρκία.
Πρόσφατα ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς, μιλώντας στο περιοδικό DER SPIEGEL, προανήγγειλε μαζικές απελάσεις με διαδικασίες fast track για όσους δεν έχουν δικαίωμα παραμονής στη χώρα. Είναι ένα πολιτικό στοίχημα που μπορεί να κρίνει το μέλλον της «συγκυβέρνησης» στο Βερολίνο. Η πρωτοβουλία Σολτς «ενέχει πολιτικό ρίσκο, ιδιαίτερα για τον ίδιο τον Σολτς», σχολιάζει το DER SPIEGEL στο τελευταίο του τεύχος.
«Κλειδί» οι αφρικανικές χώρες
Το πρόβλημα είναι ότι οι «μαζικές απελάσεις» δεν εξαρτώνται μόνο από την πολιτική βούληση της κυβέρνησης ή την αποτελεσματικότητα του κρατικού μηχανισμού. Συχνά οι ίδιες οι χώρες προέλευσης αρνούνται να δεχθούν πίσω τους πολίτες τους. Το Βερολίνο επιδιώκει τώρα διμερείς συμφωνίες με αφρικανικές χώρες, παρέχοντας κίνητρα για την επιστροφή μεταναστών. Πρόκειται μόνο για οικονομικά κίνητρα;
Μία απάντηση από τον Γενικό Γραμματέα των συγκυβερνώντων Φιλελευθέρων (FDP) Μπιτζάν Τζιρ Σαράι, στο πρώτο πρόγραμμα της γερμανικής τηλεόρασης (ARD): «Το ζήτημα δεν είναι μόνο τα χρήματα», επισημαίνει ο Γερμανός πολιτικός. «Πάντα παίζουν ρόλο τα χρήματα, αλλά το θέμα είναι να συνάψουμε συμφωνίες για το μεταναστευτικό που θα αποτελούν win win situation για όλους. Που είναι επωφελείς για τις χώρες εκείνες που θέλουν να στείλουν πίσω τους μετανάστες, αλλά και για τις χώρες προέλευσης, για παράδειγμα προβλέποντας διαύλους για μία νόμιμη μετανάστευση. Είτε για σπουδές, είτε για εργασία».
Πρότυπο οι συμφωνίες με Γεωργία, Μολδαβία
Σε αυτή τη λογική η Γερμανία επιδιώκει τη σύναψη διμερών συμφωνιών με την Τυνησία και το Μαρόκο. Όμως με βάση μία διμερή συμφωνία η κυβέρνηση της Τυνησίας, για παράδειγμα, θα δεσμεύεται να δεχθεί μόνο τους Τυνήσιους πολίτες που είχαν ζητήσει άσυλο στην Ευρώπη και όχι τους (πολύ περισσότερους) πολίτες τρίτων χωρών, που φθάνουν στην Ευρώπη μέσω Τυνησίας. Αρκεί αυτό πράγματι για να μειωθούν οι αριθμοί των αιτούντων άσυλο;
«Χρειαζόμαστε πολλές και διαφορετικές συμφωνίες», λέει ο Μπιτζάν Τζιρ Σαράι, «αλλά ήδη οι συμφωνίες που επιδιώκουμε εν προκειμένω είναι ένα σημαντικό βήμα. Για παράδειγμα, το γεγονός και μόνο ότι θεωρούνται πλέον ‘ασφαλείς χώρες προέλευσης’ η Γεωργία και η Μολδαβία, έχει μειώσει κατά 10% την παράτυπη μετανάστευση προς τη Γερμανία. Το επόμενο βήμα θα ήταν να χαρακτηριστούν ‘ασφαλείς χώρες προέλευσης’ η Αλγερία, το Μαρόκο και η Τυνησία».
Τις πιθανότητες για μία διμερή συμφωνία αναμένεται να διερευνήσει η υπουργός Εσωτερικών Νάνσι Φέζερ, που επισκέπτεται σήμερα το Μαρόκο. Την ίδια στιγμή ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς πραγματοποιεί περιοδεία στη Νιγηρία και τη Γκάνα, με το μεταναστευτικό, αλλά και την ενεργειακή συνεργασία να κυριαρχούν στην ατζέντα. Σύμφωνα με πληροφορίες της ARD η Νιγηρία αποτελεί ιδιαίτερη περίπτωση, καθώς μέχρι σήμερα αρνείται να αναγνωρίσει τα γερμανικά έγγραφα για την απέλαση μεταναστών.
Μειωμένα επιδόματα για μετανάστες
Παράλληλα, το συγκυβερνών Κόμμα των Φιλελευθέρων (FDP) προτείνει να μειωθούν τα επιδόματα για τους αιτούντες άσυλο στη Γερμανία. Επικρίνει μάλιστα το γεγονός ότι, ενώ αυξάνεται η προσέλευση δικαιούχων στις κρατικές υπηρεσίες για την παροχή επιδομάτων, δεν καταγράφεται αντιστοίχως αυξημένη προσέλευση στην αγορά εργασίας.
«Πρέπει να είμαστε πραγματιστές και να συζητήσουμε για τη μετανάστευση όπως συζητούν στις ΗΠΑ, στον Καναδά, στην Αυστραλία ή στη Νέα Ζηλανδία», τονίζει ο Γενικός Γραμματέας του FDP. «Λένε ξεκάθαρα ποια μετανάστευση θέλουν στην αγορά εργασίας, αλλά λένε επίσης ξεκάθαρα ότι δεν επιθυμούν μία μετανάστευση που περιορίζεται στο σύστημα κοινωνικής πρόνοιας…»