Ο πόλεμος στη Γάζα και ο διεθνής ρόλος της Ελλάδας

Η Ελλάδα από θέση αρχής αλλά και για λόγους που έχουν να κάνουν με τον στρατηγικό προσανατολισμό και τα συμφέροντα της από την πρώτη στιγμή πήρε καθαρή θέση στην κρίση της Γάζας.

Καταδίκη της Χαμάς, αναγνώριση του δικαιώματος αυτοάμυνας του Ισραήλ στη βάση του Διεθνούς Δικαίου, άνευ όρων απελευθέρωση των ομήρων, προστασία των αμάχων και  αποφυγή ανθρωπιστικής κρίσης.

Για τους λόγους αυτούς, ο Καναδάς, μαζί με άλλες 15 ευρωπαϊκές χώρες στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, απείχε από την ψηφοφορία για ένα μη δεσμευτικό ψήφισμα που δεν έκανε καμία αναφορά στη Χαμάς, στην επιστροφή των ομήρων ή στο δικαίωμα του Ισραήλ στην αυτοάμυνα, αλλά μόνο στην ανθρωπιστική παύση των συγκρούσεων. Ο Καναδάς προσπάθησε να καταστήσει το ψήφισμα πιο ισορροπημένο με τροπολογία που υποστηρίχθηκε από την Ελλάδα, η οποία τελικά απορρίφθηκε.

Όμως για την Ελλάδα η κρίση στη Γάζα δημιουργεί στρατηγικές προκλήσεις. 

Η κρίση στη Γάζα, η οποία ξεκίνησε με μια επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου, δεν είναι μια από τις συνήθεις ισραηλινο-παλαιστινιακές συγκρούσεις. Είναι πιο σύνθετη και έχει σημαντικό γεωπολιτικό βάθος και αντίκτυπο.

Στον τομέα της ενέργειας, η παρουσία των απαραίτητων αποθεμάτων φυσικού αερίου θα δώσει νέα ώθηση στα έργα στην Ανατολική Μεσόγειο και στη μεταφορά υγροποιημένου φυσικού αερίου σε σταθμούς στην Κύπρο, που θα τερματιστούν στην Ελλάδα. Μόλις τελειώσει ο πόλεμος, θα διευκολυνθούν οι ηλεκτρικές διασυνδέσεις μεταξύ Ισραήλ, Κύπρου και Ελλάδας.

Η στάση της Ελλάδας είναι επίσης προσανατολισμένη στη διατήρηση καλών σχέσεων με την Αίγυπτο και τα αραβικά κράτη του Κόλπου. Είναι, βέβαια, αντίθετη σε μια δυσανάλογη αντίδραση χερσαίας επέμβασης που θα προκαλέσει θανάτους και τραυματισμούς αμάχων και ανθρωπιστικές καταστροφές, αλλά απέχει πολύ από μια αντίδραση που θα διέκοπτε εντελώς τις σχέσεις με το Ισραήλ, όπως έκανε η Τουρκία.

Δεδομένων των δυνατοτήτων της χώρας μας, το παλαιστινιακό ζήτημα είναι πολύ μεγάλο για να εμπλακούμε άμεσα. Ωστόσο, υπάρχει μια σοβαρή ευκαιρία να συμβάλουμε στις προσπάθειες ανθρωπιστικής βοήθειας και, πάνω απ’ όλα, να υπογραμμίσουμε το ρόλο μας ως σταθεροποιητική δύναμη στην περιοχή και ως αξιόπιστος σύμμαχος των δυτικών δυνάμεων. Ήδη έχουν γίνει διπλωματικές διευθετήσεις με τις ΗΠΑ, τον ΟΗΕ και άλλα μέρη για τη συμμετοχή της χώρας μας στη δημιουργία ενός θαλάσσιου ανθρωπιστικού διαδρόμου, όπως το επιτρέπουν οι συνθήκες, με βάση την πρόταση του Γάλλου Προέδρου Εμμανουέλ Μακρόν, με τη συμμετοχή της Ελλάδας και της Κύπρου, ώστε να μπορεί να αποστέλλεται άμεσα και σε μεγάλες ποσότητες ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα.

Ωστόσο, εάν η κατάσταση επιδεινωθεί, ο ρόλος της Ελλάδας και της Κύπρου είναι ιδιαίτερα σημαντικός στην επιχείρηση διάσωσης χιλιάδων αλλοδαπών στο Ισραήλ και τον Λίβανο. Ο στρατηγικός χαρακτήρας της σχέσης με τις ΗΠΑ επιβεβαιώθηκε με την αναβάθμιση της Αλεξανδρούπολης ως σημαντικής πύλης προς την Ανατολική Ευρώπη και τη Μαύρη Θάλασσα παρακάμπτοντας τα Στενά.

Ήδη η Σούδα έχει παίξει κεντρικό ρόλο στα σχέδια των ΗΠΑ για στρατιωτική παρουσία στην Ανατολική Μεσόγειο λόγω της κρίσης στη Γάζα, ενώ η μετεγκατάσταση των αμερικανικών μεταγωγικών αεροσκαφών στην Κρήτη και τη Γιερεβσίνα είναι ένα σημαντικό βήμα προς τα εμπρός για τους 600.000 Αμερικανούς πολίτες που βρίσκονται στο Ισραήλ σε μια πιθανή επιχείρηση στην οποία η χώρα μας θα μπορούσε να τους διασώσει Αυτό μαρτυρά τον κεντρικό ρόλο που διαδραματίζουμε.

Αλλά ακόμη και σε περίπτωση απελπιστικής κλιμάκωσης της σύγκρουσης, η Ελλάδα και η Κύπρος θα διαδραματίσουν ζωτικό, αν και μάλλον περιορισμένο, ρόλο στη διευκόλυνση των αμερικανικών επιχειρήσεων.

Η τηλεφωνική συνομιλία μεταξύ του Έλληνα Πρωθυπουργού και του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας δεν πραγματοποιήθηκε πριν από το τέλος της επίσκεψής του στο Ισραήλ, αλλά η επίσκεψη του Πρωθυπουργού στο Ισραήλ θα έπρεπε να συμπληρωθεί με μια επίσκεψη στη Ραμάλα.

Η τηλεφωνική συνομιλία με τον πρόεδρο Αμπάς κάλυψε εν μέρει αυτό το κενό.

Ωστόσο, και το Υπουργείο Εξωτερικών επέδειξε αδράνεια κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου και είναι σαφές ότι οι τηλεφωνικές συνομιλίες με περιφερειακούς παράγοντες από μόνες τους δεν αρκούν για να διευκολύνουν αυτόν τον ρόλο της Ελλάδας.

Θα πρέπει επίσης να τονιστεί με σαφήνεια, ιδίως σε σχέση με τα αραβικά κράτη, ότι η Ελλάδα δεν παίρνει αντιπαλαιστινιακή θέση, αλλά διαχωρίζει τη Χαμάς από τον παλαιστινιακό λαό και είναι έτοιμη να συμβάλει στην επούλωση των πληγών που θα ανοίξει αυτός ο πόλεμος, ο οποίος ξεκίνησε στις 7 Οκτωβρίου.