Eastmed: Αναβάθμιση λόγω της ρήξης Τουρκίας – Ισραήλ

H ανατροπή των ισορροπιών στην περιοχή της Μέσης Ανατολής που απειλεί να δημιουργήσει η ρήξη Ισραήλ -Τουρκίας και το τέλος σε κάθε προοπτική διμερούς ενεργειακής συνεργασίας, το μείζον διακύβευμα για τον Ερντογάν, δίνει πόντους στο σημαντικό ενεργειακό σχέδιο του αγωγού EastMed ανάλογα φυσικά με τα δεδομένα και τους συσχετισμούς στην μετά πόλεμο εποχή.

Το τέλος της αποκατάστασης των σχέσεων μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας έδωσε στην Ελλάδα και την Κύπρο την ευκαιρία να αποδείξουν ότι αυτή είναι η ασφαλέστερη και σταθερότερη οδός για την εξαγωγή ισραηλινού φυσικού αερίου στην Ευρώπη, σε περίπτωση που οι συζητήσεις επαναληφθούν.

Τα πλεονεκτήματα της Ελλάδας περιλαμβάνουν την υφιστάμενη διμερή συνεργασία με τις ηλεκτρικές διασυνδέσεις μεταξύ Ευρώπης και Ασίας, αλλά και την ισχυρή βάση των σχέσεών της με το Ισραήλ σε μια εποχή που η κρίση της Γάζας τείνει να δημιουργήσει νέους συσχετισμούς δυνάμεων, νέες ισορροπίες και ανακατατάξεις στην αρχιτεκτονική ασφαλείας όχι μόνο στη Μέση Ανατολή αλλά και στην Ανατολική Μεσόγειο.  

Τώρα που η μικρή πιθανότητα του Ισραήλ να παραδώσει τα “όπλα” φυσικού αερίου στην Τουρκία δεν υπάρχει στον ορίζοντα, το Ισραήλ έχει τρεις επιλογές, υπό την προϋπόθεση ότι οι συνθήκες είναι κατάλληλες για την αντιμετώπιση και άλλων προβλημάτων πέρα από την πολεμική σύγκρουση: τη μεταφορά των κοιτασμάτων του στην Αίγυπτο, την ανάληψη ρόλου από την Κύπρο ή την αναβίωση του σχεδίου για τον αγωγό Eastmed.

Η επιλογή του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να θυσιάσει την αποκατάσταση των σχέσεών του με ένα τόσο σημαντικό περιφερειακό παίκτη, όπως το Ισραήλ, βάζει εκ των πραγμάτων στο παιχνίδι το σχέδιο του EastMed, το οποίο όπως ο ίδιος εκτιμά, ουδέποτε βγήκε από το κάδρο.

Υπήρχαν απλώς συγκυρίες, όπως η πτώση των τιμών του φυσικού αερίου κατά τη διάρκεια της πανδημίας, η απροθυμία των ΗΠΑ να έχουν ένα σταθερό και μόνιμο σχέδιο που θα απέκλειε την Άγκυρα, και η άποψη ορισμένων στο Ισραήλ ότι ένας αγωγός μέσω της Τουρκίας θα αποτελούσε κίνητρο για τον Ερντογάν να αποκαταστήσει τις διμερείς σχέσεις, και ότι η πράσινη μετάβαση έχει καταστήσει τέτοια έργα όλο και πιο τοξικά πολιτικά, γι’ αυτό και προωθούνται τώρα ως έργα μεταφοράς υδρογόνου. Η Τουρκία αντιστάθηκε στο έργο από την αρχή, ιδίως το 2020, όταν φρεγάτες παρενέβησαν στις εργασίες του ερευνητικού σκάφους Nautical Geo.

Αν και οι Aμερικανοί δεν φαίνεται να έχουν αλλάξει στάση στο θέμα και κάποιες από τις παραπάνω παραμέτρους παραμένουν, εντούτοις οι επιλογές Ερντογάν στην Μέση Ανατολή και το γεγονός ότι το Ισράηλ θέλει να ξαναμπεί μετά το πόλεμο στο ενεργειακό παιχνίδι, φέρνουν ξανά στο προσκήνιο τις πιθανές επιλογές. 

Η Ελλάδα δεν θα πρέπει επ’ ουδενί να κλείσει τα μάτια μπροστά στο τεράστιο οικονομικό και γεωπολιτικό παιχνίδι που πρόκειται να ξεδιπλωθεί, καθώς και στις νέες ευκαιρίες που αναδύονται.