Οι δύο ταινίες που θα σας βοηθήσουν να καταλάβετε τον πόλεμο Ισραήλ – Παλαιστίνη

Αυτές οι πρόσφατες ταινίες – εκτός από την καλλιτεχνική τους αξία – είναι ένα εξαιρετικό μέρος να κατανοήσουμε τι συμβαίνει στη Μέση Ανατολή:

7 Οκτωβρίου ξεκίνησε η νέα αιματηρή αντιπαράθεση Χαμάς – Ισραήλ, με τους νεκρούς του πολέμου να φτάνουν τους πάνω από 8.400. Στον αριθμό αυτό περιλαμβάνονται 2.913 παιδιά, 1.709 γυναίκες και 397 ηλικιωμένοι. Νούμερα, τα οποία πέρα από φρίκη, προκαλούν ερωτήματα. Τι προκαλεί άραγε αυτό το ανελέητο μίσος ανάμεσα σε Ισραηλινούς και Παλαιστίνιους;

Οι απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα όμως δεν είναι εύκολες, καθώς πρόκειται για μια διαμάχη που μετρά εδώ και χρόνια. Ο κινηματογράφος έχει προσπαθήσει πολλές φορές να αναδείξει το συγκεκριμένο θέμα με ταινίες οι οποίες εστιάζουν στο να κατανοήσουμε καλύτερα τις σχέσεις, τις συνθήκες, και το παρασκήνιο, ανάμεσα σε Ισραήλ και Παλαιστίνη. Όπως είπε κάποτε ο αείμνηστος Ρότζερ Έμπερτ, οι ταινίες είναι «σαν μια μηχανή που δημιουργούν ενσυναίσθηση».

Αυτές οι πρόσφατες ταινίες – εκτός από την καλλιτεχνική τους αξία – είναι ένα εξαιρετικό μέρος να κατανοήσουμε τι συμβαίνει στη Μέση Ανατολή:

Paradise Now (2005)

Το Paradise Now είναι ένα ψυχολογικό δράμα με δύο Παλαιστίνιους, τον Said και τον Khaled, που προετοιμάζονται για μια επίθεση αυτοκτονίας στο Ισραήλ. Δεν είναι θρησκευτικοί ηγέτες ή πολιτικοί και ποτέ δεν παρουσιάζονται ως φανατικοί. Είναι δύο φίλοι που ζουν τις τελευταίες τους μέρες μαζί. Όταν χωρίζονται κοντά στα ισραηλινά σύνορα, το σχέδιο τους αποκαλύπτεται, κάτι που τους οδηγεί να αμφισβητούν τις αποφάσεις τους.

Σκηνοθετημένη από τον Παλαιστίνιο-Ολλανδό σκηνοθέτη Hany Abu-Assad, η ταινία δίνει μια σπάνια ματιά σε έναν βομβιστή αυτοκτονίας και πραγματεύεται το θέμα με ένα συγκινητικό τρόπο. Δεν είναι εύκολο να την δεις, αλλά επιτρέπει στο κοινό να αμφισβητήσει τις προκατασκευασμένες ιδέες του, να αντιμετωπίσει την πραγματικότητα και παρέχει αρκετό πλαίσιο για να λάμψει μια φωνή – αυτή των Παλαιστινίων που επικρίνουν τη χρήση βίας.

Η ταινία κέρδισε τη Χρυσή Σφαίρα Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας και έγινε η πρώτη παλαιστινιακή ταινία που προτάθηκε για Όσκαρ. Αυτό οδήγησε σε διαμαρτυρίες και πολλές ομάδες ζήτησαν από την Ακαδημία να ακυρώσει την ταινία, θεωρώντας ότι ενθάρρυνε τη δολοφονία αμάχων σε τρομοκρατικές ενέργειες. Η ταινία σε καμία περίπτωση δεν το κάνει αυτό, και στην ομιλία αποδοχής της Χρυσής Σφαίρας του Hany Abu-Assad, είπε ότι ελπίζει ότι το βραβείο ήταν «μια αναγνώριση ότι οι Παλαιστίνιοι αξίζουν την ελευθερία και την ισότητά τους άνευ όρων». Επιπλέον, ο Ισραηλινο-Εβραίος παραγωγός της ταινίας Amir Harel δήλωσε: «Αν η ταινία αυξάνει την ευαισθητοποίηση ή παρουσιάζει μια διαφορετική πλευρά της πραγματικότητας, αυτό είναι σημαντικό για μένα».

Waltz with Bashir (2008)

Πρόκειται για μια animated ταινία, σκηνοθετημένη από τον Ari Folman. Εδώ αναδεικνύεται η εμπειρία του Folman, ως στρατιώτης στον πόλεμο με τον Λίβανο το 1982. Σε αυτή την αναδρομή αναμνήσεων και νοήματος, η ταινία εξερευνά τη ματαιότητα των πολέμων και αποτελεί μια ισχυρή δήλωση για το τραύμα της σύγκρουσης.

Υπήρξε κάποια κριτική εκείνη την εποχή ότι η ταινία εστίασε σε αυτό που ορισμένοι αναφέρουν ως ισραηλινή παράδοση «πυροβολισμού και κλάματος» – κάτι που ο Φόλμαν αμφισβήτησε. Αυτό δεν εμπόδισε το «Waltz with Bashir» να κερδίσει την Καλύτερη Ξενόγλωσση Ταινία στις Χρυσές Σφαίρες και να γίνει η πρώτη ταινία κινουμένων σχεδίων που έλαβε υποψηφιότητα για Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας. Αξιοσημείωτη είναι επίσης η συναρπαστική μουσική του Max Ritcher, η οποία κέρδισε στον συνθέτη το βραβείο Καλύτερου Συνθέτη στα Ευρωπαϊκά Βραβεία Κινηματογράφου.